مقابله با لک های صورت در فصل تابستان

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

در فصل تابستان با اوج گرفتن گرمای هوا خیلی از بیماریها ممکن است عود یا رواج پیدا کند که بی تردید یک دسته از این بیماریها، بیماریهای پوستی هستند. بسیاری از افراد سفید پوست ممکن است لکهای مختلفی را در سطوح بدنشان داشته باشند و این امر را تجربه کنند که لکهایشان در این فصل بیشتر میشود؛ به خصوص آنهایی که لکهای قهوهای در صورت خود دارند، باید بیشتر در این فصل مراقب پوستشان باشند. با دکتر محمدعلی نیلفروشزاده، متخصص پوست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره اینکه چگونه باید از تشکیل و تشدیداین لکها در تابستان جلوگیری کرد، گفتوگو کرده ایم :

لک هایی که روی پوست افراد دیده می شود ، چند نوع است ؟
میتوان گفت شایعترین لکه های پوستی عبارتند از لکه های پس از التهابات پوستی، کک و مک، خالها، لکه های وابسته به سن، لکههای دوران بارداری و... که هر کدام شکل و ویژگیهای درمانی خاصی دارند.

بسیاری از افراد از داشتن کک و مک در صورتشان ناراحت هستند. برای رفع این کک و مک ها چه باید کرد ؟
این لکه ها در افرادی که پوست روشن و زمینه ژنتیکی دارند، دیده میشود. نور آفتاب علت اصلی ایجاد و تشدید کک و مک است. معمولا کک و مک در نواحی فوقانی بدن مانند پوست صورت و دستها که بیشتر در معرض مستقیم نور آفتاب است ، دیده میشود. در فصول پاییز و زمستان که شدت تابش نور آفتاب ضعیفتر است، کک و مک ها کمرنگ تر و در بهار و تابستان پررنگ تر میشوند. ککومک با استفاده از دارو کمرنگ میشود، ولی با هر بار تماس آفتاب دوباره برمیگردد. بهترین درمان برای ککومک، استفاده از لیزر است، ولی بهتر است همه افراد بعد از لیزر همیشه نکاتی را رعایت کنند تا مانع برگشت لکه ها شوند زیرا این پوستها بسیار مستعد هستند و ممکن است این لکه ها عود کنند.

در مورد خالهای پوستی چه نظری دارید ؟ آیا خالها را هم میتوان نوعی لکه پوستی دانست ؟
بله، خالها نیز به صورت لکه های پررنگ تر روی پوست ظاهر میشوند. درمان برخی خالها که رنگشان متمایل به آبی است، کمی مشکلتر است و حتی روی صورت و دور چشم هم دیده میشوند. در این موارد درمان دارویی کمک کننده نیست، ولی لیزردرمانی آن هم به صورت مکرر مفید است. در هر حال از بین بردن خالها امکانپذیر است. لکه های قهوه ای یا خرمایی رنگ که در نواحی باز پوست بدن ایجاد میشوند، نتیجه سالها برخورد با آفتاب است. سلولهای سازنده رنگدانه در این نواحی فعالتر میشوند. در عین حال که این لکه ها شبیه خال هستند، خیلی بزرگ و نامنظمترند و رنگشان تیرهتر و نابرابر است. اندازه این خالها 5/0 تا 3 سانتیمتر و گاهی بزرگتر است.

آیا این باور درست است که هر چه سن بالاتر می رود، لکه های پوستی بیشتری هم ایجاد می شود ؟
نه، در باور عموم این است که وجود بیماریهای کبدی باعث ایجاد این لکه ها در افراد پیر یا میانسال میشود، اما اینگونه نیست. لکه های دوران پیری نتیجه تماس زیاد با آفتاب است و افرادی که در گذشته تماس مداوم با آفتاب داشته اند، زودتر دچار این لکه ها میشوند. هرچه سن بالاتر میرود، لکهها پررنگتر میشوند و درمان آنها هم فقط لیزر است. لیزرهایی که بطور اختصاصی بر رنگدانه ها اثر میکنند ، میتوانند باعث بهبود واضح با عوارض بسیار کم شوند و از طرف بیمار هم بخوبی پذیرفته می شوند. برای جلوگیری از پیدایش بیشتر لکه ها ، هر وقت بیرون از خانه یا جلوی آفتاب می روید باید پوستتان را با ضدآفتاب با SPF 15 یا بیشتر حفاظت کنید. ممکن است فراورده های بیرنگ کننده که حاوی هیدروکینون هستند، لکه های موجود را روشنتر کنند اما این راه کمتر موفقیت آمیز است.

