عوارض سرطان آلت تناسلی

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

آلت تناسلی مرد عضوی جنسی است که از انواع مختلفی از بافت، مانند پوست، عضله و اعصاب ساخته شده است. آلت تناسلی مرد همچنین حاوی لوله ای به نام مجرای ادرار است، مجرای ادرار از بیضه ها، نطفه و اسپرم را از مثانه به خارج از بدن منتقل می کند. به طور کلی دستگاه تناسلی مردان مانند سایر اندام های بدن ممکن است دچار رشد بی رویه سلول ها شده و تومورها یا کیست هایی ایجاد کند.

به رشد سلول های بدخیم پوست یا بافت آلت تناسلی مردان، سرطان آلت تناسلی یا سرطان آلت مردی (Penile cancer) گفته می شود. سرطان آلت تناسلی نوعی سرطان پوست است. این سرطان نادر بوده و در صورت عدم تشخیص به موقع می تواند تهاجمی شود. پزشکان متخصص بر این باور هستند که تشخیص به موقع سلول های سرطانی روی آلت تناسلی در مردان می تواند به میزان قابل توجهی، قابل کنترل و درمان باشد. در غیر این صورت، این سلول ها با رشد بی رویه ای که خواهند داشت به سایر اندام ها و بافت های بدن سرایت می کنند. درمان سرطان آلت تناسلی می تواند روی نعوظ آلت و توانایی جنسی تاثیر منفی داشته باشد.

چه عواملی باعث ابتلا به سرطان آلت تناسلی می شود؟

علت ابتلا به سرطان آلت تناسلی مردان هنوز ناشناخته است؛ اما عوامل احتمالی زیر می تواند خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد. مردان حامل ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) با افزایش میزان خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی مواجه هستند. این ویروس رشد زگیل های تناسلی را به دنبال دارد.

سن فرد یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به تومور آلت تناسلی می باشد. سرطان آلت تناسلی، مردان کمتر از 40 سال را به ندرت مبتلا می سازد و عمدتاً در مردان بالای 60 سال مشاهده می شود. مصرف دخانیات مهم ترین عامل سبک زندگی است که با خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی مرتبط می باشد. مواد شیمیایی موجود در سیگار می تواند به سلول های آلت تناسلی آسیب برساند و از این طریق خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی را افزایش دهد.
عوارضی مانند فیموز که آلت تناسلی را تحت تأثیر قرار می دهد و جمع شدن پوست ختنه گاه را با مشکل مواجه می کند نیز خطر ابتلا به عفونت هایی مانند بالانیت را افزایش می دهد. بروز پی در پی عفونت با خطر افزایش ابتلا به برخی از انواع سرطان آلت تناسلی مرتبط است؛ زیرا این عفونت ها سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند.

علائم سرطان آلت تناسلی

اولین علامت قابل توجه سرطان آلت تناسلی معمولاً یک توده یا زخم روی آلت تناسلی است که ممکن است مانند یک برآمدگی کوچک و بی اهمیت یا یک زخم بزرگ و عفونی به نظر بیاید و در بیشتر موارد، به جای روی ساقه آلت تناسلی، روی سر یا پوست ختنه گاه قرار می گیرد. سایر علائم سرطان آلت تناسلی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خارش
• سوزش
• ترشح
• تغییر در رنگ آلت تناسلی
• ضخیم شدن پوست آلت تناسلی
• خون ریزی
• سرخی
• تحریک
• غدد لنفاوی متورم در کشاله ران

عوامل افزایش خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی

تا به امروز، علت دقیق رشد سلول های سرطانی در آلت تناسلی مردان مشخص نشده است. براساس تحقیقات، عوامل ژنتیکی مهم ترین عامل بروز سرطان پنیس هستند. علاوه بر آن، عواملی نیز باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری سرطان آلت تناسلی در مردان می شوند. از جمله این عوامل خطر آفرین عبارتند از:

• افزایش سن و افراد دارای 60 سال به بالا
• افراد مبتلا به ویروس پاپیلومای انسانی
• ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن به دلیل ابتلا به بیماری هایی مانند ویروس ایدز
• جمع شدن مایعی به نام اسمگما در زیر پوست ختنه گاه به دلیل ختنه نشدن
• قرار گرفتن در معرض اشعه خطرناک ماوراء بنفش
• کشیدن سیگار و استعمال دود دخانیات

تشخیص سرطان آلت تناسلی

هنگامی که فرد با علائمی که اشاره کردیم به پزشک مراجعه می کند، از چند روش برای تشخیص دقیق استفاده می شود.

