جراحی افتادگی پلک بالا به چه دلایلی انجام می شود؟

دکتر بهرام اشراقی [ فلوشیپ پلاستیک و ترمیمی چشم ]آدرس وب سایت : www.dreshraghi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، چهارباغ بالا ، مجتمع كوثر 2 ، طبقه سوم ، واحد 527 تلفن مطب : 36205114 - 031

صورت و از جمله چشم ها نقش بسیار مهمی در تاثیرگذاری ظاهری افراد در دیگران دارند. با افزایش سن، ساختار پوست نیز انعطاف خود را از دست می دهد و این مسئله در مورد پوست صورت با شدت بیشتری نسبت به پوست سایر بخش های بدن خود را نشان می دهد. علت آسیب سریع تر پوست صورت نسبت به پوست سایر بخش های بدن این است که بیشتر در معرض فاکتورهای محیطی مانند تابش مستقیم نور آفتاب و عوامل آسیب زای معلق در هوا قرار می گیرد.

در میان بخش های مختلف صورت نیز پوست پلک ها و زیر چشم به دلیل اینکه ظریف ترین و نازک ترین بخش پوست در کل بدن هستند زودتر از سایر بخش های صورت آسیب های ناشی از افزایش سن را بروز می دهند. افتادگی پلک بالا که به نام پتوزیس (ptosis) نیز شناخته می شود ( به معناى كاهش ارتفاع شكاف پلكى و نه افزايش پوست اضافه پلك ) یکی از اثرات افزایش سن است که تاثیر فراوانی در ظاهر افراد داشته و در موارد شدید خود می تواند موجب انسداد مسیر بینایی شود.اين مورد مى تواند بكطرفه با دو طرفه باشد و در موارد خفيف خود را با عدم تقارن ابرو نشان مى دهد .

دلایل افتادگی پلک بالا چیست؟

• ضعف عضله بالا برنده پلك و يا جدا شدن ان از محل اتصال خود به دلیل افزایش سن: در این حالت این عضلات نمی توانند پلک را بالا نگه دارند. آسیب فیزیکی یا برخی بیماری ها که با آسیب عضلات مرتبط با پلک بالا در ارتباط هستند.
• برخی بیماری های توارثی
• برخى از انواع تومورهای چشم
• آسیب به عصب مرتبط با عضلات پلکی که منجر می شود این عضلات عملکرد خود را به درستی انجام ندهند.
• برخی کودکان نیز بصورت مادرزادی با افتادگی پلک درگیر هستند.

درمان افتادگی پلک بالا می تواند تنها به دلیل موارد مرتبط با زیبایی باشد. گاهی پلک بالا دچار افتادگی شدیدی می شود بطوری که بخشی از مسیر بینایی را مسدود می کند. در این حالت نیاز به مداخلات درمانی به دلیل عملکرد نامناسب پلک به وجود می آید.

بیماری هایی چون دیابت، سندروم هورنر (Horner syndrome)، میاستنیا گراویس (Myasthenia gravis) و سکته نیز ممکن است عامل ایجادکننده ی پتوز باشند.
درمان افتادگی پلک بالا می تواند تنها به دلیل موارد مرتبط با زیبایی باشد. گاهی پلک بالا دچار افتادگی شدیدی می شود بطوری که بخشی از مسیر بینایی را مسدود می کند. در این حالت نیاز به مداخلات درمانی به دلیل عملکرد نامناسب پلک به وجود می آید.

علائم افتادگی پلک بالا (پتوز) چیست؟

علائم این بیماری ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شوند و این مسئله به علت ایجاد آن وابسته است. مشکلات بینایی حاصل از افتادگی پلک بالا معمولا شامل موارد زیر هستند:

• در اوایل دورانی که افتادگی پلک ایجاد شده است ممکن است تنها بخش کمی از بینایی در سمت بالای میدان دید مسدود شود.
• با پیشرفت بیماری و افتادگی بیشتر پلک، مسیر بینایی به صورت کامل مسدود می شود.
• کودکانی که به افتادگی پلک مادرزادی مبتلا هستند ممکن است برای دیدن مناسب سر خود را به سمت عقب خم کنند.
• خستگی و احساس درد در اطراف چشم نیز در برخی افراد گزارش شده است.

درمان افتادگی پلک بالا (پتوز) در کودکان چگونه صورت می گیرد؟

برای اینکه بهترین و مناسب ترین روش درمانی برای افتادگی پلک بالای کودکان مشخص شود پزشک متخصص عوامل زیر را بررسی می کند:

• سن کودک
• تعداد چشم درگیر با افتادگی پلک بالا
• ارتفاع پلک بالا
• قدرت عضلات پلکی
• حرکت چشم ها

معمولا روش درمانی توصیه شده برای درمان افتادگی پلک در کودکان روش جراحی است. در طی این جراحی ممکن است عضله ی مرتبط با پلک کشیده شود و یا اینکه پلک ها به عضلات دیگری متصل شوند. در نهایت هدف از این روش این است که بینایی کودک بهبود یابد. در کودکانی که دارای افتادگی پلک هستند، خواه جراحی شوند و خواه جراحی نشوند، لازم است تا طبق برنامه ی منظم نسبت به بررسی وضعیت چشم خود به پزشک متخصص مراجعه نمايند تا از نظر ایجاد سایر مشکلات بینایی مانند مشکلات انکساری بررسی شوند.

افتادگی پلک بالا (پتوز) در بزرگسالی چگونه درمان می شود؟

روش درمانی افتادگی پلک بالا بسته به علت ایجاد و شدت آن دارد. در برخی موارد خفیف افتادگی پلک بالا، ممکن است نیازی به درمان نباشد زیرا مشکل ایجادشده عارضه ای برای فرد ندارد. امروزه دارویی به نام اکسی متازولین (oxymetazoline) تجویز می شود که بصورت قطره ی چشمی استفاده شده و می تواند با تاثیر بر عضلات مرتبط با پلک منجر به رفع افتادگی پلک شوند. این دارو برای همه ی افراد قابل مصرف نیست و در افرادی که تجویز می شود برای تاثیرگذاری لازم است تا بصورت روزانه مصرف شود.

علاوه بر روش دارویی برای درمان افتادگی پلک بالا در بزرگسالان، جراحی نیز یک روش درمانی معمول است که معمولا بصورت سرپایی انجام می شود. زمانی که روش جراحی برای درمان افتادگی پلک بالا در بزرگسالان به کار می رود معمولا از بی حسی موضعی استفاده می گردد. دستکاری عضلات مرتبط با پلک ممکن است محدود باشد. در موارد شدید پتوز لازم است تا این عضلات دوباره کشیده شده و يا كوتاه شوند و به محل مناسب خود جابجا شوند. لازم است تا فرد قبل از هر نوعی از جراحی ها پزشک خود را از مصرف هر نوع دارویی، از جمله داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپرین، مطلع سازد.

در افرادی که امکان جراحی بر روی آنها وجود ندارد ممکن است عینک های مخصوصی تجویز شوند که پلک را بالا نگه می دارند. این عینک ها از جمله در افرادی که افتادگی پلک آنان موقتی است نیز روش درمانی مناسبی به شمار می روند.