پروستات به صورت غده ای کوچک در زیر مثانه قرار داشته و قسمت فوقانی مجرای ادراری را در بر می گیرد. این غده در جلوی راست روده قرار دارد و سطح پشتی آن از طریق معاینه راست روده قابل لمس است. عمل این غده ساختن مایعی است که قسمتی از مایع منی را می سازد. از وظایف آن می توان اسپرماتوزوئید و ترشح هورمون تستسترون را نام برد. این غده منجر به یکسری اختلالات در مردان می شود که از جمله آنها می توان به بزرگی این غده، التهاب و سرطان آن اشاره نمود.

در مردان با افزایش سن از ۵۰ سال شانس ایجاد سرطان پروستات افزایش می یابد که دومین سرطان شایع در مردان و چهارمین علت مرگ ناشی از سرطان می باشد. سرطان پروستات لوکالیزه زمانی اطلاق می گردد که سرطان از غده پروستات به خارج از آن سرایت نکرده باشد. امروز به دلیل استفاده از تست PSA و بیوپسی زودهنگام تشخیص سرطان در مراحل اولیه و محدود به پروستات افزایش یافته است. در صورت عدم انجام درمان مناسب سرطان پروستات لوکالیزه می تواند رشد کرده و به سایر نقاط بدن پخش شود.

علت ابتلا به سرطان پروستات

دلایل ابتلا به این بیماری نا شناخته است ؛ اما عواملی وجود دارد که خطر ابتلا به این بیماری را بالا می برد که عبارتند از:

1. افزایش سن

اکثر موارد سرطان پروستات در افراد مسن اتفاق می افتد.

2. ژنتیک و سابقه خانوادگی

اگر پدر یا برادر شما در سنین زیر 60 سال مبتلا به این بیماری شود؛ شانس ابتلا به سرطان پروستات در شما بسیار افزایش می یابد.

3. نژاد

این بیماری در نژاد انسان های ساکن قاره آفریقا شایع تر از ساکنین قاره آسیا است .

4. رژیم غذایی

رژیم غذایی که حاوی چربی بالا باشد و مصرف میوه و سبزی ها در آن کم باشد شانس ابتلا به سرطان پروستات را بالا می برد.

5. تماس با کادمیوم

علائم سرطان پروستات

در مراحل ابتدایی هیچ نشانه ای از این بیماری مشاهده نمی شود. از نشانه های سرطان پروستات می توان به موارد زیر اشاره کرد، البته شدت و نوع آنها در بیماران یکسان نخواهد بود:

1. تکرر ادرار، مخصوصاً هنگام خواب در شب
2. مشکل در شروع به ادرار کردن
3. جریان ضعیف یا با وقفه ادرار
4. درد و سوزش هنگام ادرار یا نعوظ
5. مشاهده خون در ادرار یا خون در منی
6. علائم سرطان پروستات در مردان در صورتیکه بیماری پیشرفته باشد، موجب درد در ناحیه پایین کمر، باسن و بالای ران ها خواهد شد.

انواع سرطان پروستات

1. سرطان موضعی یا لوکالیزه:

• یعنی تومور به غدد لنفاوی اطراف یا بافت های دوردست پخش نشده است.
• سرطان مراحل ابتدایی (early stage): معمولاً وقتی گفته می شود که تومور محدود به ارگان اولیه (در اینجا پروستات) است.
• سرطان پیشرفته موضعی (locally advanced): معمولاً وقتی گفته می شود که تومور از ارگان اولیه (اینجا پروستات) فراتر رفته است.

2. سرطان ناحیه ای یا رژیونال (regional)

یعنی تومور به غدد لنفاوی اطراف پخش شده، اما متاستاز دوردست نداده است.

3. سرطان متاستاتیک (metastatic)

یعنی تومور به ارگان های دوردست (مثل کبد و استخوان) پخش شده است.

