ضعف و درد ساق و ران پاها چه علل و درمانی دارد؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

ضعف پا می تواند به عنوان بخشی از احساس کلی ضعف در بدن و در یک یا هر دو پا ایجاد شود. ضعف واقعی هنگامی رخ می دهد که ماهیچه ها قدرت خود را از دست بدهند؛ اما افراد غالباً وفتی عضلات آنها ضعیف می شود احساس بیماری یا خستگی می کنند. درد پا می تواند دائمی یا متناوب باشد، ناگهانی یا به تدریج به وجود می آید و کل پا یا ناحیه ای موضعی مثل ساق پا یا ران پا را تحت تأثیر قرار می دهد. پا درد می تواند انواع مختلفی داشته باشد از جمله شدید، حاد، همراه با سوزش و آزار دهد.

بعضی از انواع درد پا صرفاً آزاردهنده هستند؛ اما دردهای شدیدتر پا بر توانایی شما در راه رفتن یا انداختن وزن بدن بر روی پای شما تأثیرگذار هستند. گاهی آنها به صورت پا درد شبانه و یا درد لگن تا پاها نیز بروز می کنند. درمان درد ران و ساق پا بستگی به تشخیص و علت پا درد دارد. وقتی دلیل درد مشخص شد، درمان بر کنترل درد و کنترل مشکل به وجود آورنده به منظور پیشگیری یا کاهش درد پا در آینده می شود.

10 علت ضعف و درد پاها

ممکن است بیماری‌ها و مشکلات مختلفی موجب بروز علائم مشترک و یکسانی شوند. بیحسی یا گزگز پا ممکن است بر اثر فشار به عصب‌ها، نوروپاتی، ابتلا به ام.اس یا آسیب به مغز ایجاد شود. این موضوع نشان می‌دهد که چرا پی بردن به دلیل اصلی بی حسی و گزگز پاها تا این حد اهمیت دارد.

1. فلج چندگانه یا ام.اس: فلج چندگانه یا ام اس یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن خود شما به عصب‌ها و خصوصاً غلاف‌های میلین حمله می‌کند. آسیب به میلین موجب مختل شدن ارتباط بین سلول‌های عصبی می‌شود و بنابراین عملکردهایی که توسط این عصب‌ها کنترل می‌شوند نیز دچار مشکل می‌شوند. ابتلا به ام.اس، علائم مختلفی دارد از جمله: اختلالات حسی، بی‌حسی در عضلات، گزگز و مورمور شدن بدن، درد، احساس ضعف در دست‌ها و پاها، مشکلات راه رفتن، عدم تعادل، اختلالات تکلم و لرزش بی اداره‌ی بدن، سرگیجه و خستگی.
2. آسیب عصبی (نوروپاتی) بر اثر دیابت: دیابت، شایعترین علت ابتلا به آسیب عصب‌های محیطی (نوروپاتی) است. نوروپاتی دیابتی به معنای اختلالات مختلف در عصب‌ها به دلایل مختلف می‌باشد و بنابراین می‌تواند علائم بسیار زیاد و متنوعی را ایجاد کند. شایعترین علائم نوروپاتی عبارتند از: سوزن سوزن شدن و خارش، بیحسی، احساس سوزش در پاها، فلج، اختلالات تکلم، و اختلال در عملکرد عصب‌های مغزی.
3. بیرون‌زدگی دیسک کمر در ستون فقرات: یکی از دلایل شایع درد کمر و پاها، بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک کمر می‌باشد. علائم بیرون‌زدگی دیسک کمر عبارتند از: درد مبهم یا تیز و تیرکشنده، اسپاسم و گرفتگی عضلانی، ضعف و بیحسی پاها و یا از دست دادن کنترل پاها.
4. آسیب به عصب بر اثر حادثه (آسیب کمر یا گردن)
5. فشار به عصب‌ها: ممکن است بر اثر شکل‌گیری بافت اضافی در جای زخم، بزرگ شدن رگ‌های خونی، عفونت، تشکیل تومور و یا بروز مشکلاتی مانند سندرم تونل کارپال (فشار به عصب در کانال کارپال در مچ دست) به عصب‌ها فشار وارد شود.
6. سکته مغزی، حمله ایسکمیک مغزی
7. میگرن
8. سرگیجه یا سبکی سر
9. نشستن یا ایستادن در موقعیت ثابت برای مدت طولانی
10. میلیت عرضی (التهاب ستون فقرات)

