پروستات یک غده به اندازه گردو است که دقیقاً در زیر مثانه قرار دارد. وقتی در چرخه تقسیم و تکثیر سلول های پروستات اختلال ایجاد شود، سلول ها بیش ازاندازه تولید می شوند، نمی توانند وظایف طبیعی خود را انجام دهند و اندازه غده پروستات افزایش می یابد. در این حالت سرطان پروستات ایجاد می شود که معمولاً به کندی رشد می کند. به طور کلی اگر سرطان ازجمله سرطان پروستات به موقع درمان نشود، می تواند رشد تهاجمی داشته باشد و به دیگر بافت ها حمله کند. تشخیص سرطان پروستات و درجه بندی آن، نقش اساسی در مراقب های بالینی بیمار دارد.

در برخی مواقع، ممکن است بیمار با وجود ابتلا به سرطان پروستات هیچ گونه علائم و نشانه ای را مشاهده نکند؛ بنابراین انجام معاینه و چکاب سالیانه برای مردان امری واجب و ضروری است. با انجام آزمایش هایی مانند سونوگرافی، سرطان پروستات تشخیص داده می شود و تشخیص زود هنگام این بیماری تأثیر بسزایی در روند درمان آن خواهد داشت. در تصویربرداری توسط سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویر از پروستات استفاده می شود. این روش به پزشک کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا افزایش اندازه پروستات امری طبیعی است که بطور کلی مربوط به افزایش سن است یا نشانه هایی از سرطان پروستات می باشد. بهترین ابزار برای تشخیص زود هنگام این بیماری استفاده از سونوگرافی ترانس رکتال است.

در طی این سونوگرافی پروب از راه مقعد وارد بدن می شود و امواج اولتراسونیک به پروستات و بافت های اطراف آن تابانیده می شود و اندازه، وضعیت دقیق و تصویری واضح از پروستات را نشان می دهد. بعد از اینکه جواب سونوگرافی برای تشخیص سرطان پروستات آماده شد، پزشک با بررسی گزارش، ناهنجاری ها یا شرایط خاص پروستات را بررسی می کند و در صورت رؤیت تومورهای سرطانی، بافت های اضافی یا بزرگی پروستات بر اساس نقاط سفید رنگ متراکم روی عکس سونوگرافی، درباره درمان بیمار تصمیم می گیرد.

چه عواملی باعث ایجاد سرطان پروستات می شوند؟

متخصصان مطمئن نیستند که چرا برخی سلول های غده پروستات سرطانی و بدخیم می شوند، به نظر می رسد ژنتیک در این امر نقش دارد. به عنوان مثال:

• اگر پدر، برادر یا پسرتان به این بیماری مبتلا باشد احتمال ابتلا به سرطان دو تا سه برابر بیشتر است.
• ژن های سرطانی جهش یافته سرطان پستان (BRCA2 و BRCA1) وسایر جهش های ژنی به تعداد کمی از سرطان های پروستات کمک می کنند.

عوامل خطر سرطان پروستات

در حالی که سرطان پروستات ممکن است در هر مردی رخ دهد، برخی عوامل خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. این عوامل خطر عبارتند از:

• سن بالای 50 سال یا بیشتر
• سابقه خانوادگی سرطان پروستات
• قومیت ها یا نژادهای خاص. به عنوان مثال، مردان آفریقایی آمریکایی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند.
• چاقی
• تغییرات ژنتیکی
• برخی از مطالعات سایر عوامل خطر مانند رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی را هم نشان داده اند. اگرچه به طور کلی سرطان پروستات در مردان زیر 40 سال نادر است.

علائم سرطان پروستات

متأسفانه سرطان پروستات علائم زودرسی ندارد که به وسیله آنها بتوانیم به سرطان پروستات مشکوک شویم و در مراحل اولیه، آن را تشخیص دهیم. اطراف توده ی سرطانی هیچ عضو حساسی از بدن وجود ندارد که با بزرگ شدن توده ی سرطانی به آن فشار بیاید و باعث درد شود، به همین دلیل ممکن است بیماری حتی سال ها بدون علامت باقی بماند. از این رو چکاپ منظم مردان بالای ۴۵ سال با آزمایش خون یا شاید معاینه برای تشخیص زودهنگام بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است. در برخی از بیماران ممکن است سرطان پروستات با علائم زیر همراه باشد. در صورت مشاهده آنها بهتر است به پزشک مراجعه کنیم:

• تکرر ادرار، به خصوص در شب
• سختی آغاز یا قطع دفع ادرار
• جریان ضعیف یا قطره قطره ادرار
• دفع دردناک یا سوزناک ادرار
• انزال دردناک
• وجود خون در ادرار یا مایع منی
• احساس فشار یا درد در مقعد
• درد یا سفتی در پایین کمر، لگن یا ران