تشخیص سرطان پروستات

آزمایشاتی که برای تشخیص سرطان پروستات باید انجام شود:

• آزمایش خون: آزمایش پروستات در خون، اولین آزمایشی است که به منظور تشخیص بیماری های پروستات انجام می شود تا میزان آنتی ژن های پروستات (PSA) اندازه گیری و بررسی شود. یک نمونه ی خون از سیاهرگ دست گرفته می شود و برای اندازه گیری میزان PSA در خون آزمایش می شود. PSA ماده ای است که به طور طبیعی توسط غده ی پروستات تولید می شود. آزمایش PSA می تواند سطح بالای PSA را در بدن تشخیص دهد که این امر می تواند نشان دهنده وجود سرطان پروستات در فرد باشد. با این حال، بسیاری از بیماری های دیگر، مانند بزرگ شدن یا ملتهب شدن پروستات نیز می توانند سطح PSA را افزایش دهند، بنابراین، تعیین علت PSA بالا در بدن، ممکن است پیچیده باشد.
• تجزیه ادرار: بهترین روش برای بررسی سلامت پروستات، تجزیه ادرار است. نمونه ادرار از فرد گرفته می شود و به وسیله ی میکروسکوپ ها آزمایش می شود. معمولا تغییر رنگ ادرار ، نوعی عفونت باکتریایی را نشان می دهد. اگر خون در ادرار مشاهده شود، نشان دهنده وجود سنگ کلیه و یا عفونت است.
• سونوگرافی مقعدی: اگر بیمار مشکوک به سرطان پروستات باشد، سونوگرافی برای فرد تجویز می شود. امواج سونوگرافی، تصویری از پروستات فرد را نشان می دهد. پزشک می تواند با مشاهده این تصاویر، تومور را تشخیص دهد. معاینه دیجیتال مقعدی می تواند بزرگی پروستات ، تومورها یا سرطان پروستات را مشخص کند.
• معاینه و مشاهده مستقیم: از ناحیه مقعد تا پروستات به منظور بررسی مشکل غیر طبیعی در این ناحیه معاینه می شود.
• تصویربرداری: اگر پس از انجام بیوپسی مشخص شد که تومور سرطانی است، پزشک از MRI به منظور تعیین میزان گسترش و حجم تومور استفاده می کند. تصاویر به دست آمده می توانند تصویر سه بعدی از اندام داخلی و تومورها را نشان دهند.

درمان سرطان پروستات لوکالیزه

۱- درمان انتظاری سرطان پروستات:

در مورد تومورهای کم خطر (Low risk) و در افراد با سن بالا یا بیماری های زمینه ای پرخطر که انجام درمان اصلی فایده ای ندارد توصیه می گردد. در این روش درمان سرطان پروستات هیچگونه مداخله توصیه نمی شود و درمان علامتی در صورت بروز هر گونه مشکل یا علامت در آینده انجام می گیرد.

۲- پایش فعالانه Active surveillance:

در مورد تومورهای کم خطر، کم حجم و با PSA پایین در مردان با سن پایین تر که در حال حاضر ممکن است وجود تومور برای فرد با خطر جدی همراه نباشد. در این مورد از درمان های سرطان پروستات لوکالیزه برخلاف درمان انتظاری، بیمار به طور منظم و سرپایی تحت بررسی مجدد با معاینه و انجام نمونه برداری قرار می گیرد و در صورت پیشرفت هر کدام از معیارها، درمان است اصلی برای بیمار صورت می گیرد. از معایب اصلی آن امکان رشد تومور و گسترش آن به خارج از پروستات و کم اثر کردن درمان های آتی می باشد. از طرفی مزیت اصلی آن عدم انجام درمان های گسترده برای افراد با تومور کم خطر و با امید به زندگی بالا می باشد.

۳- پرتو درمانی برای سرطان پروستات:

درمان کم تهاجمی بوده و در افرادی که بعلت سطح سلامتی کلی امکان جراحی برایشان وجود ندارد، سودمند است و مانند جراحی، عوارض بی اختیاری و ناتوانی جنسی را نیز به دنبال دارد و حتی عوارض مثانه یا روده ای ایجاد می کند که درمان آن نیز مشکل تر است و ممکن است یک یا دو سال طول بکشد. یکی از معایب اصلی این درمان، باقی ماندن غده پروستات در بدن است که ممکن است منجر به باقی ماندن تومور یا حتی رشد و بدتر شدن آن در آینده گردد. طول درمان آن طولانی تر است و به صورت روزانه و ۵ روز در هفته به مدت ۷ الی ۸ هفته انجام می گردد.

۴- جراحی رادیکال پروستاتکتومی:

در این عمل غده پروستات، بافت های اطراف و غدد لنفاوی لگنی به طور کامل برداشته و از بدن خارج می شود. مزیت اصلی آن خارج کردن تمام بافت های تومور از بدن است و از آنجایی که غدد لنفاوی و بافتهای اطراف پروستات برداشته می شوند، به مرحله بندی یا staging دقیق بیماری کمک می کند.

---