اصلاح کلاب فوت نوزادان با بریس دنیس براون

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

نوزادان بسیاری به دلیل عوامل ژنتیکی دارای بیماری و ناهنجاری های فیزیکی بسیاری می شوند که نمونه ای از آن، کلاب فوت یا همان پا چنبری است. امروزه با استفاده از بریس های مناسب، درمان این ناهنجاری نیز به راحتی صورت می گیرد.

کلاب فوت یا پا چنبری

کلاب فوت یا پاچنبری شایع ترین بدشکلی مادرزادی است که در اثر آن پای نوزاد به سمت داخل می چرخد.در این بیماری پنجه های پا به داخل و پاشنه به خارج چرخیده و سبب ضعف عضلات ساق پا نیز می شود.شیوع کلاب فوت در نوزادان پسر بیش از نوزادان دختر است و در صورتی که درمان آن در زمان مناسب انجام نگیرد میتواند منجر به بروز مشکلات حرکتی برای کودک در سنین بالاتر شود.کلاب فوت قسمت جلوی پا به سمت داخل و پایین و در عقب، پاشنه به سمت داخل چرخیده است. میزان شیوع آن در هر 1000 تولد در حدود 1 مورد است و در پسرها دو برابر دخترها رخ می دهد. پاجنبری می تواند دوطرفه و یا یک طرفه باشد. و در بیشتر موارد سابقه خانوادگی وجود دارد.

علت کلاب فوت به درستی مشخص نیست ولی به نظر می رسد عدم تعادل بین عضلات اطراف مچ پا و کف پا در دوران جنینی می تواند در ایجاد آن موثر باشد.کلاب فوت ممکن است همراه با درفتگی مادرزادی مفصل ران همراه باشد پس در همه این بیماران مفاصل ران باید به دقت معاینه شوند.کلاب فوت دردناک نیست ولی اگر درمان نشود بتدریج بدتر شده و موجب ناتوانی در راه رفتن و لنگش می شود. در صورت عدم درمان، این بیماران به جای اینکه در هنگام راه رفتن کف پایشان را به زمین بگذارند روی لبه ی خارجی پا راه می روند.پایشان پینه های بزرگ و دردناک می بندد، نخواهند توانست کفش بپوشند و در تمام عمرشان یک پای دردناک خواهند داشت که تا حد زیادی مانع فعالیت و داشتن یک شغل مناسب می شود.

درمان کلاب فوت

هرچه درمان زودتر شروع شود نتیجه درمان بهتر است. این جمله معروف است که اگر نوزاد مبتلا به پاچنبری با پا دنیا بیاید بهتر است تا با سر، چون به محض دیدن پاها درمان شروع می شود. پزشک معالج پای بچه را در وضعیت خاصی گچ گیری می کند. گچ گیری تا حدود 2 الی 3 ماه در ابتدا هفته ایی یکبار و سپس هر دو هفته یکبار صورت می گیرد. بعد از اصلاح پا به وسیله ی گچ به علت تمایل زیاد این بیماری به عود، جهت تثبیت اصلاح به مدت 2 تا 3 سال کفش کلاب و یا دنیس براون برای کودک تجویز می شود.
کفش های کلاب معمولاً 3 الی 6 ماه بصورت شبانه روزی ( در طول شبانه روز 23 ساعت) استفاده می شود و بعد از آن به مدن 2 الی 3 سال شبانه استفاده می شود، ممکن است کودک ابتدا هنگام استفاده از وسایل اورتزی احساس نارحتی کند ولی بتدریج به آن عادت می کند. در طول روز کودک می تواند از کفش های معمولی استفاده کند.
در مواردی که بیماری به گچ گیری یا وسایل اورتزی پاسخ نداده و بدشکلی بهبود نمی یابد، انجام عمل جراحی برای اطلاح اجتناب ناپذیر است، بهترین زمان برای انجام عمل جراحی حدود 6 ماهگی است البته در کودکان مختلف و همچنین جراحان مختلف ممکن است سنین دیگری را برای جراحی ترجیح دهند. معمولاً حدود 5 درصد بیماران به درمان اورتزی جواب نمی دهند و نیاز به عمل جراحی پیدا می کنند.

بریس جهت درمان کلاب فوت

این ارتز در واقع یک میله ی ثابت یا متحرک است که پاها را کمی بیشتر از عرض شانه از هم باز نگه داشته و کفش یا اسپیلنت های کلاب فوت به آن متصل می شوند.
زمان استفاده از این ارتوز معمولا توسط جراح ارتوپد کودکان تعیین می شود اما معمولا بدین صورت است که تا ۳ ماه باید تقریبا در تمام طول روز پوشده شوند و پس از آن تا حدود ۴ سالگی شب ها پوشیده شوند تا ناهنجاری کلاب فوت بتدریج درمان شود.این بریس قابلیت تغییر جهت در هر سه صفحه را دارد و می تواند پا را در دورسی فلکشن ، ابداکشن و اورژن تنظیم کند.بریس دنیس براون برای ایجاد میزان مناسب و طبیعی چرخش داخلی یا خارجی پاها و کنترل پیچیدگی پاها در بیماری کلاب فوت تجویز می شود.برای تهیه انواع بریس ( ارتوز ) و پروتز باید به مراکز ارتوپدی فنی مراجعه شود.

