درمان چاقی کودکان و نوجوانان

شهزاد محمدیان [ کارشناس ارشد تغذیه ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

کنترل دراز مدت چاقی فقط با همکاری خانواده قابل اجراست. اصول کلی که باید در درمان چاقی کودکان و نوجوانان رعایت شوند عبارتند از :
1- درمان چاقی هرچه سریع تر شروع شود و هرگونه اضافه وزن به محض تشخیص و به ویژه بعد از سن 3 سالگی کنترل گردد. هرچه سن افزایش یابد، درمان از موفقیت کمتری برخوردار خواهد بود.
2- خانواده باید آماده تغییرات شیوه زندگی شامل تغذیه صحیح و فعالیت جسمی مداوم باشد.
3- عوارض زودرس و دیررس چاقی دوران کودکی و نوجوانی از قبیل بالا رفتن چربی خون، دیابت، پرفشاری خون، بیماریهای قلبی و... باید برای خانواده توضیح داده شود تا خانواده آگاه شوند که چاقی نه تنها نشانه سلامتی فرزندشان نیست بلکه در هر سنی نوعی بیماری است که خود زمینه ساز بروز بیماریهای خطیر دیگر خواهد شد.
4- همه اعضا خانواده باید از اصول صحیح غذایی پیروی کنند و برنامه زندگی خود را به نحوی تنظیم نمایند که فعالیت و تحرک روزمره داشته باشند.
5- برای درمان چاقی کودکان و نوجوانان نباید از رژیم های غذایی خیلی محدود و فعالیت های ورزشی شدید با هدف کاهش سریع وزن به صورت حاد استفاده کرد. بلکه باید برنامه های دراز مدت با تغییرات تدریجی و بادوام تر برایشان پیش بینی نمود.
در برخی موارد، یا شدت چاقی زیاد است یا کودک و نوجوان دچار عوارض ناشی از چاقی شده است که باید برنامه ای برای کم کردن وزن او پیش بینی کرد ولی در برخی موارد اضافه وزن در حدی است که باید تلاش شود وزن ثابت بماند و اضافه تر نشود و به تدریج با افزایش قد، نسبت وزن وقد به حد متعادل برسد.

الف- کاهش کالری دریافتی :
برای کاهش وزن کودک یا نوجوان چاق، کافی است خانواده منجمله کودک از اصول توضیح داده شده در مورد هرم غذایی پیروی نمایند و از غذای سالم، متنوع و متعادل استفاده کنند. غذاهای با کالری زیاد و ارزش غذایی کم نظیر چیپس و تنقلات مشابه باید از رژیم غذایی حذف شوند. اگر هر روز فقط 100 کالری از دریافت غذایی روزانه کم شود، وزن در طول یکسال 5 کیلوگرم کاهش می یابد، هر چه میزان این کاهش کالری بیشتر باشد، میزان کاهش وزن بیشتر خواهد بود. در این راستا باید همیشه مراقب بود که پیروی از یک رژیم غذایی صحیح باید مداوم و با هدف کاهش وزن در طول زمان باشد. هیچ گاه نباید رژیم های غذایی که به سرعت باعث کاهش وزن می شود به کودکان و نوجوانان توصیه شود.

ب- افزایش میزان فعالیت روزانه :
یکی از مهمترین روشهای آن، کاهش ساعات بی تحرکی است. توصیه می شود کودکان و نوجوانان ساعات تماشای تلوزیون یا انجام بازی های رایانه ای را به 2-1 ساعت در شبانه روز محدود نمایند. از سوی دیگر باید پیاده روی جهت رفتن به مدرسه یا خرید و... را جایگزین رفت وآمد با اتومبیل کرد. خانواده باید به نحوی برنامه ریزی نمایند تا فعالیت کودک و نوجوان به تدریج افزایش یابد و خود نیز در این اقدام با فرزندشان همراهی کنند.

ج- رفتار درمانی :
اصلاح رفتارهای خانواده منجمله کودک و نوجوان برای پیروی از اصول صحیح تغذیه و فعالیت روزمره، یکی از اصلی ترین و اساسی ترین قدم ها برای دستیابی و حفظ وزن ایده آل می باشد. بدون تغییر رفتار، رسیدن به وزن مطلوب مشکل می شود و حتی در صورت دستیابی به وزن مطلوب باز هم این موضوع موقتی بوده و تداوم پیدا نخواهد کرد و فرد دوباره دچار اضافه وزن خواهد شد. کودکان و نوجوانان مبتلا به چاقی به طور معمول دارای اختلالات رفتاری مانند افسردگی، گوشه گیری، اضطراب و عدم اعتماد به نفس کافی می باشند که بدون رفع این موارد، کنترل چاقی امکان پذیر نخواهد بود.با توجه به این که شروع بیشتر موارد اضافه وزن و چاقی از اواخر سنین دبستان و اویل سنین نوجوانی است، در عین حال که باید مراقب تأمین انرژی و مواد مغذی کافی برای تأمین نیازهای لازم برای رشد بود، باید از بروز اضافه وزن و چاقی نیز پیشگیری نمود.