عوارض ارتودنسی دندان یکی از مهم ترین دغدغه های افرادی است که قصد شروع درمان ارتودنسی را دارند. با اینکه ارتودنسی یکی از مؤثرترین روش ها برای اصلاح ناهنجاری های فک و دندان و بهبود طرح لبخند است، اما ممکن است با عوارضی همراه باشد که اطلاع از آن ها، به کاهش نگرانی بیماران و افزایش مراقبت ها کمک می کند. در این مطلب با رایج ترین مضرات و عوارض ارتودنسی در سنین مختلف، به ویژه در بزرگسالان آشنا می شوید.

عوارض ارتودنسی در سنین بالا و بزرگسالان

در سنین بالاتر، درمان ارتودنسی می تواند با چالش هایی همراه باشد. عوارض ارتودنسی بزرگسالان گاهی جدی تر از نوجوانان بروز می کند، از جمله:

• درد و ناراحتی: حرکت دندان ها و فشار وارد شده از سوی بریس ها ممکن است باعث درد در ناحیه فک، دندان ها یا حتی سردرد شود. این درد معمولاً در روزهای اول پس از تنظیم براکت ها بیشتر احساس می شود.

• خونریزی لثه: در اثر تماس براکت ها با بافت لثه، احتمال تحریک و خونریزی وجود دارد.

• اختلال در تغذیه: برخی غذاهای سفت یا چسبنده در طول درمان ممنوع هستند و این موضوع ممکن است رژیم غذایی فرد را تغییر دهد.

• بهداشت ضعیف دهان: وجود براکت ها باعث دشوار شدن تمیز کردن دندان ها می شود و در نتیجه خطر پوسیدگی و بیماری های لثه افزایش می یابد.

• آلرژی: برخی افراد ممکن است به فلز یا لاتکس استفاده شده در بریس ها حساسیت داشته باشند.

• تحلیل رفتن ریشه دندان: کوتاه شدن نوک ریشه دندان در برخی بیماران دیده می شود، که معمولاً با پایش متخصص قابل مدیریت است.

• بازگشت نامنظمی دندان ها: در صورت عدم استفاده از نگهدارنده (رتینر) پس از درمان، دندان ها ممکن است به موقعیت قبلی خود بازگردند.

• کلسیم زدایی: به صورت لکه های سفید روی دندان ظاهر می شود که ناشی از بهداشت ضعیف و تجمع پلاک است.

مضرات ارتودنسی نکردن

گاهی بیماران درمان ارتودنسی را به تعویق می اندازند یا به طور کلی از آن صرف نظر می کنند. اما عوارض ارتودنسی نکردن نیز قابل توجه است:

• افزایش احتمال پوسیدگی و بیماری های لثه به دلیل عدم دسترسی مناسب به سطوح بین دندانی

• ساییدگی یا شکستگی زودرس دندان ها به دلیل تماس نامناسب بایت

• بروز مشکلات فکی مانند اختلال مفصل گیجگاهی (TMJ)

• دشواری در تمیز کردن دندان های نامرتب و افزایش تجمع پلاک و باکتری

• ارتباط مشکلات دهان و دندان با بیماری های سیستمیک مانند دیابت، بیماری های قلبی و تنفسی

عوارض ارتودنسی متحرک

اگرچه ارتودنسی متحرک گزینه ای سبک تر برای اصلاح ناهنجاری های دندانی است، اما ممکن است با عوارضی همراه باشد:

• تاثیرگذاری کمتر نسبت به ارتودنسی ثابت

• نیاز به همکاری بیشتر بیمار برای استفاده منظم از پلاک ها

• احتمال آسیب یا گم شدن پلاک ها

• دوام پایین تر دستگاه ها نسبت به براکت های ثابت

عوارض ارتودنسی طولانی مدت

ماندن بریس ها برای بیش از سه سال ممکن است باعث بروز عوارض ارتودنسی دندان در بلندمدت شود:

• افزایش خطر پوسیدگی و حفره های دندانی

• بروز لکه های سفید یا دکلسیفیکاسیون روی دندان ها

• تحلیل لثه و عقب نشینی آن

• تحلیل ریشه دندان در اثر فشار مداوم

• فشار بر مفصل گیجگاهی فکی و احتمال ایجاد اختلال TMJ

التهاب لثه و عفونت؛ از عوارض شایع ارتودنسی دندان

یکی از مهم ترین عوارض ارتودنسی دندان در افرادی که بهداشت دهان را رعایت نمی کنند، التهاب و عفونت لثه است. این وضعیت می تواند روند درمان را مختل کرده و آسیب های ماندگاری به دندان و بافت های اطراف وارد کند.

