میگرن چیست ؟

میگرن سردرد ضربان دار یک طرفه ایست که توسط عوامل تحریک کننده مانند استرس، هورمون ها، محیط و بسیاری عوامل دیگر ایجاد می شود. اصولا سردردهای میگرنی در زنان شایع تر است و ممکن است زندگی و فعالیت روزانه ی فرد را مختل کند.

علائم میگرن :

علائم شامل سردرد یک طرفه ی ضربان دار است که می تواند آن قدر شدید باشد که زندگی عادی فرد را دچار اختلال کند. درد ممکن است به چشم ها، پیشانی یا ناحیه ی گیجگاهی انتشار یافته و همراه با تهوع و استفراغ، اختلالات دید، حساسیت به نور و پریشانی در بیمار باشد.

میگرن کلاسیک :

میگرن کلاسیک با حالت اورا (تغییرات میدان دید مانند جرقه، نقاط روشن و خطوط مواج) تقریبا یک ساعت یا کمتر از شروع درد رخ می دهد. تقریبا ۲۰٪ از بیماران مبتلا به میگرن از این نوع هستند.

علائم هشدار دهنده ی میگرن :

علائم اورا در همه ی بیماران اتفاق نمی افتد، اما تقریبا یک چهارم از بیماران میگرنی می توانند یک سری از علائم هشدار دهنده داشته باشند. این علائم ۲۴ ساعت قبل از وقوع میگرن رخ داده و شامل اختلالات خلقی (افسردگی، تحریک پذیری و بی قراری) و احساس طعم و بوی عجیب و غریب هستند.

علت میگرن چیست ؟

علت نورولوژیکی میگرن ناشناخته است؛ اما محققان تصور می کنند ترکیبی از مکانیسم های عروقی و شیمیایی مغز ممکن است باعث شروع دردهای میگرنی شود. از مکانیسم های عروقی سردردهای میگرنی ضربان دار انقباض و انبساط عروق داخل مغزی می باشد.

محرک: چراغ های چشمک زن

سردرد میگرنی ممکن است در شرایط خاص محیطی شروع شود. یکی از شایع ترین عوامل، کم و زیاد شدن نور می باشد. به عنوان مثال چراغ فلوئورسنت معیوب، تصویر تلویزیونی که به سرعت در حال آمد و رفت است یا نور خورشید منعکس شده از امواج دریا محرک های بالقوه هستند.

محرک : اضطراب و استرس

همانطوری که گفته شد استرس یکی از محرک های شروع دردهای میگرنی است. هرچند زندگی بدون استرس بعید است، بعضی افراد با استفاده از تکنیک های آرام بخشی، نفس های عمیق و دیگر تکنیک های بیوفیدبک می توانند استرس های خود را کاهش داده و از شروع سردردهای میگرنی جلوگیری کنند.

محرک : کم خوابی و گرسنگی

الگوی منظم وعده های غذایی و خواب خوب برای جلوگیری از میگرن مفید است. کم خوابی، تشنگی و گرسنگی ممکن است محرک شروع میگرن باشند.

محرک : تغییرات هورمونی

در بسیاری از زنان چرخه قاعدگی با وقوع میگرن در ارتباط است. تصور می شود که افزایش و یا کاهش هورمون های زنانه مسئول تحریک میگرن در زنان می شود. با این حال الگوی تاثیر تغییرات هورمونی از فردی به فرد دیگر متغیر است. به طوری که هورمون درمانی ممکن است در یک فرد سودمند و در فرد دیگر بی فایده باشد و حتی موجب افزایش شدت علائم میگرن گردد.