علائم ضعف و درد پاها

ممکن است علائم دیگری، بسته به نوع بیماری زمینه‌ای، اختلال یا مشکل، با درد پا همراه باشند. برخی از این علائم عبارتند از:

• خستگی
• تب
• درد مفصل
• کاهش دامنه‌ی حرکتی مفصل
• برآمدگی‌های پوستی
• رگ‌های واریسی

گاهی درد پا با علائم و نشانه‌هایی همراه می‌شود که می‌تواند نشانگر عارضه‌ای جدی و تهدیدکننده‌ی زندگی باشد. اگر هر کدام از این علائم را همراه با درد پا مشاهده کردید فوراً به یک مرکز اورژانس پزشکی مراجعه کنید:

• رنگ‌پریدگی یا سردی پا
• اشکال در تنفس
• تب بالا (بالاتر از 101 درجه‌ی فارنهایت)
• ناتوانی در راه رفتن یا تحمل وزن برروی پاها
• درد بعد از راه رفتن یا فعالیتی خفیف
• پوستی رنگ پریده یا مایل به آبی (سیانوز)
• شنیده شدن صدا در لحظه‌ی وارد آمدن آسیب به پا
• ضعف تدریجی و بی‌حسی پایین ساق پا همراه با از دست رفتن کنترل ادرار و مدفوع
• رگه‌های قرمز در پا
• گرما، قرمزی و تورم پا
• بروز زخم در پاها یا انگشتان که به درستی بهبود نمی‌یابد.

تشخیص ضعف و درد ساق و ران پاها

پزشک احتمالاً ران پا و مفاصل و عضلات اطراف آن را نیز معاینه کرده، ران پا را لمس، قدرت بیمار را بررسی و راه‌ رفتن و طرز حرکت او را تماشا می‌کند. آزمایش‌های مختلفی ممکن است برای تشخیص درد ران انجام شود.

تست‌های تشخیصی:

• اشعه ایکس: این آزمایش استخوان مفصل ران، زانو و هیپ را بررسی می‌کند و پزشک را مطمئن می‌کند که شکستگی دلیل درد نیست.
• آزمایش الکترومیوگرافی: به پزشک در مورد عملکرد اعصاب ران اطلاعاتی می‌دهد و اگر فشردگی یا از دست‌ رفتن عملکرد عصب باعث درد ران شده است، را نشان می‌دهد.
• تصویربرداری ام‌آرآی: تصاویری از بافت نرم اطراف ران را نشان می‌دهد و مشخص می‌کند که پارگی عضله یا تاندون علت درد ران است یا خیر.
• اولتراسوند: برای نشان‌دادن عروق و رگ‌های اطراف ران ممکن است از این آزمایش نیز استفاده شود و برای رد یا تأیید لخته شدن خون به‌ عنوان علت درد ران پا استفاده می‌شود.
• پس از انجام معاینات بالینی و آزمایش‌های تشخیصی، پزشک می‌تواند علت درد ران را به‌ درستی تشخیص دهد. سپس، درمان متمرکز آغاز می‌شود.

درمان درد و ضعف پاها با روشهای طب فیزیکی

• رایس (RICE)

1. رایس (RICE) مخفف اقداماتی است که برای درمان آسیب‌های ورزشی جزئی ازجمله کشیدگی و رگ به رگ شدن پا توصیه می‌شوند. چهار اقدام درمانی به ترتیب عبارت‌اند از:
2. استراحت:استراحت مانع از ایجاد آسیب بیشتر می‌شود و زمان کافی برای التیام و کاهش تورم را فراهم می‌آورد.
3. یخ (یا کمپرس سرد موجود در فروشگاه‌ها یا داروخانه‌ها): یخ تورم، التهاب و درد را کاهش می‌دهد.
4. فشردگی (کمپرس): باندپیچی پا با نوار کشی باعث کاهش تورم و درد می‌شود.
5. ارتفاع: بالا بردن پا تا سطح قلب موجب می‌شود که عمل تخلیه به کمک نیروی جاذبه زمین بهتر انجام شود و به‌ این ‌ترتیب میزان درد و تورم کم شود.

