تبخال تناسلی چیست و چگونه درمان میشود؟

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.drvaez.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، مقابل اداره ثبت ، ساختمان آریا ، طبقه اول تلفن مطب : 91620100 - 031

تبخال تناسلی یک بیماری شایع جنسی است که در آمریکا حدود 16 درصد افراد بین سنین 14 تا 49 سال را درگیر می‌کند. در ایران آمار دقیقی از میزان شیوع این بیماری در دست نیست و گزارش‌های محدودی حاکی از آلودگی 40 تا 50 درصدی افراد به این بیماری است. این بیماری که در ناحیه‌ی تناسلی مشاهده‌شده و اغلب از طریق رابطه‌ی جنسی انتقال می‌یابد میتواند توسط دو نوع ویروس ایجاد شود.

HSV1 ویروس

این ویروس عامل تبخال دهانی است. بیشتر افرادی که به این ویروس آلوده می‌شوند علائم چندانی بروز نمی‌دهند اما در برخی از افراد میتواند منجر به ایجاد زخم سرد (تبخال) و تاول در ناحیه‌ی دهان و اطراف آن شود. افراد آلوده‌شده به این ویروس معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی و از طریق رابطه‌ی غیرجنسی مثل بزاق دهانی در معرض این ویروس قرار گرفته‌اند اما زمانی که در بزرگسالی در رابطه‌ی جنسی خود از ارتباطات دهانی استفاده می‌کنند میتوانند این ویروس را از دهان به ناحیه‌ی تناسلی شریک جنسی خود انتقال‌داده و باعث ایجاد تبخال تناسلی شوند.

HSV2 ویروس

عامل شایع و اصلی تبخال تناسلی بوده و میتواند از طریق رابطه‌ی جنسی یا ارتباط پوستی انتقال یابد. این ویروس بسیار مسری بوده و برای انتقال الزامی به وجود زخم باز نیست.

از کجا بفهمیم تبخال تناسلی داریم؟

بسیاری از افراد آلوده به ویروس هرپس تناسلی یا علائمی از بیماری را ندارند یا علائم را بصورت بسیار خفیف بروز می‌دهند. در صورت بروز جدی علائم فرد مبتلا ممکن است نشانه‌های زیر را مشاهده کند:
1. معمولا اولین بار که نشانه‌های ابتلا بروز میکند فرد علائم شبه آنفلوانزا مانند تب، کوفتگی بدن و غدد متورم را از خود بروز میدهد.
2. وجود تاول‌های آبدار و زخم‌ در ناحیه‌ی تناسلی، مقعدی، نشیمنگاه و ران‌ها
3. احساس سوزش، درد و خارش در اطراف اندام تناسلی
4. احساس درد هنگام ادرار که ناشی از زخم‌های بجامانده از پاره‌شدن تاول‌هاست
5. اثرات باقی‌مانده‌ی زخم‌ها در ناحیه تناسلی که ناشی از ترکیدن و خشک‌‍شدن تاول‌ها است.
گرچه اغلب اوقات تشخیص بیماری بدون نیاز به آزمایش و از روی علائم ظاهری امکان‌پذیر است اما ممکن است پزشک جهت اطمینان بیشتر از آزمایش خون و پی‌سی‌آر نیز بهره‌ بگیرد.

اصلی‌ترین راه‌های انتقال تبخال تناسلی

مسئله‌ی مهمی که درباره‌ی انتقال تبخال تناسلی وجود دارد این است که این بیماری ممکن است بین افراد مبتلایی که زخم قابل‌مشاهده ندارند و یا اطلاعی از آلودگی خود به ویروس ندارند انتقال یابد. با توجه به اینکه هر دو نوع ویروس میتوانند باعث بروز تبخال تناسلی شوند راه‌های انتقال متفاوتی نیز وجود دارد، از جمله:

1. تماس دهان فرد آلوده به تبخال دهانی با دستگاه تناسلی فرد سالم
2. آمیزش جنسی و برخورد سطوح تناسلی به هم
3. برخورد بدن فرد سالم با زخم‌های حاصل از تبخال فرد مبتلا
4. انتقال از مادر در هنگام زایمان
5. انتقال هنگام برخورد سطح بدن فرد مبتلا که ظاهری سالم و طبیعی دارد با بدن فرد سالم از جمله در ناحیه تناسلی

تبخال تناسلی چگونه درمان میشود؟

در حال حاضر درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد و افراد مبتلا مجبور هستند تا پایان زندگی خود با ویروس همزیستی کنند. پزشکان از داروهایی مانند والاسیکلوویر، فامسیکلوویر و آسیکلوویر جهت کاهش علائم بیماری و دوره‌های بروز آن استفاده می‌کنند که میتوانند میزان انتقال را نیز کاهش دهند. همچنین با توجه به اینکه واکسن تاییدشده‌ای نیز موجود نیست لذا بهترین راه پیش‌رو در حال حاضر پیشگیری از ابتلا به ویروس است.