محرک : مواد غذایی

اگرچه در مطالعات مختلف مشخص نشده است که چه مواد غذایی ای محرک میگرن هستند، ولی اغلب بیماران خودشان حدس می زنند که چه غذاهایی موجب تحریک سردرد های میگرنی شان می شود. شایع ترین مواد غذایی محرک میگرن که توسط بیماران ذکر می شوند شامل:

شراب قرمز، پنیر، شکلات، سس سویا، گوشت فرآوری شده (سوسیس و کالباس)

محرک : تیرامین

تیرامین تولید شده از اسید آمینه ی تیروزین به دلیل اینکه موجب انقباض و انبساط عروق مغزی و خونی می شود، یک محرک قوی ایجاد سردرد های میگرنی است. بسیاری از غذاهای چندساله و تخمیر شده مانند پنیر، سویا، ترشی یا گوشت قرمز مانند پپرونی حاوی تیرامین هستند و موجب تحریک سردرهای میگرنی می شوند.

کافئین : کمک یا مانع ؟

کافئین موجود در قهوه وقتی با داروی دیگری استفاده می شود، ممکن است در جهت تسکین دردهای میگرنی مفید باشد. با این حال وقتی سطح کافئین در خون افت می کند مجددا ممکن است که بیمار مستعد ابتلا به سردرد باشد.

ردیابی و یافتن محرک های شخصی :

افراد باید لیستی از علائم هشدار دهنده و محرک میگرن را جمع آوری کنند. این اطلاعات ممکن است به جلوگیری از بروز میگرن در آینده به افراد کمک کند.

چه کسانی مستعد ابتلا به میگرن هستند ؟

بروز میگرن در زنان حدود سه برابر بیشتر از مردان است. شیوع میگرن در افرادی که اقوامشان از این بیماری رنج می برند بیشتر است. علاوه بر این میگرن اغلب در افرادی که مبتلا به صرع، افسردگی، سکته ی مغزی، آسم و یا اختلالات عصبی ارثی هستند، بیشتر رخ می دهد.

میگرن در بچه ها :

میگرن در بچه های زیر سن بلوغ در دختر و پسر یکسان است، اما در سن بلوغ شیوع آن در دختربچه ها بیشتر است. کودکان ممکن است علائم متفاوت تری نسبت به بزرگسالان داشته باشند. از جمله شکم درد (میگرن شکمی)، تهوع شدید، سرگیجه ی ناگهانی که موجب عدم تعادل و حرکات غیر ارادی چشم ها، استفراغ و تغییرات رفتاری در بیماران می شود.

تشخیص میگرن :

میگرن معمولا با بیان شرح حال و بررسی علائم تشخیص داده می شود؛ اما گاهی بعضی از موارد برای رفع سایر علل مهم سردرد (برای مثال: تومور مغزی یا خونریزی مغزی) نیاز به انجام سی تی اسکن یا MRI مغزی می باشد.

برآورد لطمات سردرد در زندگی روزمره شما :

بعضی از پزشکان قبل از شروع درمان میگرن علاقه مند هستند که بدانند میگرن چقدر موجب اختلال در فعالیت های روزمره شما شده است. پرسشنامه ای به بیمار داده می شود تا مشخص شود که کدام فعالیت بیمار، (مدرسه، کار، فعالیت های خانوادگی) و تا چه حد دچار اختلال شده است.

درمان : داروهای مسکن

انواع مختلفی از داروهای مسکن برای درمان سردرد وجود دارند. یکی از رایج ترین این داروها شامل :

آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن و استامینوفن هستند که جهت درمان دردهای میگرنی در داروخانه ها موجودند. اگرچه ممکن است این داروها مفید باشند، اما بیماران باید از استفاده ی بیش از حد این داروها برای جلوگیری از عوارضی شامل: مسمومیت، زخم معده و سایر مشکلات گوارشی اجتناب کنند. علاوه بر این استفاده ی بیش از حد این داروها ممکن است میگرن را بدتر کند.

درمان : تریپتان ها

تریپتان های معمولا شایع ترین داروهایی هستند که برای درمان میگرن به کار می روند. با این حال افراد مبتلا به فشار خون، بیماری های قلبی، سکته ی مغزی و کسانی که داروهای خاصی می گیرند ممکن است قادر به استفاده از تریپتان ها نباشند، چون مصرف تریپتان ها در این افراد ممنوعیت دارد. متاسفانه ممکن است با استفاده از تریپتان ها، تهوع، سرگیجه و درد قفسه سینه رخ دهد.