در مورد لکه هایی که پس از جوش در صورت ایجاد می شوند ، چه نظری دارید ؟
صورت بعضی از افراد زیاد آکنه یا جوش میزند و بعد از بهبود دچار لکه میشود، بهطوری که فرد ابتدا دچار جوشهای قرمز یا چرکی میشود و به مرور زمان وقتی جوشها خشک میشود، لک قهوهای یا بعضا لک قرمز به جای میگذارد، خصوصا اگر فرد جوش خود را دستکاری کند، احتمال لک قهوهای یا لک تیره بعد از جوش زیاد میشود. در بسیاری از این افراد در ایجاد لک بعد از جوش یک زمینه یا استعداد ارثی هم دخیل است، خصوصا در مورد لکههای قرمز بعد از جوش، زمینه ژنتیکی مهمتر است چراکه دیده شده برخی افراد بدون اینکه جوش را دستکاری کنند هم دچار جوشگاه و لکه های قرمز (و گاهی لکه قهوهای) بعد از بهبود جوش میشوند. در ضمن نوع جوش هم در بروز لک اثر دارد، مثلا جوشهای عمیق ، کیستی و چرکی ممکن است بیشتر لک ایجاد کنند. دوام و مدت جوش هم در ایجاد لک بعد از جوش موثر است، مثلا اگر کسی جوشهای صورت خود را درمان نکند و جوشها به مدت طولانی باقی بمانند، احتمال بروز لک در صورتش زیاد خواهد شد.

آیا لیزر کمکی به رفع این لکه ها می کند یا نه ؟
بله میتوان برای از بین بردن این لکه ها از لیزرهای Nd:yag یا سایر لیزرهایی که بافت اثرشان ملانین است می تواناستفاده کرد. این لیزر علاوه بر درمان کک ومک و ملاسما در درمان انواع لکههای دیگر پوستی و بسیاری از خالهای قهوهای یا مشکی مادرزادی نیز موثر است.

تغییر رنگ پوست افراد معمولا چگونه است ؟
تغییرات رنگ پوست در افراد هم به دو صورت است؛ یا تغییر رنگ ذاتی پوست است که ناشی از تغییر میزانی از پیگمانتاسیون ملانین است که به صورت ژنتیکی تعیین شده و در غیاب هرگونه تماس با نورخورشید یا تاثیرات دیگر وجود دارد؛ یا تغییر رنگ اکتسابی است که در نتیجه تماس با نور آفتاب ایجاد میشود.

می توان از بروز لکها پیشگیری کرد ؟
در مورد برخی لکها بله، اما برخی دیگر مثل ککومک ژنتیکی هستند و راه پیشگیری ندارند. از بروز لک ناشی از داروها یا بیماریها هم نمیتوان پیشگیری کرد، مگر اینکه دلیل بروز بیماری رفع شود. بیشتر داروها را هم باید شبها استفاده کرد تا حساسیت به نور بیشتر نشود. یکی از مهمترین راههای پیشگیری از بروز بسیاری از لکها استفاده مکرر و مرتب از ضدآفتابهاست که باید باتوجه به SPF تعیین شده و نوع پوست فرد استفاده شود. قرار نگرفتن در معرض نور شدید آفتاب مخصوصا بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر و استفاده از پوشش مناسب یعنی کلاه و عینک آفتابی میتواند کمککننده باشد. ترکیبهای شیمیایی نباید با پوست در تماس مستقیم باشند و اگر با توجه به شغلتان با این مواد در تماس هستید، باید از محافظهایی مثل دستکش و ماسک استفاده کنید. عطر را هم باید به لباس اسپری کرد.

آیا استفاده از مواد آرایشی برای محو کردن این گونه لکه ها مفید است ؟
خانمهایی که این مشکل را دارند میتوانند برای از بین بردن موقتی از مواد آرایشی استفاده کنند اما قطعا راه حل درست و ثابتی نیست.

اگر مشکلی در لکه های پوستی ایجاد شد ، مثلا بزرگ شدند ، چه باید کرد ؟
ممکن است لکه های قهوهای ظاهری ناخوشایند داشته باشند. با این حال، متخصص پوست باید لکه های قهوه ای تیره یا آنهایی که اندازه شان تغییر کرده ، ارزیابی کند زیرا این تغییرات میتوانند نشانه ملانوما باشند، که نوع خطرناکی از سرطان پوست است. بهترین کار این است که متخصص پوست هرگونه تغییر جدیدی را در پوست ارزیابی کند، خصوصا اگر یک لکه یا ضایعه :
1- تیره باشد.
2- به سرعت بزرگ شود.
3- مرز نامنظمی داشته باشد.
4- ترکیبی غیرعادی از رنگها را داشته باشد.
5- با خارش، قرمزی، حساسیت به لمس یا خونریزی همراه باشد.