بیماری گال چیست و چه علائمی دارد؟

دکتر فاطمه عندلیب [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drandalib.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، بن بست پارکینگ عمومی توحید ، مجتمع آسمان ، طبقه چهارم تلفن مطب : 36260819 - 031

بیماری گال یا جرب (Scabies Disease) یک بیماری پوستی مسری همراه با خارش شدید است که این خارش، جوش های ریز قرمزرنگی را در پوست ایجاد می کند. این بیماری از هجوم یک انگل به نام انگل گال به بدن ایجاد می شود. انگل مولد بیماری گال، بعد از ورود به بدن فرد، در پوست زندگی می کند و زیر پوست برای خود سوراخ ها و کانال های زیرزمینی را ایجاد می کند. این انگل، حشره بسیار کوچکی است که Sarcoptes scabiei نام دارد. انگل گال بسیار کوچک، کرم رنگ و دارای چهار جفت پا است. گال ماده از گال نر بزرگ تر است. گال ماده پس از نفوذ کردن به لایه های پایین تر پوست و ایجاد کانال، تخم می گذارد. بیشتر علائم بیماری گال به دلیل پاسخ ایمنی بدن ما به این کرم، بزاق کرم، تخم و مدفوع کرم گال است. خارش شدید و بی امان یک علامت غالب از بیماری پوستی گال است. عامل گال می تواند در همه سنین با همه نوع درآمد و سطح اجتماعی تأثیر بگذارد. حتی افرادی که خود را بسیار تمیز نگه می دارند ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. بیماری گال به راحتی درمان می شود.

علت بیماری گال

گال بسیار مسری است و از طریق تماس مستقیم پوست با پوست یا استفاده از حوله، ملحفه یا مبلمان آلوده به کنه ها شیوع پیدا می کند. از سوی دیگر، برخی از افرادی که بیشتر در معرض آلودگی به گال قرار دارند عبارتند از:

• کودکانی که به مهدکودک یا مدرسه می روند.
• والدین کودکان خردسال
• جوانانی که از نظر جنسی بسیار فعال هستند و چند شریک جنسی دارند.
• ساکنان مراکز مراقبت ویژه
• بزرگسالان مسن
• افرادی که دچار نقص ایمنی هستند، ازجمله مبتلایان به HIV یا ایدز، کسانی که پیوند عضو داشته اند و سایر افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را مصرف می کنند.

علائم بیماری گال

علائم بیماری گال بعد از ۴ تا ۶ هفته که انگل وارد پوست شد ظاهر می گردد که این علائم عبارتند از:

1. ایجاد لکه های برجسته صورتی رنگ مایل به قرمز که قطر آنها تا یک سانتی متر می رسد.
2. خطوط یا شیارهای قهوه ای روشن که اغلب در بین انگشت های دست ها و پاها ایجاد می شود در کودکان شیرخوار این خطوط گاهی اوقات در کف دست ها یا کف پاها بروز می کنند.
3. خارش ممکن است قبل از اینکه لکه های قرمز ایجاد شوند رخ دهد و ممکن است تا سه هفته بعد از اینکه این لکه ها از بین رفتند نیز باقی بمانند.

موارد مستعد ابتلا به بیماری گال

1. افزایش سن
2. سوء تغذیه
3. بیماری های عصبی
4. نقص ایمنی.

انواع بیماری گال

فقط یک نوع کنه وجود دارد که باعث آلودگی به گال می شود و به آن هیره خارشی گفته می شود. با این حال، این کنه ها می توانند چندین نوع آلودگی ایجاد کنند که در ادامه با این انواع آشنا می شوید.

