گیر افتادن عصب اولنار چیست؟

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

آرنج مفصل پیچیده ای است که امکان خم شدن و راست شدن (فلکسیون و اکستنشن) و چرخش ساعد (پروناسیون، کف دست به پایین و سوپیناسیون، کف دست به بالا) را فراهم می کند.آرنج از به هم پیوستن سه استخوان تشکیل می شود: بازو، ساعد در سمت انگشت کوچک (اولنا) و ساعد در سمت شست (رادیوس).آرنج که توسط ماهیچه ها، رباط ها و تاندون ها کنار هم قرار می گیرد، ترکیبی از لولا و مفصل محوری است.قسمت لولای آرنج به بازو اجازه می دهد تا مانند لولای درب خم شود، در حالی که قسمت محوری این امکان را می دهد که بازو پایین بپیچد و بچرخد.چندین ماهیچه، عصب و تاندون وجود دارد که از آرنج عبور می کنند.

یکی از سه عصب اصلی بازو، عصب اولنار از گردن، از طریق یک تونل بافتی (تونل کوبیتال) که زیر یک برآمدگی استخوانی (اپی کندیل داخلی) در داخل آرنج شما قرار دارد، حرکت می کند.نقطه ای که عصب اولنار در زیر اپی کندیل داخلی قرار دارد معمولا به عنوان استخوان بامزه نامیده می شود زیرا در اینجا عصب نزدیک به پوست است و ضربه زدن به آن باعث ایجاد یک احساس شوک مانند می شود.

فراتر از آرنج، عصب اولنار در زیر عضلات در قسمت داخلی ساعد و به سمت پایین دست، در سمت کف دست با انگشت کوچک حرکت می کند.با ورود به دست، عصب اولنار از طریق یک تونل دیگر (کانال Guyon) عبور می کند.عصب اولنار باعث ایجاد حس در انگشت کوچک و نیمی از انگشت حلقه می شود.همچنین بیشتر ماهیچه های کوچک دست را که به ایجاد حرکات ظریف کمک می کنند و همچنین برخی از عضلات بزرگتر ساعد را که برای ایجاد یک چنگال قوی استفاده می شود، کنترل می کند.

گیر افتادن عصب اولنار:

گیر افتادن عصب اولنار در آرنج یا سندرم تونل کوبیتال زمانی رخ می دهد که عصب اولنار در بازو فشرده یا تحریک شود.اگرچه نواحی مختلفی وجود دارد که عصب اولنار می تواند در آنها منقبض شود، مانند استخوان ترقوه یا مچ دست، اما بیشتر در پشت قسمت داخلی آرنج رخ می دهد.

علائم گیر افتادن عصب اولنار:

بیشتر علائم در دست رخ می دهد، اما سندرم تونل کوبیتال نیز می تواند باعث درد در داخل آرنج شود.

• بی حسی، گزگز، یا احساس «به خواب رفتن» (پارستزی): این علائم ممکن است ظاهر شوند و از بین بروند، معمولا در انگشت حلقه و انگشت کوچک، به ویژه زمانی که آرنج خم شده است، مانند هنگام رانندگی یا در دست گرفتن تلفن، ظاهر می شوند.در برخی موارد، حرکت دادن انگشتان به داخل و خارج، یا دستکاری اشیا ممکن است دشوار باشد.بی حسی انگشتان حتی ممکن است خواب را در طول شب مختل کند.
• تضعیف چنگال و مشکل در هماهنگی انگشت: این علائم معمولا در موارد شدیدتر فشردگی عصب رخ می دهد، ممکن است در فعالیت هایی که نیاز به مهارت دستی دارند، مانند تایپ کردن یا نواختن یک ساز، تداخل ایجاد کند.
• تحلیل عضلانی: اگر عصب به شدت فشرده شده باشد یا برای مدت طولانی فشرده شده باشد، ممکن است رخ دهد.هنگامی که تحلیل رفتن عضلات رخ می دهد، نمی توان آن را معکوس کرد.به همین دلیل، بسیار مهم است که اگر علائم شدید هستند، یا اگر شدید نیستند اما بیش از 6 هفته وجود داشته اند، فوراً به پزشک یا جراح ارتوپد خود مراجعه کنید.