زخم های دهانی ناشی از ارتودنسی؛ یکی از عوارض ارتودنسی دندان

در تماس طولانی مدت براکت ها و سیم ها با لب ها، گونه ها و لثه ها ممکن است زخم هایی ایجاد شود. استفاده از موم ارتودنسی و مراجعه به موقع به متخصص، از شدت این عوارض ارتودنسی دندان می کاهد.

آیا عوارض ارتودنسی قابل پیشگیری هستند؟

بله، بسیاری از عوارض و مضرات ارتودنسی با رعایت توصیه های بهداشتی و پیروی از دستورات متخصص ارتودنسی قابل پیشگیری هستند. موارد زیر نقش مهمی در کاهش این عوارض دارند:

• مسواک زدن منظم با مسواک بین دندانی و نخ دندان مخصوص ارتودنسی

• رعایت رژیم غذایی مناسب و پرهیز از خوردن مواد غذایی سخت و چسبنده

• مراجعه منظم به متخصص برای بررسی وضعیت درمان

• استفاده صحیح از رتینر پس از اتمام درمان

با رعایت این نکات، می توان ارتودنسی بدون عوارض جدی را تجربه کرد و از نتایج آن لذت برد.

سوالات متداول درباره عوارض ارتودنسی دندان

۱. عوارض ارتودنسی دندان در بزرگسالان چیست؟
در بزرگسالان، عوارض رایج ارتودنسی شامل درد فک، تحلیل ریشه، التهاب لثه، حساسیت به مواد فلزی، و بازگشت دندان ها به موقعیت قبلی در صورت عدم استفاده از نگهدارنده است.

۲. آیا عوارض ارتودنسی دائمی هستند؟
در بیشتر موارد، عوارض ارتودنسی موقتی و قابل مدیریت هستند. اما اگر به بهداشت دهان توجه نشود یا درمان توسط فرد غیرمتخصص انجام شود، ممکن است برخی اثرات ماندگار باقی بماند.

۳. آیا ارتودنسی در سنین بالا خطرناک است؟
خیر، اما ممکن است با عوارض بیشتری مانند تحلیل لثه یا سختی در حرکت دندان ها همراه باشد. انتخاب متخصص با تجربه و رعایت کامل توصیه های مراقبتی، ریسک این درمان را در سنین بالا کاهش می دهد.

۴. چطور می توان از مضرات ارتودنسی پیشگیری کرد؟
با رعایت بهداشت دهان و دندان، استفاده منظم از مسواک مخصوص ارتودنسی، پرهیز از خوردن غذاهای سفت و مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی می توان بسیاری از عوارض ارتودنسی را پیشگیری کرد.

۵. تحلیل ریشه دندان در ارتودنسی طبیعی است؟
تحلیل ریشه ممکن است در برخی بیماران رخ دهد، اما معمولاً در حد خفیف است و در طول درمان توسط متخصص تحت نظر قرار می گیرد. اگر شدید باشد، ممکن است نیاز به توقف درمان باشد.

نتیجه گیری
درمان ارتودنسی با وجود فواید چشمگیرش، ممکن است با عوارضی همراه باشد که در صورت بی توجهی، سلامت دندان ها و لثه ها را به خطر بیندازد. با رعایت بهداشت دهان، انتخاب متخصص مجرب و پایبندی به توصیه های درمانی، می توان بسیاری از این عوارض را کنترل یا حتی به طور کامل از آن ها پیشگیری کرد. اگر قصد انجام ارتودنسی دارید یا نگران عوارض آن هستید، مشاوره با یک متخصص ارتودنسی گام اول برای تصمیم گیری آگاهانه و ایمن است.

نسخه اصلی مطلب عوارض ارتودنسی دندان؛ مضرات احتمالی ارتودنسی در بزرگسالان و سنین بالا را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---