درمان : ارگوتامین ها

دسته دیگری از داروها در درمان میگرن استفاده می شوند، ارگوتامین ها هستند؛ اما این داروها به اندازه تریپتان ها در درمان دردهای میگرنی موثر نیستند. این داروها عوارضی مانند تهوع، سرگیجه، درد عضلانی، طعم بد و غیر معمول در دهان دارند. ممکن است ارگوتامین ها با داروی دیگری تداخل داشته باشند؛ بنابراین با توجه به این عوارض جانبی و تداخلات دارویی و اثرات کمتر نسبت به تریپتان ها مصرف این دسته از داروها محدودتر شده است.

آیا درمان برای شما موثر است ؟

گاهی درمان های ابتدایی میگرن، درد را کاهش نداده و فقط موجب کاهش خفیف علائم می شوند. اگر بعد از تجویز داروها، با حداکثر دوز، بهبودی حاصل نشد، شما باید با پزشک خود جهت تغییر درمان مشورت کنید.

محدودیت استفاده از داروها :

دلیل بعضی از سردردهای مزمن، استفاده ی بیش از حد از داروهای مسکن است. از مصرف داروهای ضدمیگرن بیشتر از دو بار در هفته خودداری کنید. استفاده و یا کاهش داروهای ضد میگرن باید تحت نظارت پزشک صورت بگیرد. مخدرها نیز به عنوان آخرین راه درمان دارویی در درمان سردردهای میگرنی استفاده می شوند اما می توانند اعتیاد آور باشند.

درمان : داروهای پیشگیری کننده

اگر سردردهای میگرنی شما مکرر و شدید است، پزشک برای شما داروهایی جهت پیشگیری تجویز می کند. داروهایی که جهت پیشگیری از میگرن استفاده می شوند شامل: تیمولول، پروپرانولول(ایندرال) و والپروات سدیم می باشند. اگرچه این داروها برای جلوگیری از فشار خون و تشنج استفاده می شوند، اما در پیشگیری از حملات سردردهای میگرنی بسیار موثرند.

درمان های جایگزین : بیوفیدبک

روش های دیگری جهت کاهش حملات میگرنی وجود دارد، مانند تکنیک بیوفیدبک که موجب کاهش محرک های میگرنی مانند استرس و انقباضات عضلانی می شود.

درمان های جایگزین : طب سوزنی

اگرچه مطالعات قطعی در مورد استفاده از طب سوزنی جهت درمان میگرن نشده است، اما در بعضی بیماران ممکن است موثر باشد. از آنجا که پاسخ به درمان متغیر است برخی از پزشکان این درمان را توصیه نمی کنند.

یکی از مزایای پیری :

اوج شدت حملات میگرنی در سنین ۲۰ تا ۶۰ سال است و پس از ۶۰ سالگی شدت این حملات کاهش یافته و در برخی از بیماران با افزایش سن حملات میگرن متوقف می شود.

سردردهایی که باید سریعا به پزشک مراجعه شود :

اکثر افراد با الگوی سردرد میگرنی خود آشنا هستند. به طور مثال محرک ها ؛ اما سردردهای جدید در بیماران با یا بدون میگرن که دو روز بیشتر به طول می انجامد باید توسط پزشک بررسی شود. سردردهایی که با علائمی مانند تب، سفتی گردن، گیجی و یا فلجی همراه باشند، باید توسط پزشک بررسی شود.

اقدامات اینترونشنال درد برای درمان سردردهای میگرنی :

وقتی که روش های دارویی قادر به پیشگیری از بروز حملات میگرنی نباشند، می توان از اقدامات اینترونشنال درد استفاده نمود که به دلیل حساسیت و نیاز به دقت بالای این اقدامات در ناحیه ی سر و صورت و گردن باید توسط پزشک متخصص درد انجام شوند که شامل : بلوک گانگلیون اسفنوپالاتین، بلوک گانگلیون ستاره ای، بلوک اعصاب پس سری یا تزریق سم بوتولنیوم با کمک سونوگرافی یا فلوروسکوپی می باشد.

---