1. گال معمولی: این نوع شایع ترین نوع بیماری گال است و باعث خارش دست، مچ دست و سایر نقاط مشترک می شود. با این حال، پوست سر یا صورت را آلوده نمی کند.
2. گال گره ای: این نوع گال ممکن است به صورت خارش دار، برآمدگی ها یا برجستگی هایی به خصوص در نواحی تناسلی، زیر بغل یا کشاله ران ایجاد شود. بیماری گال در ناحیه تناسلی می تواند باعث خارش شدید ناحیه تناسلی همراه با برجستگی های ریز و جوش مانند بر روی آلت تناسلی و بیضه ها شود.
3. گال نروژی: برخی از افراد مبتلا به گال ممکن است به نوع دیگری از گال هم مبتلا شوند که به آن گال نروژی یا گال پوسته دار گفته می شود. این نوع گال نسبت به انواع دیگر، شدیدتر و بسیار مسری است. افرادی که دارای گال نروژی هستند، بر روی بدنشان، پوسته ضخیمی از پوست ایجاد می شود که در این پوسته هزاران کنه و تخم کنه وجود دارد. در اغلب کسانی که به این نوع گال مبتلا می شوند، پوسته های گسترده، خاکستری و ضخیم مشاهده می شود که این پوسته ها در اثر لمس، تکه تکه می شوند.

گال پوسته دار معمولاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مشاهده می شود، ازجمله، افراد مبتلا به HIV یا ایدز، افرادی که از استروئیدها یا داروهای خاص استفاده می کنند یا افرادی که تحت شیمی درمانی هستند. کنه های گال می توانند به راحتی بر سیستم ایمنی بدن غلبه کنند و با سرعت بیشتری تکثیر پیدا کنند. گال نروژی به همان روش گسترش گال معمولی، گسترش می یابد.

طول درمان بیماری گال

کنه های گال می توانند حداکثر تا دو ماه بر روی پوست شما زندگی کنند. با این حال، هنگامی که از بدن شما خارج می شوند، معمولاً طی سه تا چهار روز می میرند. بعد از درمان گال، می توانید انتظار داشته باشید که خارش و سوزش ناشی از بثورات تا چندین هفته پس از شروع درمان ادامه پیدا کند. به این دلیل که تخم ها و مواد زائد کنه هنوز در پوست شما هستند، حتی اگر کنه ها مرده باشند. همچنین تا زمانی که لایه جدیدی بر روی پوست شما شکل بگیرد ممکن است هنوز جوش و تحریک پوستی را تجربه کنید.

تشخیص گال

گال به صورت بالینی قابل تشخیص است یعنی بر اساس علائم و ظاهر عمومی بثورات پوست انجام میشود و اغلب پزشک می تواند یک یا چند تونل مایت را بر روی پوست برای تأیید تشخیص شناسایی کند.گاهی تمایز قائل شدن بین بثورات حاصل از گال و برخی از دیگر بیماریهای پوستی مشکل است، بنابراین اگر در مورد تشخیص شکی وجود داشته باشد، پزشک به آرامی خراشی بر روی پوست های خشک در منطقه آسیب دیده می دهد و سپس آن را زیر میکروسکوپ بررسی می کند و یا به آزمایشگاه فرستاده میشود تا وجود مایت بررسی شود.

درمان بیماری گال چیست؟

درمان گال شامل استفاده از داروهایی به منظور از بین برن انگل گال می شود. بدین منظور کرم ها و لوسیون های مختلفی وجود دارند که توسط پزشک تجویز می شوند. معمولاً تجویز پزشک این است که شما داروی مورد نظر را به کل بدن خود (از گردن به پایین) بمالید و بگذارید حداقل برای 8 ساعت روی پوست شما بماند. در صورتی که مجدداً نشانه هایی از کانال های پوستی یا ضایعات پوستی بروز کند، نیاز به انجام درمان ثانویه می باشد.

داروهایی که معمولاً برای درمان بیماری گال تجویز می شود عبارتند از:

