روشهای جراحی سرطان مثانه کدامند؟

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

روش جراحی یکی از روش های درمان سرطان مثانه است که در طی آن تومورها و بافت های اطراف آن برش یافته و از بدن جدا می شوند. انواع مختلفی از جراحی سرطان مثانه وجود دارد که هر یک از آنها ممکن است بسته به شرایط فرد و گسترش بیماری کاربرد داشته باشند. در این مطلب انواع جراحی هایی را که در سرطان مثانه به کار می روند بیان کرده و عوارض جانبی آنها را بازگو خواهیم کرد.

جراحی برداشتن تومور مثانه از طریق پیشابراه یا TURBT:

این نوع جراحی که شایع ترین نوع جراحی برای درمان سرطان مثانه است برای بررسی، تشخیص و آنالیز میزان پیشرفت سرطان مثانه و نیز درمان سرطان مثانه به کار می رود. در این روش که به صورت سایتوسکوپیک انجام می شود ابتدا جراح یک سایتوسکوپ را از طریق مجرای ادراری وارد مثانه می کند و پس از ورود سایتوسکوپ، بوسیله ی لوپ سیمی، لیزر یا استفاده از جریان الکتریسیته با انرژی بالا تومور را حذف می کند. با توجه به اینکه از داروهای بیهوش کننده یا بی حس کننده استفاده می شود بنابراین فرد در طول این نوع جراحی دردی را احساس نمی کند.

در افرادی که سرطان مثانه ی غیرپیشرونده به عضله دارند این روش جراحی ممکن است به طور کامل تومور را حذف کند. در مورد سایر انواع سرطان مثانه ممکن است توصیه شود تا از روش های درمانی تکمیلی مانند شیمی درمانی یا ایمنوتراپی برای اثربخشی بیشتر این نوع جراحی استفاده شود. روش های درمانی تکمیلی باعث می شوند تا خطر عود مجدد سرطان و ایجاد سرطان های دیگر کاهش یابند.

سیستکتومی رادیکال و برش غدد لنفاوی:

جراحی سیستکتومی رادیکال نوعی جراحی است که در طی آن کل ساختار مثانه از بدن جدا می شود. این نوع جراحی برای درمان سرطان مثانه ای که به درون دیواره ی مثانه گسترش یافته باشد یا عود مجدد کرده باشد به کار میرود. در طی این جراحی ممکن است بخشی از بافت اطراف مثانه نیز جدا گردند. در همه ی بیماران غدد لنفاوی موجود در لگن برداشته می شوند؛ در آقایان معمولا بخشی از مجرای ادراری همراه با پروستات نیز جدا می شود و در خانم ها نیز رحم، لوله های فالوپ، تخمدان ها و بخشی از واژن ممکن است برداشته شوند. جداسازی غدد لنفی لگنی بهترین راه برای یافتن سرطان هایی است که به غدد لنفاوی گسترش یافته اند. در موارد نادری نیز جراحی سیستکتومی جزئی توصیه می شود. در طی این نوع از جراحی سیستکتومی تنها بخشی از مثانه برش خورده و جدا می شود و برای شرایطی مناسب است که سرطان تنها بخشی از دیواره ی مثانه را درگیر کرده باشد و این بخش در نزدیکی محل ورود و یا خروج ادرار در مثانه نباشد.

نحوه ی انجام جراحی سیستکتومی به این شکل است که ابتدا چند برش کوچک بر روی پوست ایجاد می شود. این برش کوچک که در روش های جراحی لاپروسکوپیک ایجاد می شود جایگزین برش های بزرگ و سرتاسری بر روی پوست شده اند. پس از ایجاد برش ها،

ابزار ویژه ای از طریق آنها وارد می شوند تا مثانه به طور کامل برش خورده و جدا شود. این روش جراحی نیاز به پزشکی با تجربه ی فراوان دارد.