انواع سرطان پروستات

تقریباً تمام موارد سرطان پروستات نوعی سرطان به نام آدنوکارسینوم است که در بافت غده پروستات رشد می کند. سایر انواع نادر سرطان که از پروستات منشأ می گیرند عبارتند از:

1. کارسینوم سلول کوچک، مانند سرطان ریه
2. تومورهای عصبی غدد درون ریز، مانند سرطان پانکراس
3. کارسینوم های سلولی انتقالی، مانند سرطان کلیه
4. سارکوم ها، مانند سرطان سلول های استخوانی

سرطان پروستات بر اساس سرعت رشد سلول ها نیز طبقه بندی می شود. دو نوع رشد دارد:

1. تهاجمی، یا به سرعت در حال رشد
2. غیر تهاجمی یا با رشد کند

در سرطان تهاجمی، تومور می تواند بیش از حد رشد کند و به سایر نواحی بدن مانند استخوان ها گسترش یابد و به سرطان متاستاتیک تبدیل شود.

آمادگی های لازم برای سونوگرافی ترانس رکتال

قبل از سونوگرافی ترانس رکتال، پزشک در مورد سابقه سلامتی شما می پرسد. اگر چیزهایی مانند موارد زیر وجود دارد به آنها اطلاع دهید:

• آلرژی به داروها
• بیماری های قلبی
• شرایط ریوی

همچنین، اگر معمولاً قبل از عمل جراحی آنتی بیوتیک مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است دستورالعمل های خاصی را به شما بدهد. برای مثال، ممکن است از شما بخواهد:

1. از مصرف آسپرین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن خودداری کنید.
2. مصرف داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقادها) را متوقف کنید.
3. همچنین ممکن است از شما بخواهد که یک تا چهار ساعت قبل از TRUS تنقیه کنید. تنقیه به پاکسازی کولون و رکتوم شما کمک می کند.
4. آنها ممکن است از شما بخواهند که برای تخلیه مثانه قبل از عمل ادرارکنید.

سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) برای تشخیص سرطان پروستات

برای انجام سونوگرافی رکتال، بیمار به پهلو چپ بر روی تخت دراز می کشد و زانوها را داخل شکم می برد. پروب سونوگرافی رکتال به ژل سونوگرافی آغشته می شود و سپس از مقعد داخل بدن می شود. زمان دخول پروب به مقعد، ممکن است بیمار احساس ناراحتی یا اندکی درد در روده داشته باشد که مسئله ای طبیعی است. سونوگرافی ترانس رکتال معمولاً حدود 30 دقیقه زمان می‎برد و بیمار پس از انجام تصویر برداری می تواند به خانه برگردد.

مراقبت های بعد از سونو گرافی ترانس رکتال

• آسپیرین، داروهای حاوی آسپرین، داروهای ضد التهابی مانند ادویل، موترین، ناپروسین و یا ایندومتاسین (ایندوسین) را حداقل به مدت سه روز بعد از سونوگرافی مصرف نکنید.
• اگر ناحیه مقعد شما درد دارد، به مدت ۲۰ دقیقه در یک حمام آب گرم بنشینید.
• تمام آنتی بیوتیک های خود را مصرف کنید.

نتایج سونوگرافی ترانس رکتال

پروب رکتال، امواج صوتی را به غده پروستات می فرستد. بافت طبیعی و عادی و غیر طبیعی غده پروستات، میتواند انواع مختلفی از بازتاب ها را به کامپیوتر منتقل کند و الگوی آنها را به یک تصویر ویدئویی از پروستات تبدیل نماید.

• نواحی ایزوکوئیک

نشان دهنده بافت طبیعی و یا همان انعکاس صدا به همان مقدار امواج صوتی که دریافت می کنند.

• نواحی هیپوکیوئیک

انعکاس کمتری را نسبت به آنچه که دریافت کرده، ارسال می کند و اغلب نشان دهنده وجود سرطان است.

• نواحی هایپراکوئیک

انعکاس بیشتری را نسبت به آنچه که دريافت کرده، ارسال می کند و اغلب حاکی از وجود کلسیفیکاسیون های پروستات و يا سنگ های ريز در پروستات است. این سنگ ها معمولاً بدون ضرر هستند، مگر اینکه آلوده و عفونی شوند.

عوارض سونوگرافی ترانس رکتال

1. مقداری خونریزی پس از انجام تست ترانس رکتال کاملاً طبیعی است.
2. در محلی که بیوپسی از آن انجام گرفته است، ممکن است تا چند روز حس درد پدید آید.
3. وجود خون در ادرار ، مدفوع و مایع منی تا چندین هفته پس از آزمایش
4. تورم در بافت پروستات

هزینه سونوگرافی ترانس رکتال

هزینه سونوگرافی با توجه به نوع بیمه، نوع کالای مصرفی و … تعیین می گردد.

---