تشخیص واریس پا با سونوگرافی داپلر

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

واریس عبارت است از سیاهرگ های بیرون زده و مشهودی که در زیر سطح پوست ظاهر می شوند. این سیاهرگ ها ممکن است به شکل یک خوشه باشند که شبیه به تار عنکبوت به نظر می رسد و یا به شکل رگ های بزرگ و منفردی باشند که به سادگی در زیر پوست قابل دیدن هستند. واریس اغلب در پاها و بخصوص در ساق پا دیده می شود و از شبکه ای از سیاهرگ های کشیده، گشاد یا در هم پیچیده تشکیل شده است. سرعت جریان خونی که در این سیاهرگ ها وجود دارد، خیلی کند و یا کاملاً متوقف شده است. تشخیص صحیح عارضه واریس، نقش بسیار مهمی در درمان موفق آن دارد. بنابراین بسیار مهم است که برای تشخیص این عارضه از آزمایش های تشخیصی مناسب و مطمئنی استفاده شود. امروزه، روش های مختلف تصویربرداری و سونوگرافی از مهم ترین راه های تشخیصی برای بیماری های مختلف به شمار می روند. سونوگرافی داپلر یکی از روش های رایجی است که در زمینه بررسی علائم واریس پا اهمیت فراوانی دارد. سونوگرافی داپلر یک آزمایش غیر تهاجمی است که می تواند برای تخمین میزان جریان خون در عروق شما مورد استفاده قرار بگیرد. مکانیسم عملکرد این دستگاه از طریق تقویت امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسوند) که از گلبول های قرمز در خون در حال گردش شما تولید می شود، می باشد. سونوگرافی داپلر می تواند با اندازه گیری شدت تغییراتی که در فرکانس این امواج صوتی پدید می آید، سرعت جریان خون شما را برآورد نماید.

علل ایجاد واریس

از دلایل ایجاد رگ های واریسی در پا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش سن
• جنس مؤنث (تغییرات هورمونی در اثر بلوغ، بارداری و یائسگی می تواند منجر به واریس شود و مصرف قرص های ضد بارداری این خطر را افزایش می دهد).
• داشتن دریچه های معیوب در حین تولد
• چاقی
• واریس در بارداری
• سابقه ایجاد لخته های خون در پاها
• نشستن یا ایستادن طولانی مدت
• سابقه ی خانودگی ابتلا به واریس

علائم واریس

1. رگ های به رنگ بنفش یا آبی
2. رگ هایی که به صورت پیچ خورده و برآمده ظاهر می شوند.
3. سنگینی، درد و فشار واریس
4. رگ های بیرون زده و متورم
5. رگ های کوچک تری به نام رگ های عنکبوتی که می توانید بر روی سطح پوست مشاهده کنید.
6. گرفتگی عضلات ران یا ساق پا (اغلب در شب)
7. تورم خفیف پاها یا مچ پا
8. خارش
9. اگر جریان خون در رگ ها بدتر شود، علائم آن شامل موارد زیر می باشد:
10. ورم پا
11. درد پا یا ساق پا پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت
12. تغییرات رنگ پوست در پا یا مچ پا
13. پوست خشک، قرمز و پوسته پوسته شده که به راحتی ترک می خورد.
14. زخم های واریسی در پوست که به آسانی بهبود پیدا نمی کنند.
15. زخم شدن و سخت شدن پوست پا و مچ پا (می تواند به مرور زمان رخ دهد)
16. ترومبوز وریدی عمقی (واریس حاد)

انواع رگ های واریسی

انواع مختلفی از رگ های واریسی وجود دارند از جمله:

