درن بعد از عمل ماموپلاستی یکی از ابزارهای مهم در مدیریت پس از جراحی پستان است که نقش حیاتی در تخلیه مایعات اضافی و کاهش خطر تجمع خون و سروما دارد. استفاده از درن به جراح این امکان را می دهد که ترشحات محل جراحی را به طور کنترل شده هدایت کرده و فضای مرده ایجاد شده پس از برداشت بافت را کاهش دهد. قرار دادن درن پس از جراحی، بخشی از پروتکل استاندارد مراقبت های بعد از عمل است و به کاهش تورم، تسهیل ترمیم بافت و بهبود وضعیت بالینی بیمار کمک می کند. همچنین، پایش حجم و رنگ مایعات جمع آوری شده از طریق درن، اطلاعات مهمی در ارزیابی روند بهبود و تصمیم گیری برای خارج کردن آن فراهم می کند.به طور کلی، درن ماموپلاستی یک ابزار پیشگیرانه و مدیریتی است که با مراقبت مناسب می تواند نتایج جراحی را بهبود دهد و از بروز مشکلات پس از عمل جلوگیری کند.

درن ماموپلاستی چیست و چرا از آن استفاده می کنند؟

درن ماموپلاستی وسیله ای لوله مانند است که پس از انجام جراحی ماموپلاستی در ناحیه عمل قرار داده می شود تا مایعات اضافی مانند خون، ترشحات لنفی و سرم از زیر پوست تخلیه شوند. این مایعات در روند طبیعی ترمیم بافت تولید می شوند، اما اگر در محل جراحی جمع شوند، می توانند باعث تورم، درد و تأخیر در بهبود زخم شوند. به همین دلیل استفاده از درن بعد از ماموپلاستی یک اقدام ضروری و استاندارد در بیشتر جراحی های پستان محسوب می شود.
درن معمولاً از نوع مکش بسته است، یعنی با ایجاد فشار منفی، مایعات را از بافت زیرین به داخل محفظه مخصوص می کشد و از تجمع آن در زیر پوست جلوگیری می کند. تخلیه کنترل شده این مایعات، شرایطی ایده آل برای ترمیم بافت و چسبیدن بهتر پوست به لایه های زیرین فراهم می سازد.

اهداف استفاده از درن بعد از ماموپلاستی

1. پیشگیری از تجمع مایع (سروما)

یکی از مهم ترین دلایل استفاده از درن بعد از عمل ماموپلاستی، جلوگیری از تجمع سرم یا خون در ناحیه جراحی است. سروما می تواند باعث التهاب، درد و تغییر شکل در ظاهر پستان شود و حتی نیاز به تخلیه مجدد با سوزن داشته باشد.

2. کاهش فشار و تسریع ترمیم زخم

زمانی که مایع اضافی در زیر پوست جمع نشود، فشار بافتی کاهش می یابد و خون رسانی به پوست و عضلات بهتر انجام می شود. این فرآیند باعث می شود زخم ها سریع تر ترمیم شده و احتمال نکروز یا باز شدن بخیه ها کاهش یابد.

3. کمک به چسبندگی بهتر بافت ها

در طول عمل ماموپلاستی، بافت ها از هم جدا و سپس در وضعیت جدید قرار می گیرند. درن به تخلیه ی فضاهای خالی بین بافت ها کمک می کند و باعث می شود لایه های پوست و عضله به شکل طبیعی تری به هم بچسبند.

4. ارزیابی وضعیت ترمیم پس از عمل

میزان و نوع مایع خروجی از درن می تواند اطلاعات مهمی درباره روند ترمیم یا احتمال بروز خونریزی بدهد. جراح با بررسی رنگ و حجم ترشحات می تواند در صورت نیاز اقدامات لازم را سریع تر انجام دهد.

انواع درن در عمل ماموپلاستی

درن در عمل ماموپلاستی با توجه به مکانیسم عملکرد، نوع سیستم تخلیه و جنس ساخت به گروه های مختلفی تقسیم می شود. آشنایی با این انواع به انتخاب درست و بهینه سازی روند ترمیم کمک می کند.

درن های فعال

• درن دهای فعال با استفاده از فشار منفی مداوم یا متناوب، مایع و گاز را از بافت های زیرین خارج می کنند. این درن ها در سیستم های بسته قرار دارند که مایعات را در محفظه ای جمع آوری کرده و از آلودگی محیطی جلوگیری می کنند.
• در این سیستم، ترشحات بدون وابستگی به وضعیت بدن بیمار تخلیه می شوند؛ به همین دلیل راندمان تخلیه بسیار بالا است.
• درن های معروفی مانند جکسون پرات (Jackson-Pratt) و بلیک (Blake drain) از این نوع هستند و پرکاربردترین گزینه ها در جراحی پستان محسوب می شوند.

