نزدیک بینی یا میوپیا چه اختلالی در بینایی است؟

دکتر بهرام اشراقی [ فلوشیپ پلاستیک و ترمیمی چشم ]آدرس وب سایت : www.dreshraghi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، چهارباغ بالا ، مجتمع كوثر 2 ، طبقه سوم ، واحد 527 تلفن مطب : 36205114 - 031

نزدیک بینی یا میوپیا به اختلالی در بینایی اطلاق می شود که فرد مبتلا به آن، اجسام نزدیک را شفاف و اجسام دورتر را تار می بیند. برای ایجاد تصویر مناسب و شفاف از یک جسم، پرتوهای نور باید بر روی یک نقطه بر روی شبکیه متمرکز شوند. در صورتی که نور هنگام عبور از قرنیه و عدسی چشم، به گونه ای شکسته شود که پرتوهای حاصل از شکست نور در یک نقطه بر روی شبکیه متمرکز نشوند، تصویر ایجادشده تار خواهدبود. در نزدیک بینی نقطه ای که پرتوهای نور در آن متمرکز می شوند در جایی جلوی شبکیه (و نه روی آن) است. نزدیک بینی به دلایل زیر رخ می دهد:

• کره ی چشم بیش از حد طبیعی بزرگ است
• قرنیه و يا لنز چشم شكست نور بيش از اندازه ايجاد كنند

اگرچه دلیل ایجاد نزدیک بینی بطور کامل مشخص نیستند اما شواهدی وجود دارند که نزدیک بینی را به توارث مربوط می کنند. در صورتی که هر دو والد یک فرد دچار نزدیک بینی باشند احتمال اینکه فرزند آنها نیز نزدیک بینی را بروز دهد بالا خواهدبود. علاوه بر فاکتور ژنتیکی، سبک زندگی نیز در ایجاد نزدیک بینی دخیل است. افرادی که زمان زیادی را صرف مطالعه، کار با کامپیوتر یا خیره شدن به اشیا نزدیک می کنند احتمال بیشتری برای بروز نزدیک بینی دارند.

درمان نزدیک بینی :

استفاده از عینک برای درمان نزدیک بینی:

عینک را می توان معمول ترین روش درمان نزدیک بینی برشمرد. بسته به شدت نزدیک بینی، میزان استفاده از عینک نیز قابل تغییر است و ممکن است تنها برای کارهای خاصی مانند رانندگی یا تماشای تلویزیون تجویز شود اما در موارد شدید نزدیک بینی لازم است تا تمام طول روز از عینک استفاده شود. در افرادی که بالای 40 سال هستند ممكن است بر اساس شماره چشم لنزهای استفاده شده در عینک نزدیک بینی، ممكن است دارای لنزهای دوکانونی نیز باشند که نسبت به لنز معمولی، دید بهتری را در اختیار فرد قرار می دهند.

لنزهای تماسی برای درمان نزدیک بینی:

لنزهای تماسی از مکانیسم مشابهی با لنزهای عینک استفاده می کنند. در هر دو، نور پس از برخورد بر سطح شفاف عدسی، شکسته شده و در نقطه ی مناسبی بر روی شبکیه متمرکز می شود. لنزهای تماسی به دلیل اینکه بصورت مستقیم بر روی چشم قرار می گیرند، احتمال آلودگی چشم و عفونت در اثر این تماس را بالا می برند و لازم است تا نسبت به حفظ بهداشت آن دقت لازم وجود داشته باشد. مشاهده شده است که در کودکانی که از لنزهای چندکانونی استفاده می کنند سرعت پیشرفت نزدیک بینی کاهش می یابد.

همچنین لنزهای تماسی ویژه ای که می توانند میدان دید جانبی کودکان 6 تا 12 سال را تار کرده و میدان دید مستقیم آنها را شفاف کنند به نام لنزهای Peripheral defocus contact lenses شناخته می شوند که سرعت پیشرفت نزدیک بینی را کاهش می دهند. اگرچه این لنزها برای همه ی افراد مناسب هستند اما نتایج بهتری را در کودکانی که والدین نزدیک بین دارند و نیز کودکانی که سرعت رشد نزدیک بینی آنها بالا است نشان می دهند.

استفاده از روش ارتوکراتولوژی برای درمان نزدیک بینی:

ارتوکراتولوژی که Ortho-K نیز نامیده می شود روش درمانی مبتنی بر لنزها است که برای درمان موقت نزدیک بینی استفاده می شود. این روش درمانی به نام CRT نیز شناخته می شود. در این روش از لنزهای تماسی خاصی در طول شب استفاده می شود. این لنزها باعث تغییر شکل موقت قرنیه در طول شب می شوند و هنگامی که در طول روز این لنزها از چشم برداشته می شوند می توانند بصورت موقت دید شفافی ایجاد کنند. این لنزها تنها برای مدت کوتاهی دید شفاف ایجاد می کنند و پس از مدتی که از لنزها استفاده نشود دوباره قرنیه به حالت عادی خود برگشته و مجددا نزدیک بینی ایجاد می شود. لنزهای استفاده شده به دلیل استفاده ی مستقیم بر روی چشم احتمال ایجاد عفونت بالایی دارند و لازم است تا دقت کافی در حفظ بهداشت آنها صورت بگیرد.

انواع جراحی های انکساری برای درمان نزدیک بینی:

جراحی های انکساری مختلفی وجود دارند که می توانند به بهبود وضعیت چشم نزدیک بین کمک کنند. متداول ترین جراحی ها شامل لیزیک (LASIK) و پی-آر-کی (PRK) هستند. در این جراحی ها با استفاده از جریان انرژی لیزر به تغییر شکل قرنیه پرداخته می شود. تفاوت این دو روش این است که در جراحی PRK با استفاده از لیزر یک لایه ی نازک از بافت سطح قرنیه برداشته می شود تا شکست نور به درستی صورت بگیرد اما در جراحی لیزیک لایه ی بافتی سطح قرنیه حذف نمی شود بلکه برش خورده و جابجا می شود تا لیزر به بافت های پایین تر تابیده شود و سپس این لایه ی جابجاشده به محل اصلی خود بازگردانده می شود. این لایه فلپ (flap) نام دارد.

روش های جراحی دیگری نیز جهت بهبود نزدیک بینی وجود دارند. گاهی ممکن است پزشک یک عدسی در چشم قرار دهد. این عدسی که اندازه ی کوچکی دارد می تواند در مقابل عدسی طبیعی چشم قرار بگیرد یا بطور کامل جایگزین آن شود. این روش جراحی شبیه روش درمانی آب مروارید است اما قبل از ایجاد آب مروارید انجام می شود.

ورزش چشم برای درمان نزدیک بینی:

در صورتی که علت ایجاد نزدیک بینی، اسپاسم عضلات مرتبط با فوکوس چشم باشد در این حالت از ورزش های خاصی برای بهبود وضعیت بینایی استفاده می شود.

استفاده از داروها برای کنترل نزدیک بینی:

داروهایی وجود دارند که اگرچه به درمان نزدیک بینی منجر نمی شوند اما می توانند سرعت پیشرفت نزدیک بینی را کاهش دهند. از جمله ی داروهای موثر می توان به آتروپین (Atropine) و پیرنزپین (Pirenzepine) اشاره کرد. در مورد استفاده از داروها لازم است تا از نظر پزشک متخصص استفاده شود زیرا هر کدام از این داروها دارای عوارض احتمالی هستند.