معاینه فیزیکی و شرح حال

پزشک ابتدا آلت تناسلی را معاینه می کند تا تغییرات غیرعادی پوست، مانند توده یا تغییر رنگ در این اندام را بررسی کند. او همچنین در مورد علائم، عادات و سابقه پزشکی بیمار سؤال می پرسد. این اطلاعات می توانند به پزشک کمک کنند تا در پاسخ به این سؤال که آیا این تغییرات احتمالاً ناشی از سرطان است یا یک علت شایع تر مانند عفونت یا واکنش آلرژیک، پاسخ دقیقی ارائه دهند.

بیوپسی

بیوپسی تنها راه قطعی برای تشخیص سرطان است. پزشک در طول این روش، سلول ها یا بافت های مشکوک را برمی دارد. متخصص پاتولوژیست که در آزمایشگاه کار می کند سلول ها را با میکروسکوپ می بیند. او با بررسی دقیق تشخیص می دهد که آیا نشانه ای از سرطان در سلول ها وجود دارد یا خیر.

تصویربرداری

ممکن است برای مشاهده میزان گسترش سرطان به تصویربرداری نیاز باشد. پزشک معالج می تواند با توجه به مرحله ای از سرطان که بیمار در آن قرار دارد، سی تی اسکن، (MRI)، سونوگرافی و اسکن (PET) را تجویز کند.

انواع سرطان آلت تناسلی

سرطان آلت تناسلی در واقع نوعی سرطان پوست است. تومور در سلول های پوستی به وجود می آید. این تومور انواع مختلفی دارد که به شرح زیر هستند.

1. کارسینوم سلول سنگ فرشی یا اپیدرموئید: ۹۵% سرطان های آلت تناسلی مربوط به این نوع سرطان است. معمولاً از زیر یا روی ختنه گاه شروع می شود. البته ممکن است در قسمت های دیگر پنیس دیده شود.
2. سارکوم: در این نوع سرطان، سلول های سرطانی در بافت هایی مانند رگ های خونی، ماهیچه ها و چربی ظاهر می شوند.
3. ملانوما: اگر سلول هایی که به پوست رنگ می دهند، دچار سرطان شوند، تومور از نوع ملانوما است.
4. کارسینوم سلول بازال: این نوع سرطان از عمق پوست و لایه بازال شروع می شود. به کندی رشد می کنند و معمولاً به قسمت های دیگر بدن سرایت نمی کنند.

مراحل سرطان آلت تناسلی

مراحل سرطان پنیس مشخص می کند که سرطان تا چه حد گسترش پیدا کرده است. در هر مرحله نیاز به درمان های خاصی است. به همین دلیل پزشک پس از تشخیص سرطان آلت تناسلی، برای تشخیص مرحله آن آزمایش های تصویربرداری را تجویز می کند. مراحل این بیماری به صورت زیر است:

1. مرحله ۰: سرطان فقط در لایه بیرونی پوست آلت تناسلی وجود دارد. در این مرحله سلول های سرطانی به غدد لنفاوی و سایر بافت ها سرایت نکرده اند.
2. مرحله ۱: سرطان در این مرحله به بافت همبند در زیر پوست رسیده است؛ اما هنوز به غدد لنفاوی و سایر بخش های بدن سرایت نکرده است.
3. مرحله ۲: در این مرحله ممکن است سرطان به هر یک از بخش هایی مانند بافت همبند، رگ های خونی یا رگ های لنفاوی سرایت کرده باشد. تعداد سلول های سرطانی زیاد شده، اما به سایر بخش های بدن سرایت نکرده است.
4. مرحله 3A: سرطان به بافت همبند، رگ های خونی و رگ های لنفاوی منتقل شده است. همچنین به بافت نعوظ و مجرای ادرار هم رسیده است. سرطان یک یا دو غده لنفاوی در کشاله ران را درگیر کرده است.
5. مرحله 3B: سرطان علاوه بر انتقال به بافت همبند، عروق خونی، عروق لنفاوی، بافت نعوظ و مجرای ادرار به غدد لنفاوی هم سرایت کرده است. بیش از ۳ غدد لنفاوی در یک طرف کشاله ران یا چندین غده لنفاوی در دو طرف کشاله ران دچار سرطان شده اند.
6. مرحله ۴: سرطان به سایر بخش های بدن مانند استخوان شرمگاهی، کیسه بیضه و سایر اندام ها سرایت کرده است.