قطع عصب اولنار:

عصب اولنار در تمام مسیرش از زیر بغل تا نوک انگشتان ممکن است به علت ورود اجسام برنده پاره شود. این پارگی می تواند کامل یا ناکامل باشد. شایعترین محل پارگی عصب اولنار در پایین ساعد و ناحیه مچ دست است.بنابراین آسیب عصب اولنار و بروز علائم می تواند به علت ورود جسم برنده به درون اندام فوقانی و پاره کردن عصب ایجاد شود. این امر با تحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار به علت گیر افتادگی متفاوت است.

علت گیر افتادن عصب اولنار:

اگرچه چندین چیز وجود دارد که می تواند به عصب آرنج فشار وارد کند، اما در بسیاری از موارد، علت دقیق سندرم تونل کوبیتال مشخص نیست.

• خم شدن مکرر یا طولانی آرنج: هنگام خم شدن آرنج، عصب اولنار باید در اطراف برآمدگی استخوانی اپی کندیل داخلی کشیده شود.از آنجا که این کشش می تواند عصب را تحریک کند، خم کردن مکرر آرنج یا خم نگه داشتن آرنج برای مدت طولانی، حتی در هنگام خواب، می تواند علائم دردناکی ایجاد کند.
• لغزش عصب اولنار به جلو و عقب: در برخی افراد، هنگامی که آرنج خم می شود، عصب از پشت اپی کندیل داخلی به بیرون می لغزد.با گذشت زمان، این ممکن است عصب را تحریک کند.
• تکیه دادن طولانی مدت به آرنج: تکیه دادن به آرنج برای مدت طولانی می تواند به عصب فشار وارد کند.
• تجمع مایع در آرنج: تجمع مایع در مفصل، مانند آنچه دربورسیت آرنجرخ می دهد، می تواند باعث تورم شود که ممکن است عصب اولنار را تحت فشار قرار دهد.
• ضربه مستقیم به داخل آرنج: که معمولا به آن ضربه به استخوان بامزه شما می گویند، می تواند باعث درد، احساس شوک الکتریکی و بی حسی در انگشتان کوچک و حلقه شود.

عوامل خطرساز گیر افتادن عصب اولنار:

عواملی که خطر ابتلا به سندرم تونل کوبیتال را افزایش می دهند عبارتند از:

• شکستگییا دررفتگی قبلی آرنج
• خار استخوان یا آرتریت آرنج
• تورم مفصل آرنج
• کیست های نزدیک مفصل آرنج
• فعالیت هایی که نیاز به خم شدن یا خم شدن مکرر یا طولانی مدت آرنج دارند.

معاینه عصب اولنار و تشخیص گیر افتادن عصب اولنار:

پس از بحث در مورد علائم، سابقه پزشکی، داروها و فعالیت های شما، پزشک بازو و دست را معاینه می کند.

پزشک برای تعیین اینکه آیا عصب تحت فشار قرار گرفته است یا خیر و اگر چنین است، کدام عصب و محل دقیق فشرده سازی در کجای دست قرار دارد، ممکن است آزمایشات مختلفی را انجام دهد، مانند ضربه زدن روی عصب روی استخوان بامزه و ایجاد یک احساس شوک مانند در انگشتان حلقه و کوچک (این حالت ممکن است زمانی که عصب طبیعی است نیز رخ دهد)، خم کردن آرنج برای تایید اینکه آیا عصب اولنار از موقعیت طبیعی خارج می شود یا خیر،حرکت دادن گردن، شانه، آرنج و مچ دست به روش های خاصی برای تعیین اینکه آیا موقعیت های مختلف باعث ایجاد علائم می شوند یا خیر، بررسی احساس و قدرت در دست و انگشتان، که می تواند فشردگی عصب اولنار در آرنج را نشان دهد.

