چرا سونوگرافی داپلر عروق گردن انجام میشود؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

رسوب موادی مانند کلسیم و ایجاد پلاک در دیواره رگ ها، می تواند منجر به تنگی عروق و ممانعت از خونرسانی به بافت مغز شود که این اختلالات در صورت عدم درمان به موقع، موجب بروز سکته مغزی شده که اگر باعث مرگ فرد نشود، بسته به محل گرفتگی، می تواند ناتوانی های متعددی در فرد ایجاد کند. سونوگرافی داپلر عروق گردن یکی از انواع سونوگرافی داپلر اندام های فوقانی است که برای بررسی تنگی، ترومبوز و DVT (لخته خون) در عروق اصلی و مهم گردن انجام می شود. این عروق عبارتند از شریان کاروتید و شریان ورتبرال که وظیفه خونرسانی به مغز و بخش عمده اعصاب مرکزی را برعهده دارند و همچنین ورید ژوگولر که خون برگشتی به قلب در آن جریان دارد.

علائم گرفتگی عروق گردن

ممکن است گرفتگی عروق گردن با سر درد، درد شدید در گردن که تا شانه ها و بازوان کشیده می شود و اختلال در حرکت گردن به چپ و راست باشد. این علائم ممکن است از چند روز تا حداکثر یک هفته باقی بمانند. درد گردن ممکن است از نظر شدت، خفیف تا متوسط بوده یا حتی می تواند دردی کاملاً ناتوان کننده داشته باشد. اولین نشانه ها و علائم گرفتگی عروق می تواند از دوران نوجوانی شروع شود. اغلب تا زمانی که پلاک تشکیل شود یا جریان خون بسیار محدود شود، هیچ علائم گرفتگی عروق قابل تشخیص نمی باشد. معمولاً چند سال طول می کشد تا علائم گرفتگی عروق، خود را نشان بدهند.
علائم گرفتگی عروق بستگی به آن دارد که کدام شریان ها آسیب دیده باشند. علائم ناشی از تنگی عروق کاروتیدی می تواند مشابه با بسیاری دیگر از مشکلات و بیماری های دیگر باشد، بنابراین همیشه با مشاهده ی هر علامت یا نشانه ی مشکوک با پزشک مشورت کنید. بیماری شریان کاروتید در مراحل اولیه هیچ علائمی ندارد. بیماری ممکن است تا مدت ها بدون نشانه ادامه یابد تا زمانی که آنقدر پیشرفته شود که مغز نتواند خون کافی دریافت کند و منجر به سکته مغزی شود.

کاربرد سونوگرافی داپلر عروق گردن

انجام سونوگرافی داپلر در موارد زیر توصیه می شود:

بررسی اختلالات عروق مغزی

برای بررسی اختلالات عروقی مغز مثل تنگی یا گرفتگی رگ های مغز و کاروتید در افرادی که سابقه سکته مغزی و حوادث عروقی مغز داشته اند و یا در معرض خطر آن هستند، مثل افراد مبتلا به دیابت،، فشار خون بالا، چاقی و چربی خون بالا سونوگرافی داپلر گزینه خوبی می باشد.

بررسی علت سرگیجه

بررسی علت سرگیجه بخصوص در افراد مسنی که ممکن است سرگیجه ناشی از نارسایی خونرسانی مغز باشد.

ارزیابی جریان خون مغز، در کودکان دارای کم خونی

در کودکانی که کم خونی سلول داسی شکل دارند جهت ارزیابی جریان خون مغز و کاهش ریسک سکته مغزی در اثر گرفتگی عروق مغز، سونوگرافی داپلر نقش بسزایی دارد.

ارزیابی اسپاسم عروق مغز

در کسانی که دچار خونریزی های آراکوئید مغزی شده اند، جهت ارزیابی اسپاسم عروق مغز از سونوگرافی داپلر استفاده می شود.

مزایای سونوگرافی عروق گردن

سونوگرافی داپلر نسبت به بسیاری از روش های تشخیصی ارجحیت دارد که علت آن وابسته به مزیت های این روش است. مزیت های این روش باعث شده است تا پزشکان از این روش تشخیصی برای تمامی رده های سنی استفاده کنند. به عنوان مثال این روش را می توان برای نوزادان، مادران باردار و شیرده نیز به کار برد. از آنجا که در این روش از امواج اولتراسونیک استفاده می شود و هیچگونه اشعه مضر مانند ایکس در این روش وجود ندارد؛ این روش کاملاً ایمن است و هیچ خطری سلامتی افراد را تهدید نمی کند و برای تمامی رده های سنی مورد استفاده قرار می گیرد. مهم ترین مزیت های این روش عبارتند از:

غیر تهاجمی بودن

برخی از روش های تشخیصی ناهنجاری های عروقی مانند آنژیوپلاستی به صورت تهاجمی یا کم تهاجی انجام می شوند و فرد عوارضی مانند خونریزی، تورم و کبودی را تجربه می کند، در حالی که این روش کاملاً غیر تهاجمی است و هیچ عارضه خاصی ندارد.

استفاده نکردن از مواد حاجب

در روش آنژیوپلاستی متخصص از ماده حاجب استفاده می کند که این ماده عوارضی موقت مانند واکنش های آلرژیک و واکنش های گوارشی مانند تهوع و استفراغ را به دنبال دارد، در حالی که هیچ یک از این عوارض در این روش مشاهده نمی شود.

بی خطر بودن

بی خطر بودن و ایمن بودن این روش سال ها پیش به اثبات رسیده است و این روش توسط سازمان بهداشت جهانی تأیید شده است.

عدم نیاز به مراقبت خاص

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی داپلر عروق گردن

نیاز به آمادگی خاصی نیست و فقط توصیه میشود ۲ ساعت قبل از انجام سونوگرافی داپلر از مصرف مواد حاوی نیکوتین مثل سیگار و قلیان خودداری شود؛ زیرا ممکن است باعث انقباض عروق خونی شود و نتایج غیر مطلوبی نشان دهد. برای انجام سونوگرافی داپلر مغز بیمار باید به پشت دراز بکشد و یا روی صندلی نشسته باشد و در تمام مدت انجام سونوگرافی داپلر باید آرام باشد و صحبت نکند.

روش انجام سونوگرافی داپلر عروق گردن

در زمان بررسی شما بر روی تخت می خوابید و ممکن است سرتان را به یک طرف بچرخانید. معمولاً سونوگرافیست، وسیله ای بنام پروب یا ترانسدیوسر را بروی گردن شما قرار می دهد. این پروب امواج را به ناحیه مورد نظر می فرستد و سپس توسط دستگاه آن را می گیرد.

هزینه سونوگرافی داپلر عروق گردن

هزینه با توجه به عواملی مانند نوع سونوگرافی ، نوع بیمه، نوع کالای مصرفی و … تعیین می گردد.

عوارض سونوگرافی داپلر عروق گردن

خطرات شناخته شده ای برای انجام سونوگرافی داپلر عروق گردن وجود ندارد. انجام این آزمایش همچنین در دوران بارداری بی خطر محسوب می شود.