• ورید صافن (واریس طنابی) بزرگ
• ورید صافن (واریس طنابی) کوچک
• واریس شاخه ای
• واریس ناحیه تناسلی
• رگ های عنکبوتی
• مزایای انجام سونوگرافی داپلر
• ترکیب حجم و درصد عروق در حالت سه بعدی
• اندازه گیری جریان خون با کمک پالس موج
• ارائه یک تصویر کلی از جریان خون در قلب و یا عروق
• تشخیص سریع دریچه ها، رگها و جریان آشفته
• بررسی مسیر و جریان خون

مراقبت های قبل از سونوگرافی داپلر واریس

رعایت برخی نکات برای دریافت نتیجه دقیق تر از آزمایش الزامی است. برای مثال، در اثر مصرف سیگار، رگ ها بیش از حالت عادی تنگ می شوند. بنابراین، معمولاً پزشک به بیمار تأکید می کند که از چند ساعت پیش از انجام سونوگرافی داپلر واریس از کشیدن سیگار خودداری نماید.

چگونگی انجام سونوگرافی داپلر

• پیش از تست، به شما گفته می شود تا روی میز یا تخت آزمایش دراز بکشید.
• پزشک معالج، یک ژل محلول در آب را روی یک دستگاه به نام ترانسدوکتور قرار داده که مستقیماً امواج صوتی با فرکانس بالا را به داخل سرخرگ ها و سیاهرگ های مورد آزمایش می‎فرستد.
• برای بررسی سرخرگ ها، تکنسین آزمایشگاه یک دستگاه فشار سنج را در نواحی مختلف بدن می بندد. معمولاً دستگاه فشار سنج دور ران، ساق پا، قوزک یا نقاط مختلف بدن بسته می شود. این دستگاه ها با مقایسه فشار خون در نواحی مختلف پاها یا دست ها به پزشک معالج کمک می کنند.
• با حرکت دادن ترانسدوکتور در طول دست یا پا تصویر مورد نظر تشکیل می شود. ترانسدوکتور امواج صوتی را از سطح پوست شما و از میان بافت های بدن به داخل عروق خونی می فرستد. امواج صوتی با برخورد به دیواره عروقی خونی بازتاب یافته و اطلاعات را به کامپیوتری که داده ها را پردازش و ذخیره می کند می فرستند. کامپیوتر تصاویری را که نشان دهنده جریان خون در میان سرخرگ ها و سیاهرگ ها است، برای پزشک معالج آماده می کند. سپس ترانسدوکتور برای انجام مقایسه در طول نواحی دیگر بدن حرکت داده می شود.

تفسیر سونوگرافی داپلر واریس

در صورتی که نتایج آزمایش نرمال باشد نشان می دهد که بیمار هیچگونه تنگی یا انسدادی در رگ های خود ندارد، همچنین فشار خون در عروق، طبیعی است؛ اما الگوهای غیر طبیعی جریان خون از جمله تنگ یا بسته شدن رگ ها می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:

• انسداد در شریان ها که ممکن است به دلیل تجمع کلسترول باشد.
• لخته شدن خون در ورید یا شریان
• گردش خون ضعیف که می تواند توسط عروق خونی آسیب دیده ایجاد شود.
• انسداد یا بسته شدن ورید
• بیماری شریانی اسپاستیک، بیماری که در آن عروق به دلیل استرس یا قرار گرفتن در معرض هوای سرد منقبض می شوند.

هزینه سونوگرافی داپلر واریس

هزینه سونوگرافی داپلر با توجه به تعرفه تعیین شده در نظام سلامت کشور می باشد و عوامل مختلفی نظیر شرایط بیمار می توانند بر روی آن تأثیرگذار باشند. البته افراد تحت پوشش بیمه می توانند از خدمات بیمه خود استفاده کنند.

عوارض سونوگرافی داپلر واریس

سونوگرافی داپلر یک عمل غیر تهاجمی و بدون درد است که هیچگونه پرتوتابی مخرب ندارد. هیچگونه خطر جانبی با این تست وجود ندارد و اکثر افراد به هیچ وجه احساس ناراحتی در حین درمان ندارند.