1. کرم پرمترین 5 درصد (Elimite). کرم پرمترین که به صورت خارجی استعمال می شود، دارای ترکیبات شیمیایی است که موجب از بین رفتن انگل های گال و تخم های آنها می شود. این دارو عموماً برای افراد بزرگسال، زنان باردار و کودکان بالای دو ماه ایمن است. مصرف این دارو برای مادرانی که به کودک خود شیر می دهند، توصیه نمی شود.
2. لوسیون لیندان. این دارو تنها برای کسانی تجویز می شود که درمان های دیگر را نمی توانند انجام بدهند و یا روش های درمانی دیگر برای آن ها مؤثر نبوده است. این دارو برای کودکان زیر دو سال، زنان باردار، زنان شیرده، افراد مسن و افرادی که وزن آنها کمتر از 50 کیلوگرم است، مناسب نیست.
3. کروتامیتون (Eurax). این دارو به صورت کرم و لوسیون در دسترس است. این دارو باید برای دو روز، هر روز یکبار، استفاده شود. این دارو برای کودکان و زنان باردار یا زنانی که به کودک خود شیر می دهند، توصیه نمی شود. در گذشته مواردی از عدم موفقیت درمان با کروتامیتون گزارش شده است.
4. ایور مکتین یا Ivermectin (Stromectol). این دارو به صورت قرص خوراکی است و برای افرادی تجویز می شود که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، مبتلا به گال دلمه بسته شده هستند یا افرادی که به دیگر روش های درمانی با کرم و لوسیون پاسخگو نبوده اند. ایورمکتین برای زنان باردار، زنانی که به کودک خود شیر می دهند و برای کودکانی با وزن کمتر از 15 کیلوگرم تجویز نمی شود.

هرچند این داروها به طور کامل انگل گال را از بین میبرند؛ اما خارش پوستی تا چند هفته ادامه خواهد داشت. ممکن است پزشک برای افرادی که به داروهای گفته شده پاسخ نمی دهند یا نمی توانند آنها را مصرف کنند، داروهای موضعی دیگری مانند سولفور مرکب در وازلین را تجویز کنند.

آیا بیماری گال کشنده است؟

بیماری گال اگرچه مشکل پوستی آزاردهنده ای است؛ اما به طور کامل قابل درمان می باشد و در صورت مراجعه به پزشک و مصرف داروهای تجویز شده در عرض حداکثر یک ماه علائم آن کاهش یافته و بهبود پیدا می کند. در صورت عدم درمان گال، این عارضه ممکن است تا ماه ها در بدن فرد باقی مانده و علاوه بر علائم آزاردهنده، خارش دائمی باعث زخم شدن و ایجاد عفونت هایی مانند زرد زخم خواهد شد، در این شرایط علاوه بر درمان بیماری گال، درمان دیگری همراه با آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز شود.

خارش شدید پوست در نواحی ممکن است با زخم و عفونت های باکتریایی نیز همراه باشد، این عفونت ها توسط باکتری های استافیلوکوک یا استرپتوکوک ایجاد می شود، در صورتی که عفونت به لایه های عمیق تر پوست نفوذ کند ممکن است باعث تب شده و در صورت عدم درمان به آسیب های کلیوی منجر شود که با علائمی همچون خون در ادرار، قهوه ای شدن ادرار یا کاهش مقدار آن، فشار خون بالا، ورم دست، پاها و صورت و تب همراه است. همچنین عفونت موضعی باکتریایی در ناحیه آسیب دیده می تواند وارد جریان خون شده و وضعیتی به نام سپتیکمی رخ دهد که بسیار خطرناک بوده و در موارد حاد ممکن است باعث نارسایی در سیستم های حیاتی بدن و مرگ فرد شود. این عارضه با علائمی همچون تب، تنفس سریع، تعریق زیاد، کاهش فشار خون و کاهش هوشیاری و سردرگمی فرد همراه است.

پیشگیری از گال

برای جلوگیری از آلودگی مجدد و پخش کنه های گال، موارد زیر را انجام دهید:

1. تمام لباس ها، حوله ها، ملحفه ها و غیره را بشویید. هنگام شستشوی آن ها، از آب گرم و صابون استفاده کنید و سپس آنها را روی حرارت زیاد خشک کنید. وسایلی که نمی توانید بشویید را به مدت یک یا چند هفته در یک کیسه بگذارید و آن را محکم ببندید تا کنه گرسنه بماند.
2. وقتی درمان را شروع کردید کل خانه را جار وبرقی بکشید. سپس کیسه جارو برقی را دور بریزید یا آن را کاملاً تمیز کنید.
3. اگر نگران ابتلا به بیماری گال هستید یا علائم آن را دارید حتماً بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.