یکی از بیماری های ویروسی رایج دنیا که افراد زیادی را درگیر می کند، تبخال است. این بیماری به صورت التهاب و مجموعه ای از تاول های ریز و جوش مانند نمایان می شود. در واقع ویروس هرپس سیمپلکس عامل بیماری تبخال است. تبخال ها تاول های کوچک و تا حدودی دردناکی هستند که معمولاً در دهان یا اطراف لب مشاهده می شوند و توسط ویروس هرپس سیمپلکس-1 (HSV-1) ایجاد می شوند؛ اما تبخال ها فقط روی لب ها ظاهر نمی شوند. گاهی ممکن است در داخل دهان، روی صورت و یا حتی داخل یا روی بینی بروز پیدا کنند. این نواحی شایع ترین نقاط هستند؛ اما تبخال ها می توانند در هر جای دیگری از بدن ایجاد شوند از جمله در ناحیه ی تناسلی. تبخال تناسلی معمولاً در اثر ویروس هرپس سیمپلکس- 1 به وجود نمی آید، بلکه به وسیله نوع دیگری از ویروس هرپس سیمپلکس به نام هرپس سیمپلکس-2 (HSV-2) ایجاد می شود و با برقراری رابطه ی جنسی گسترس پیدا می کند؛ اما حتی با اینکه ویروس هرپس سیمپلکس- 1 معمولاً باعث ایجاد تبخال ها در دهان شده و ویروس هرپس سیمپلکس-2 موجب بروز تبخال های ناحیه تناسلی می شود، این ویروس ها می توانند باعث ایجاد تبخال در هر دو ناحیه شوند.

آیا تبخال لب باعث تبخال تناسلی می شود؟

علت ایجاد تبخال و درمان آن در نوع اول ویروس هرپس سیمپلکس است و در نوع دوم، همین ویروس ناحیه تناسلی را درگیر می کند. نوع اول این ویروس از طریق تماس با بزاق یا پوست منتقل می شود و نوع دوم از طریق رابطه جنسی ناسالم. هر کدام از انواع ویروس در ناحیه ای که با پوست تماس پیدا کرده علائم خود را آشکار می کند. رابطه جنسی دهانی ممکن است HSV-2 را به دهان و لب ها منتقل کند، همچنین ممکن است HSV-1 را به اندام های تناسلی سرایت دهد.

علت ایجاد تبخال لب

ویروس هرپس سیمپلکس (Herpes Simplex)، عفونتی است که باعث ظاهر شدن تبخال می شود و ممکن است در قسمت های مختلف بدن ظاهر شود. با این حال تبخال بیشتر اطراف دهان و در ناحیه تناسلی به چشم می خورد. به طور کلی با دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس مواجه هستیم:

1. HSV نوع اول: این نوع ویروس باعث به وجود آمدن تبخال در اطراف دهان می شود و در کل عامل تبخال لب و تاول های کوچک دور آن و روی صورت است.
2. HSV نوع دوم: این ویروس هم باعث ظاهر شدن تبخال در ناحیه تناسلی می شود و عامل ایجاد تبخال تناسلی است.

اگر شما به این عفونت مبتلا شوید، این ویروس تا پایان عمر همراه شما خواهد بود، با این حال این احتمال وجود دارد که علائم آن در برخی افراد ظاهر نشود.

علائم تبخال لب

این مشکل ویروسی با علائم اولیه و ثانویه روی پوست ظاهر می شود.

علائم اولیه آن عبارتند از:

• تاول های حاوی مایع شفاف یا زرد رنگ که بیشتر دردناک است.
• قرمزی و تورم در ناحیه مورد نظر
• درد، گزگز، سوزش یا خارش

علائم ثانویه نیز به این شکل نمایان می شوند: ویروس های تبخال در سلول های پوست تکثیر می شوند و بدین ترتیب آنها را از بین می برند. این اتفاق باعث آسیب جدی و گسترده بافت و تبدیل آن به زخم و تاول های کوچک می شود که می توانند به سرعت در تماس با هم باز شوند و گسترش یابند. مایع تاول حاوی مقدار زیادی از ویروس های تبخال است و بنابراین بسیار عفونی است. اگر تاول ها بعد از گذشت یک یا دو روز به خودی خود باز شوند، زخمهای کوچک تری ایجاد می شود که پس از گذشت چند روز مجدداً بسته و پوسته مانند می شوند. پس از این مرحله، تاول ها به صورت زخم درمی آیند. با گذشت 4 تا 6 روز، زخم ها، رو به بهبودی می روند و روی آنها مجدداً پوست جدید تشکیل می شود.

دلایل تبخال تناسلی

تبخال دستگاه تناسلی یک عفونت شایع جنسی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس با عبارت مخفف شده (HSV) ایجاد می شود. مهمترین راه انتشار ویروس هرپس سیمپلکس را می توان تماس جنسی دانست. بعد از عفونت اولیه، ویروس در بدن شما پنهان می شود و می تواند چندین بار در سال دوباره فعال شود.