عوارض سرطان آلت تناسلی

سرطان آلت تناسلی، شکل نسبتاً نادری از سرطان است که پوست و بافت های آلت تناسلی را تحت تأثیر قرار می دهد. این سرطان زمانی اتفاق می افتد که سلول های سالم در آلت تناسلی سرطانی می شوند، شروع به رشد خارج از کنترل می کنند و تومور را تشکیل می دهند. سرطان ممکن است در نهایت به سایر نواحی بدن از جمله غدد، سایر اندام ها و غدد لنفاوی گسترش یابد. تومورها معمولاً به دو گروه خوش خیم و بدخیم دسته بندی می شوند که احتمال ابتلا به تومورهای خوش خیم در مردان بسیار کمتر از تومورهای بدخیم است.
تومورهای بدخیم بیشتر روی پوست ختنه گاه یا داخل بافت آلت رشد می کنند. بسیاری از افرادی که در مراحل اولیه، سرطان آلت تناسلی آنها تشخیص داده می شوند، اغلب بهبودی کامل پیدا می کنند. نرخ بقای 5 ساله برای افراد مبتلا به تومورهایی که هرگز به غدد یا غدد لنفاوی گسترش نمی یابند، تقریباً 85 درصد است. همین نرخ هنگامی که سرطان به غدد لنفاوی در کشاله ران یا بافت های مجاور می رسد، تقریباً 59 درصد است.

درمان سرطان آلت تناسلی

درمان سرطان آلت به وسعت ضایعه سرطانی و میزان گسترش سرطان بستگی دارد. برای مثال در بیشتر موارد ابتلا به کارسینوم درجا (CIS) که در آن تنها سلول های پوستی آلت تناسلی تحت تأثیر قرار می گیرند، درمان اغلب با استفاده از پماد شیمی درمانی و یا استفاده از جراحی لیزر به منظور درمان یا برداشتن ناحیه ای از پوست سرطانی انجام می شود. بعد از انجام جراحی، بیمار تحت عمل پیوند پوست نیز قرار می گیرد. درمان های اصلی سرطان آلت تناسلی مردان در بیمارانی که سرطان آنها مرحله اولیه خود را گذرانده است، عبارتند از:

• جراحی
• پرتو درمانی
• شیمی درمانی

هنگام جراحی، سلول های سرطانی و احتمالاً قسمتی از بافتی که در اطراف سلول های سرطانی قرار دارد برداشته می شود. در بیشتر موارد جراح می تواند هر گونه تغییرات فیزیکی را که بر روی آلت تناسلی بعد از انجام جراحی به وجود می آید با استفاده از روش های جراحی پلاستیک، بازسازی و برطرف سازد. جراح علاوه بر این می تواند برای تقویت آلت تناسلی و عملکرد طبیعی آن، پوست و عضله پیوندی را از هر قسمتی از بدن بیمار گرفته و به آلت تناسلی پیوند بزند.

جراح همچنین می تواند با استفاده از تکنیک های تشخیص اولیه و جراحی پیشرفته، بافت موجود بر روی آلت تناسلی را تا حد ممکن حفظ کند. معاینه غدد لنفی موجود در کشاله ران (ارگان های کوچکی که بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند) بخشی از اکثر روش های درمانی سرطان آلت تناسلی است که به منظور بررسی سرایت سرطان به این غدد انجام می گیرد. در برخی از موارد ممکن است غدد لنفی با انجام عمل جراحی برداشته شوند. همانند بیشتر انواع سرطان، وضعیت آینده و چشم انداز درمان سرطان آلت تناسلی در هر فرد به میزان زیادی به مقدار پیشروی سرطان هنگام تشخیص بستگی دارد.