جراحی انحراف ادرار:

در صورتی که مثانه برداشته شود، پزشک مسیر جدیدی برای دفع ادرار از بدن ایجاد می کند. یکی از راه های انجام این کار استفاده از بخشی از روده کوچک یا کولون برای منحرف کردن ادرار به سمت stoma (روزنه ای) در قسمت بیرونی بدن است. پس از انجام این نوع جراحی، بیمار باید یک کیسه ی متصل به استوما برای جمع آوری و تخلیه ی ادرار بپوشد. گاهی نیز پزشکان می توانند از بخشی از روده کوچک یا بزرگ برای ساختن مخزن ادرار استفاده کنند که بعنوان کیسه ای در داخل بدن برای ذخیره سازی ادرار به کار می رود.

در نتیجه ی استفاده از این روش، بیمار نیازی به کیسه ادراری نخواهد داشت. برای برخی از بیماران، جراح می تواند کیسه را به مجرای ادراری متصل کند و مثانه جدیدی ایجاد کند. البته در این حالت اگر مثانه به طور کامل از ادرار تخلیه نشده باشد، ممکن است بیمار نیاز به وارد کردن لوله نازکی به نام کاتتر داشته باشد. همچنین، بیمارانی که از مثانه جدید استفاده می کنند با توجه به اینکه سیستم عصبی آن را درک نمی کند بنابراین دیگر تمایلی به ادرار کردن نخواهند داشت و باید ادرار کردن را طبق یک برنامه منظم یاد بگیرند.

عوارض جانبی جراحی های سرطان مثانه چیست؟

زندگی بدون مثانه می تواند بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر بگذارد بنابراین یافتن راهکارهای جدید برای حفظ تمام یا بخشی از مثانه یک هدف مهم درمانی است. برای برخی از افراد مبتلا به سرطان مثانه ی پیشرونده به عضلات، ممکن است برنامه های درمانی دیگری شامل شیمی درمانی و پرتودرمانی پس از جراحی TURBT به عنوان جایگزینی برای برداشتن مثانه استفاده شوند.

عوارض جانبی جراحی سرطان مثانه به روش انجام آن بستگی دارد. لازم است تا بیماران با پزشک خود به طور مفصل صحبت کنند تا از عوارض جانبی جراحی های مثانه آگاه شوند و روش های مدیریت این آسیب ها را یاد بگیرند. به طور کلی، عوارض جانبی جراحی سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر هستند:

• اسیدوزیس: در این حالت تعادل الکترولیت های بدن مانند کلسیم و پتاسیم به هم می خورد. این مشکل معمولا با مصرف دارو قابل کنترل است.
• طولانی شدن زمان بهبودی
• عفونت محل جراحی، مجراها یا کلیه ها
• انسداد روده
• لخته شدن خون یا ایجاد خونریزی
• ناراحتی پس از جراحی و آسیب به اندام های مجاور
• عفونت یا نشت ادرار پس از سیستکتومی یا انحراف ادرار: اگر یک مثانه جدید ایجاد شده باشد، ممکن است بیمار گاهی اوقات نتواند ادرار کند یا مثانه را به طور کامل تخلیه کند که در نتیجه ی آن عفونت ایجاد می شود.
• ناتوانی آلت تناسلی در نعوظ پس از سیستکتومی که به آن اختلال نعوظ می گویند. گاهی اوقات می توان سیستکتومی به روش محافظت از عصب انجام شود که در نتیجه ی آن مردان ممکن است نعوظ طبیعی داشته باشند.
• آسیب به اعصاب لگن و از دست دادن احساس جنسی و ارگاسم برای مردان و زنان. این مشکلات ممکن است با روش های درمانی تکمیلی برطرف شوند.
• خطرات ناشی از بیهوشی یا سایر مسائل پزشکی
• از دست دادن استقامت یا قدرت بدنی
• از کار افتادن کلیه ها
• ایجاد زخم در درون روده و دستگاه گوارش