درن های غیر فعال

• درن های غیر فعال فاقد مکش هستند و خروج مایعات در آن ها با تکیه بر نیروی جاذبه، حرکات طبیعی بدن و اختلاف فشار میان بافت و محیط انجام می شود.
• این درن ها معمولاً از لاتکس، پلی پروپیلن یا لاستیک سیلاستیک ساخته می شوند و در عرض های مختلف قابل تهیه اند. بسته به شرایط جراحی، جراح می تواند آن ها را به اندازه ی دلخواه برش دهد.
• این نوع درن بیشتر در مواردی استفاده می شود که حجم ترشحات کم است یا فضای مرده در ناحیه ی جراحی محدود می باشد.

درن های باز و بسته

1. درن های باز، ترشحات را به صورت آزاد به بیرون هدایت می کنند و معمولاً به پانسمان متصل می شوند. اگرچه تخلیه در این روش سریع تر انجام می شود، اما احتمال آلودگی و عفونت بالاتر است.
2. در مقابل، درن ها ی بسته سیستم کاملاً ایزوله ای دارند که مایع را درون یک مخزن جمع آوری می کند و تماس آن با محیط بیرون را از بین می برد. در جراحی های پستان، تقریباً همیشه از سیستم بسته استفاده می شود چون ایمن تر و تمیزتر است.

درن های سیلاستیک و لاستیکی

تقسیم بندی دیگر بر اساس جنس ساخت درن است.

• درن های سیلاستیک: از سیلیکون پزشکی ساخته شده اند و نسبت به سایر مواد، واکنش بافتی کمتری ایجاد می کنند. انعطاف پذیری بالا، مقاومت در برابر انسداد و عدم تحریک بافت از ویژگی های اصلی این نوع است.
• درن های لاستیکی: این نوع از لاستیک طبیعی ساخته می شوند و گرچه مقاومت بالایی دارند، ممکن است تحریک بافتی بیشتری ایجاد کنند. درنتیجه معمولاً برای دوره های کوتاه مدت یا موارد خاص به کار می روند.

مدت زمان استفاده از درن بعد از عمل ماموپلاستی

زمان برداشتن درن پس از جراحی به روش انجام شده، میانگین مقدار خروج مایع روزانه و ترجیح جراح بستگی دارد. هر چه مدت زمان بیشتری درن باقی بماند، خطر عفونت افزایش می یابد، بنابراین بیشتر درن ها ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از جراحی برداشته می شوند. اما این قاعده کلی نیست و باید شرایط بیمار در نظر گرفته شود. نکته مشترکی که اغلب رعایت می شود این است که وقتی حجم مایع تخلیه شده از درن ها به زیر ۳۰ سی سی برسد و رنگ محتویات درن از قرمز به زرد یا نارنجی تغییر کند، زمان مناسب برای خارج کردن آن فرا رسیده است.
در وضعیت های معمول، در بسیاری از مراکز جراحی پستان، درن ماموپلاستی را معمولاً بین یک تا سه هفته نگه می دارند تا خروج مایع کاهش یابد و شرایط ترمیم بهتری فراهم شود.

روش نگهداری از درن بعد از عمل ماموپلاستی

رعایت مراقبت های صحیح از درن بعد از عمل ماموپلاستی نقش حیاتی در پیشگیری از عوارض ماموپلاستی و تضمین بهبودی سریع و ایمن بیمار دارد.