پزشک همچنین برای بررسی بیشتر عصب ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

• عکس برداری اشعه ایکس:اگرچه اکثر علل فشرده سازی عصب اولنار را نمی توان در عکس برداریبا اشعه ایکس مشاهدهکرد، پزشک شما ممکن است این آزمایش های تصویربرداری از آرنج یا مچ دست را برای بررسی خار استخوان،آرتریتیا سایر مکان هایی که استخوان ممکن است عصب را فشرده کند توصیه کند.
• مطالعات هدایت عصبی: مانند کابل های الکتریکی، اعصاب از طریق بدن حرکت می کنند و پیام هایی را بین مغز و ماهیچه ها حمل می کنند.اگر عصب به خوبی کار نکند، این ارتباط بیش از حد طول می کشد.در طی این آزمایش، سوزن های کوچکی در برخی از ماهیچه هایی که توسط عصب اولنار کنترل می شوند، وارد می شوند.با تحریک عصب در مکان های مختلف و اندازه گیری مدت زمان مورد نیاز برای هر پاسخ، پزشک شما می تواند تعیین کند که آیا عصب فشرده شده است یا خیر و اینکه آیا فشرده سازی شدید است و باعث آسیب به عضله می شود.

درمان گیر افتادن عصب اولنار:

درمان غیر جراحی:

اگر فشرده سازی عصب باعث تحلیل عضلانی زیادی نشده باشد، جراح ارتوپد به احتمال زیاد درمان را با گزینه های غیرجراحی آغاز خواهد کرد.در بیشتر موارد، علائم را می توان با درمان های محافظه کارانه مانند بریس زدن و تغییر در فعالیت های روزانه مدیریت کرد.اگر این روش ها علائم را بهبود نبخشند یا اگر فشردگی عصب باعث ضعف یا آسیب عضلانی در دست شود، ممکن است جراحی توصیه شود.

• تمرینات عصب اولنار: کارهای زیادی وجود دارد که می توانید در خانه انجام دهید تا به کاهش علائم کمک کنید، اما اگر علائم با فعالیت های عادی تداخل دارند یا بیش از چند هفته طول می کشند، حتما با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.موارد زیر می توانند گزینه های موثری باشند: اجتناب از فعالیت هایی که نیاز به خم شدن بازو برای مدت طولانی دارند.در حین استفاده مکرر از رایانه، مطمئن شوید که صندلی خیلی پایین نباشد و آرنج ها روی تکیه گاه بازو قرار نگیرد.تکیه نکردن به آرنج یا فشار آوردن به داخل بازو (مانند رانندگی در حالی که بازو روی پنجره باز قرار دارد).صاف نگه داشتن آرنج هنگام خواب با پوشیدن پد آرنج به سمت عقب در شب، یا پیچیدن حوله دور آرنج صاف شده قبل از خواب برای جلوگیری از خم شدن.
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): اگر به تازگی علائم را تجربه کرده اید، پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را برای کمک به کاهش تورم اطراف عصب توصیه کند.بسیاری از مردم با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه مانند آسپرین و ایبوپروفن برای تسکین درد، التهاب و تورم آشنا هستند.با این حال، چه در استفاده از داروهای بدون نسخه و چه با نسخه، این داروها باید با دقت مصرف شوند.استفاده از این داروها برای بیش از یک ماه باید با پزشک مراقبت های اولیه شما بررسی شود.اگر هنگام مصرف داروی ضدالتهابی دچار رفلاکس اسید یا معده درد شدید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
• بریس: ممکن است پزشک شما یک بریس یا آتل بالشتکی را برای استفاده در شب برای نگه داشتن آرنج در حالت صاف در هنگام خواب تجویز کند.
• ورزش سر خوردن عصب: در تلاش برای بهبود علائم، برخی از پزشکان تمرینات ویژه ای را برای کمک به لغزش عصب اولنار از طریق تونل کوبیتال در آرنج و کانال Guyon در مچ توصیه می کنند.این تمرینات همچنین ممکن است به جلوگیری از سفتی در بازو و مچ کمک کند.
• تزریقات با هدایت اولتراسوند: تزریق استروئید با هدایت اولتراسوند برای چندین دهه برای این بیماری مورد استفاده قرار گرفته است و نشان داده شده است که دقیق، ایمن و موثر است.تزریق هدایت شده استروئیدمی تواند به طور قابل توجهی درد و علائم مرتبط با سندرم تونل کوبیتال را کاهش دهد.تزریق استروئید (همچنین به عنوان کورتیکواستروئید شناخته می شود)، یک داروی ضد التهابی قوی است که معمولا برای کاهش درد و التهاب استفاده می شود. در طول ارزیابی اولیه شما، پزشک شما یک تاریخچه کامل از مشکل شما می گیرد و یک سری آزمایشات بالینی از جمله اسکن سونوگرافی تشخیصی را انجام می دهد.هنگامی که تشخیص رسمی سندرم تونل کوبیتال انجام شد، در صورت لزوم، ممکن است تزریق استروئید با هدایت اولتراسوند به شما پیشنهاد شود.این در همانجلسهارزیابی اولیه شما انجام خواهد شد.