چگونه از ابتلا به تبخال تناسلی پیشگیری کنیم؟

• در صورت اطمینان از ابتلا به ویروس تبخال تناسلی، مسئله را با شریک جنسی خود در میان بگذاریم.
• در دوران بروز علائم از فعالیت‌های جنسی اجتناب کنیم.
• زمانی که علائم بیماری از بین رفته‌است با توجه به حضور ویروس در بدن، ارتباط جنسی را به حداقل برسانیم. از ارتباط جنسی با چند نفر پرهیز کرده و ارتباط خود را به یک نفر محدود کنیم.
• در هنگام رابطه‌ی جنسی از لوازم پیشگیری همچون کاندوم لاتکس استفاده کنیم. باید توجه داشت که این ابزار پیشگیری احتمال انتقال را کاهش می‌دهند اما به صفر نمی‌رسانند.
• هنگام بروز تبخال دهانی از ارتباط دهان با اندام جنسی جلوگیری کنیم.
• زنان باردار مبتلا به تبخال تناسلی باید زیر نظر پزشک متخصص باشند زیرا احتمال انتقال ویروس به جنین در اواخر حاملگی وجود دارد.

آیا تبخال تناسلی باعث سرطان میشود؟

میتوانند منجر به سرطانهای لنفوم در جوجه، سرطان ریه درHSV نشان داده‌شده است که گونه‌هایی از ویروس گوسفندان و سرطان کلیه در قورباغه شوند اما در مورد سرطانزایی در انسان شواهد کافی برای تایید قطعی سرطان‌زا بودن ویروس وجود ندارد. گرچه قبل‌تر تصور بر ارتباط بین سرطان دهانه‌ی رحم و این ویروس بود اما امروزه این نظر نیز رد شده‌است.

تفاوت زگیل تناسلی و تبخال تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی نیز مانند تبخال تناسلی، بیماری جنسی بوده که هر دو بیماری با روشهای نسبتا مشترکی، از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا میکنند. از نظر عامل بروز، زگیل تناسلی توسط ویروس HPV ایجاد شده و میتواند تا حدودی شکل و ظاهری شبیه تبخال تناسلی داشته باشد. گرچه به نظر میرسد تبخال تناسلی نقشی در ایجاد سرطان ندارد؛ با این وجود ویروس HPV عامل زگیل تناسلی، یکی از علل اصلی سرطان دهانه رحم است. این ویروس همچنین می‌تواند موجب سرطان آلت تناسلی مردان، سرطان واژینال، سرطان مقعد، و سرطان مهبل شود.

معمولا زگیل های تناسلی به رنگ روشن و صورتی یا بعضی قهوه ای روشن با ظاهری نرم و گوشتی در ناحیه مقعدی، دستگاه تناسلی و اطراف آن دیده می‌شوند؛ اما تبخال تناسلی غلبا به شکل تاول بوده و همراه با زخم مشاهده میگردد. از نظر درمان زگیل تناسلی، نیز داروهای موجود برای کاهش اثرات ویروس بوده و به درمان کامل بیماری منتهی نخواهد شد. البته روشهایی مانند لیزر درمانی و کرایو تراپی یا سرما درمانی به برطرف کردن ضایعات پوستی ناشی از زگیل تناسلی کمک میکنند ولی احتمال عود بیماری را به کلی منتفی نخواهند کرد.

گرچه برای تبخال تناسلی، واکسن تایید شده ای وجود ندارد؛ اما زگیل تناسلی دارای واکسن تایید شده بوده و در سنین خاصی، به افراد توصیه می‌شود. واکسن گارداسیل اولین واکسن مورد تأیید سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم است. این واکسن برای پیشگیری از انواع مشخصی از ویروس HPV خصوصاً تیپ ۶،۱۱،۱۶،۱۸ کاربرد دارد.