• ماساژ

توصیه می‌شود برای ماساژ پا از متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی کمک بگیرید. او قادر خواهد بود که با توجه به نیازهای بدن شما ماساژ را انجام دهد.

• کفش و کفی ارتوتیک

برای رهایی از درد پا از پوشیدن کفش‌های خیلی تنگ اجتناب کنید. مؤثرترین ابزار درمان درد پا استفاده از کفی ارتوتیک است. این کفی‌ها با کنترل پرونیشن کف پا (چرخش پا به ‌طرف پایین) و محدود کردن چرخش داخلی پاها به کاهش کشش بیش‌ از حد و پیچ‌خوردگی عضلات ساق پا کمک می‌کند.

• فیزیوتراپی و ورزش

برای اغلب پا دردها، شروع یک برنامه ورزشی را توصیه می‌کنیم. ورزش‌درمانی و فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند تا در کوتاهترین زمان ممکن فعالیت‌های خود را از سر بگیرید و از آسیب مجدد پیشگیری می‌کند. متخصصین طب فیزیکی تکنیک‌های مناسب بلند کردن پا و پیاده‌روی و تمرینات تقویت و کشش کمر را به شما آموزش می‌دهند.

• مگنت‌درمانی

مگنت‌درمانی یک راه طبیعی برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها مانند گرفتگی عضلات پا و سیاتیک است. مگنت‌درمانی یک روش 100٪ ایمن و فاقد مداخله دارویی و عوارض جانبی است. این درمان را می‌توان به ‌تنهایی و یا همراه با درمان‌های طبیعی و معمولی دیگر به کار گرفت. مگنت‌های کوچک شفادهنده قوی و بلند بر روی بخش‌هایی از پا در نزدیکی نقطه درد قرار داده می‌شوند. مگنت‌ها در انواع پابند، کفی و روکش تشک قابل‌ استفاده هستند.

• شوک‌درمانی

شوک‌ درمانی می‌تواند نتایجی عالی برای افرادی که از بیماری‌های مداوم و دردناک رنج می‌برد، ایجاد کند. در بسیاری از موارد کاهش فوری درد، و همچنین بهبود تحرک و عملکرد حاصل خواهد شد.این روش درمانی غیرتهاجمی بوده و به‌ راحتی توسط بیمار پذیرفته می‌شود. این درمان نیازی به بیهوشی ندارد. هر جلسه درمانی حدود 20-5 دقیقه طول می‌کشد. بسیاری از بیماری‌ها تنها به 3 تا 5 جلسه درمانی در فواصل 7-3 روز از یکدیگر نیاز دارند.

• لیزردرمانی

لیزر درمانی از نور لیزر برای تسکین درد، رفع التهاب یا ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده استفاده می‌کند. لیزردرمانی برخلاف لیزرهای جراحی که موجب تخریب بافت می‌گردد، روشی کاملاً غیرتهاجمی است. لیزردرمانی از انرژی نور لیزر با شدت کم برای تحریک سلول‌ها از طریق تعدادی از مسیرهای سلولی شناخته‌شده استفاده می‌کند و فرآیند بهبود بافت‌ها را تسریع می‌بخشد. روش‌های درمانی دیگر شامل سونوگرافی، TENS درمانی، گرما، و کشش است که ممکن است برای دوره‌های کوتاه توصیه شود. علاوه بر این، بیماران ممکن است از درمان‌های کایروپراکتیک و CPM نیز بهره‌مند شوند.

عوارض ضعف و درد پاها

خطر عوارض احتمالی ضعف پا در صورت عدم درمان، عبارتند از:

1. فلج
2. ضربه مغزی
3. ناتوانی در راه رفتن
4. درد دائمی یا مزمن
5. مشکلات عصبی که باعث درد، بی حسی یا سوزن شدن می شود.