درمان جراحي:

اگر روش های غیرجراحی وضعیت شما را بهبود نداده است، عصب اولنار بسیار فشرده شده است، یا فشردگی عصب باعث ضعف یا آسیب عضلانی شده است، جراح ارتوپد ممکن است جراحی را برای کاهش فشار روی عصب اولنار در آرنج توصیه کند.این روش ها اغلب به صورت سرپایی انجام می شود.جراح ارتوپد شما در مورد گزینه ها با شما صحبت می کند و تعیین می کند که کدام یک برای شما بهترین است.

• رهاسازی تونلکوبیتال: سقف رباط تونل کوبیتال به منظور افزایش اندازه تونل و کاهش فشار روی عصب بریده و تقسیم می شود.همانطور که رباط شروع به بهبود می کند، رشد بافت جدید به عصب اولنار اجازه می دهد تا فضای بیشتری را از بین ببرد.این روش زمانی که فشرده سازی عصب خفیف یا متوسط ​​است و عصب از پشت برآمدگی استخوانی اپی کندیل داخلی در هنگام خم شدن آرنج بیرون نمی لغزد بهترین کار را دارد.
• جابجایی قدامی عصباولنار: عصب اولنار از موقعیت خود در پشت اپی کندیل داخلی به جلوی آن منتقل می شود تا از گرفتار شدن آن بر روی برآمدگی استخوانی و کشیده شدن آن هنگام خم شدن آرنج جلوگیری شود.عصب را می توان به یکی از موارد زیر منتقل کرد: قرار گرفتن زیر پوست و چربی، اما در بالای عضله (جابه جایی زیر جلدی)،درون عضله (جابه جایی بین عضلانی) یا زیر عضله (جابه جایی زیر عضلانی).
• اپی کندیلکتومی داخلی: عصب اولنار با برداشتن بخشی از اپی کندیل داخلی آزاد می شود.مانند جابجایی عصب اولنار، این تکنیک همچنین از گیر کردن عصب روی برآمدگی استخوان و کشیده شدن آن در هنگام خم شدن آرنج جلوگیری می کند.

خطرات و عوارض جراحی گیر افتادن عصب اولنار:

مانند هر نوع جراحی، همیشه احتمال بروز عارضه وجود دارد.این خطرات در جراحی عصب اولنار کم است. شایع ترین عوارض عفونت زخم (درمان با آنتی بیوتیک) و هماتوم (لخته شدن خون) است.خطر بسیار کمی (کمتر از 1 در 100) آسیب به عصب وجود دارد که ممکن است باعث ضعف و یا بی حسی دائمی شود.یکی دیگر از مشکلات بعد از عمل که گاهی اوقات رخ می دهد، هیپرتروفی یا ضخیم شدن زخم است.در بیشتر موارد، حساسیت ناشی از زخم در طی چند ماه فروکش می کند و هیچ مشکل طولانی مدتی ایجاد نمی کند.