• شستن دست ها پیش از هر اقدام: قبل از دست زدن به درن یا پانسمان اطراف آن، دست ها باید با آب و صابون شسته یا از ژل ضدعفونی کننده استفاده شود تا احتمال ورود میکروب به محل کاهش یابد.
• تخلیه و ثبت مقدار مایع: محفظه جمع آوری باید هر چند ساعت یک بار یا زمانی که تقریباً نیمه پر شد، خالی شود. هنگام تخلیه، حجم و رنگ مایع به دقت ثبت گردد. این اطلاعات به جراح کمک می کند روند ترمیم و عملکرد درن را ارزیابی کند.
• فشرده کردن محفظه پس از تخلیه: پس از خالی کردن مایعات، محفظه باید کاملاً فشرده شود تا هوا خارج شود و مکش لازم برقرار گردد. سپس دهانه بسته شود تا مکش دوباره فعال شود.
• حفظ تمیزی و خشک بودن محل ورود درن: ناحیه ورود لوله باید تمیز و خشک نگه داشته شود. پانسمان اطراف آن باید مرتب تعویض گردد و از گاز با شکاف (split gauze) استفاده شود تا لوله از پوست فاصله نگیرد.پس از قرار دادن پانسمان استریل، پوشیدن سوتین طبی بعد از عمل ماموپلاستی می تواند به تثبیت محل درن و کاهش فشار روی بافت کمک کند.
• جلوگیری از کشش یا حرکت ناگهانی لوله: درن باید با استفاده از گیره، پنس ایمنی یا نوار به لباس یا بند مخصوص متصل شود تا هنگام حرکت بدن کشیده نشود یا از محل خارج نگردد.
• مراقبت در هنگام حمام یا شست وشو: معمولاً بعد از ۲۴ تا ۴۸ ساعت می توان محل را با احتیاط شست. قبل از شستشو، درن باید محکم به لباس وصل شود و از خیس شدن شدید محل ورود درن جلوگیری گردد.
• بررسی انسداد یا کاهش مکش: در صورت انسداد یا کاهش مکش، لوله می تواند به آرامی ماساژ داده شود تا لخته های کوچک یا ذرات ریز خارج شوند و تخلیه ادامه یابد.
• کنترل علائم غیر طبیعی: هر تغییر غیرعادی در رنگ مایع، افزایش ناگهانی حجم، درد، قرمزی یا تورم اطراف محل درن باید سریعا به جراح اطلاع داده شود.
• حفظ ثبت و ارائه اطلاعات به پزشک: دفترچه ثبت مقدار و زمان تخلیه باید هنگام مراجعات همراه بیمار باشد تا جراح بتواند تصمیم گیری های لازم درباره زمان خارج کردن درن ماموپلاستی را انجام دهد.

در دوران نقاهت ماموپلاستی پیروی دقیق از دستورالعمل های نگهداری درن می تواند به کاهش عوارض و تسریع روند بهبودی کمک کند.

کشیدن درن بعد از عمل ماموپلاستی

کشیدن درن بعد از عمل ماموپلاستی یکی از مراحی مهم بعد از جراحی ماموپلاستی است و باید با دقت و تحت نظر جراح متخصص انجام شود. هدف از خارج کردن درن، پایان دوره تخلیه مایعات و کاهش خطر عفونت، سروما یا خونریزی در محل جراحی است.
زمان مناسب برای کشیدن درن معمولاً زمانی است که حجم مایع تخلیه شده کاهش یافته و محفظه جمع آوری تقریباً خالی باشد. معیار معمول این است که حجم مایع روزانه به زیر ۳۰ میلی لیتر برسد و رنگ مایع از قرمز به زرد یا نارنجی تغییر کند. این شاخص ها به جراح کمک می کنند تصمیم علمی برای کشیدن درن بگیرد.
قبل از برداشتن درن، محل ورود لوله باید تمیز و استریل شود و بیمار در وضعیت مناسب قرار گیرد تا روند خارج کردن بدون درد و با حداقل تحریک بافت انجام شود. معمولاً کشیدن درن سریع و ساده است و در بسیاری از موارد، بیمار تنها احساس فشار یا کشش مختصر خواهد داشت.
پس از خارج کردن درن، محل ورود لوله باید با پانسمان استریل پوشیده شود و مراقبت های بعدی شامل حفظ تمیزی، جلوگیری از خیس شدن و کنترل علائم غیر طبیعی ادامه یابد. این اقدامات نقش مهمی در پیشگیری از عوارض و تسریع روند ترمیم دارند.

استفاده از درن ماموپلاستی با توصیه پزشک

استفاده از درن ماموپلاستی باید صرفاً با توصیه و نظر جراح انجام شود. این وسیله به تخلیه مایعات اضافی و کاهش خطر تجمع خون یا سروما کمک می کند. نوع، محل قرارگیری و زمان استفاده درن بر اساس شرایط بالینی و حجم بافت برداشته شده تعیین می شود. رعایت دستورالعمل های جراح در نگهداری و خارج کردن درن، نقش مهمی در تضمین ترمیم مناسب و حفظ سلامت بافت اطراف محل جراحی دارد.

نسخه اصلی مطلب آشنایی با روش مراقبت و کشیدن درن بعد از عمل ماموپلاستی را در سایت دکتر سید محمد رضا حکیمیان بخوانید.

---