پا چنبری، حتی پس از اصلاح موفقیت آمیز، معمولاً عود می کند. بنابراین نوزاد باید برای حصول اطمینان از اصلاح دائمی حالت پا تا چند سال از بریس (تشکیل شده از کفش و میله فلزی) استفاده کند. این بریس پا را در زاویه مناسب نگه می دارد تا عارضه عود نکند. اگرچه ممکن است والدین و خانواده کودک پیگیری این برنامه را دشوار بیابند، اما باید توجه داشته باشند که انجام آن برای عود نکردن عارضه ضروری است.
نوزاد در سه ماه اول باید بریس را تقریباً تمام روز (۲۳ ساعت در روز) استفاده کند. پزشک به تدریج زمان بستن بریس را کاهش می دهد و بریس در پایان تنها شب هنگام و زمان خوابیدن (در حدود ۱۲ تا ۱۴ ساعت در روز) بسته می شود. اکثر کودکان باید این برنامه بستن بریس را برای ۳ تا ۴ سال ادامه دهند.

بریس ها انواع گوناگونی دارند که همگی از کفش، صندل یا پاپوش سفارشی متصل به دو سر یک میله تشکیل می شوند. این میله می تواند ثابت باشد و باعث حرکت هر دو پا با یکدیگر شود یا متحرک باشد و هر پا بتواند جداگانه حرکت کند. پزشک توصیه های لازم را در خصوص بهترین بریس متناسب با شرایط نوزاد به والدین وی ارائه خواهد داد.

حتی پس از اصلاح کامل، ناهنجاری پاچنبری تمایل به بازگشت یا عود مجدد دارد. این تمایل به عود مجدد پس از ۴ سالگی بسیار کمتر می شود. بهترین راه برای جلوگیری از عود مجدد پاچنبری، بریس مخصوص ابداکشن پا است که به مدت دو تا سه ماه به طور مداوم روزانه ۲۳ ساعت و پس از آن فقط در مدت خواب شبانه تا ۴ سالگی پوشیده می شود. مدت زمان پوشیدن بریس بسته به شدت پاچنبری متفاوت خواهد بود و توسط پزشک شما مشخص می شود. با رشد کودک، بریس نیاز به تنظیم منظم خواهد داشت که شما می توانید با همراهی متخصص ارتوپدی خود این فرایند را دنبال کنید. بریس ابداکشن پا تنها روش موفقیت آمیز برای جلوگیری از عود مجدد پاچنبری است و همانطور که در بالا گفته شد، در صورت استفاده مداوم در ۹۰ درصد بیماران موثر است. استفاده از بریس، پیشرفت فرزند شما در نشستن، سینه خیز رفتن یا راه رفتن را چندان تحت تاثیر قرار نمی دهد.

بریس ابداکشن پا چیست؟

بریس ابداکشن پا نوعی بریس است که به طور خاص برای کشیدن پاها و خم کردن مچ پا به سمت عقب (انگشتان به سمت بالا) طراحی شده است تا بتوان پاچنبری درمان شده را در موقعیت کاملا اصلاح شده نگه داشت. این بریس از دو کفش تهیه شده است که توسط یک میله به یکدیگر متصل شده اند و باعث نگه داشته شدن پاها در موقعیت وضعی مناسب، درست همانطور که در آخرین گچ قرار داشته است، می شوند. چندین نوع از بریس ابداکشن در دسترس می باشد. هر نوع از این بریس ها دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند. پزشک شما بریس مناسب کودک شما را تجویز خواهد کرد.

بریس اولین بار چه زمانی استفاده می شود؟

بهترین زمان برای استفاده از بریس، همان روزی است که آخرین گچ برداشته می شود؛ زیرا پا به موقعیت وضعی صحیح خود عادت کرده است. استفاده از بریس بلافاصله پس از خارج کردن گچ، خطر عود مجدد را کاهش می دهد.

بریس چگونه تنظیم می شود؟

بریس توسط متخصص ارتوپدی شما تنظیم می شود. با رشد کودک، کفش ها بزرگتر شده و میله های درازتری توسط متخصص تهیه می شود. این امر کمک می کند درباره برخی از تنظیمات آگاهی داشته باشید.طول میله طول میله به اندازه ای تنظیم می شود که پاشنه کفش ها به اندازه عرض شانه های کودک باشد. ابداکشن پا هر بریس زاویه توصیه شده نسبتاً متفاوتی دارد. متخصص ارتوپدی یا جراح بهترین بریس برای کودک شما را توصیه می کنند. دورسی فلکشن معمولاً ۱۰ درجه دورسی فلکشن (خم شدن مچ پا ) کافی است

اولین شب با بریس

این شب به سختی خواهد گذشت. کودک گریه می کند و والدین نگران هستند. «آیا ممکن است پاها توسط بریس آسیب دیده باشند؟» در اینجا چند نکته مفید ذکر شده است:
بریس به خوبی بسته شده است و گریه کودک نشان دهنده این است که به دلیل وجود بریس، از عدم توانایی در حرکت پاهای خود به طور مستقل ناراضی است. پس از عادت کردن کودک به بریس، اوضاع بسیار راحت تر می شود. معمولا نوزادان پس از یک یا دو شب به بریس عادت می کنند و روال عادی در پیش گرفته می شود.اگر کودک شما گریه می کند و نگران هستید که بریس در حال صدمه زدن به پاهای او باشد، بریس را در بیاورید. به ندرت ممکن است بریس (در صورت بسته شدن اشتباه) به پوست آسیب رسانده باشد. در این صورت کودک به شکل غیر قابل تحمل گریه خواهد کرد و علائم دیگر مانند سوزش پوست، قرمزی غیرمعمول، تورم، کبودی، تاول و زخم وجود خواهد داشت. اگر یکی از این موارد را مشاهده کردید، دیگر از بریس استفاده نکنید و مجددا از پزشک توصیه بخواهید. ممکن است لازم باشد بریس مجدداً تنظیم شود. اگر پوست سالم به نظر می رسد، بلافاصله بریس را ببندید. این موضوع باعث می شود کودک شما یاد بگیرد که گریه کردن باعث نمی شود والدین بریس را خارج کنند.