عوامل خطر تبخال تناسلی

سایر مواردی که خطر ابتلا به تبخال تناسلی را افزایش می دهد:

• رابطه جنسی با شخصی که رابطه جنسی پرخطر دارد.
• تغییرات زیاد یا مکرر شرکای جنسی
• استفاده نکردن از کاندوم یا استفاده نادرست از آن
• عفونت های مقاربتی قبلی (STI)
• عفونت اچ آی وی یا سایر مشکلات سلامتی که مقاومت بدن برای مبارزه با عفونت را کاهش می دهند.
• رابطه جنسی در سنین پایین

تبخال تناسلی به راحتی تشخیص داده نمی شود. از آنجا که اکثر مردم نمی دانند که آیا به این ویروس آلوده هستند یا خیر، بنابراین ممکن است ویروس هرپس تناسلی بدون اطلاع آنها به فرد دیگر منتقل شود.

علائم تبخال تناسلی

بیشتر افراد مبتلا به هرپس تناسلی به علت نداشتن هیچگونه علائمی از آلوده بودن خود اطلاعی ندارند. علائم در صورت بروز عبارتند از:

• درد یا خارش که 2 تا 10 روز بعد از تماس با شریک جنسی آلوده شروع می شود.
• برجستگی های کوچک قرمز یا تاول های سفید ریز که چندین روز بعد بروز می کند.
• زخم هنگامی ایجاد می شود که تاول ها می ترکند و به بیرون تراوش می کنند یا خونریزی می کنند.
• دلمه هنگام بهبود یافتن تاول ها ایجاد می شود.
• تاول ها سبب دردناک شدن ادرار می شوند. همچنین شما تا زمان برطرف شدن عفونت، احساس درد و حساسیت در نواحی تناسلی دارید. در اوایل شروع بیماری شما علائمی شبیه آنفولانزا و علائمی مانند غدد لنفاوی ملتهب در کشاله ی ران، سردرد، درد ماهیچه و تب دارید.

مراحل تبخال

تبخال در صورت عود مجدد پنج مرحله ی زیر را طی می کند:

1. مرحله اول: احساس گز گز، سوزش و خارش در اطراف لب که تقریباً 24 ساعت قبل از ظهور تبخال ایجاد می شود.
2. مرحله دوم: ظهور تاول های پر از مایع که معمولاً در اطراف لب پدید می آیند.
3. مرحله سوم: ترکیدن تاول ها و خارج شدن ترشحات آلوده که منجر به پدید آمدن زخم های دردناک می شود.
4. مرحله چهارم: خشک شدن و پوسته پوسته شدن زخم ها که منجر به خارش و ترک لب می شود.
5. مرحله پنجم: ریزش پوسته ها و بهبود تاول های تبخال که معمولاً طی 3 تا 4 روز بطور کامل برطرف می شوند.

بیشتر تبخال ها، طی 1 تا 2 هفته، بدون درمان برطرف می شود و هیچ گونه جای زخمی را برجای نمی گذارند.

درمان تبخال لب

پمادها و کرم های موضعی

اگر تبخال باعث رنجش شما شده است، می توانید با استفاده از پمادهای ضدویروسی مانند پنسیکلوویر (داناویر) درد ناشی از آن را کنترل کنید و سرعت بهبود زخم را افزایش دهید. اگر پمادها به محض ظاهر شدن تبخال استفاده شوند، بسیار مؤثر هستند. دوکوسانول هم یکی دیگر از گزینه های درمان است. این دارو یک کرم موضعی است که می تواند طول دوره ی شیوع بیماری را کوتاه کند.

داروهای ضد ویروس خوراکی

تبخال با استفاده از داروهای خوراکی مثل آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر هم قابل درمان است. این داروها فقط با نسخه ی پزشک ارائه می شوند. در مورد کسانی که در معرض ابتلا به عوارض ناشی از تبخال هستند یا به طور مکرر دچار آن می شوند، پزشک مصرف منظم دارو را توصیه می کند. این داروها طول دوره ی بیماری را کوتاه می کنند و ممکن است بتوانند مانع عود مجدد آن شوند.

مسکن های ضد درد

مسکن های موضعی بدون نیاز به ارائه ی نسخه ی پزشک که حاوی ترکیباتی مانند بنزوکائین یا لیدوکائین هستند می توانند درد و ناراحتی ناشی از تبخال را کاهش دهند. لازم به ذکر است این داروها تأثیری روی سرعت درمان ندارند. بعضی از مسکن های مناسب تبخال عبارتند از:

• اوراژل
• بلیستکس
• سایمکس
• آنبسول
• ایبوپروفن و استامینوفن هم از دیگر گزینه های تسکین دهنده ی درد محسوب می شوند.

درمان تبخال تناسلی

اصول کلی تشخیص، معمولاً با دیدن تاول ها داده می شود؛ اما برای تأیید تشخیص ممکن است مایع داخل تاول در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد. درمان با هدف تخفیف علائم و پیشگیری از عوارض صورت می گیرد. معمولاً در درمان اولیه از داروی ضد ویروسی اسیکلوویر (Acyclovir) استفاده می شود.

فرد مبتلا بهتر است از لباس های زیر نخی استفاده کند و برای کاهش درد به هنگام ادرار می تواند از آب گرم در ناحیه استفاده کند. نشستن در وان آب گرم که در آن یک قاشق چایخوری نمک ریخته شده باشد، می تواند مقداری از درد و ناراحتی ناشی از تاول ها را کاهش دهد. حتی المقدور شیوه زندگی خود را تغییر داده تا استرس کمتری به شما وارد شود. در مواردی که تبخال به صورت مکرر عود کند، از داروهای ضد ویروسی نسل بالاتر (همانند ویرابکس:Virabex) به مدت طولانی تر به همراه داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی، برای کاهش احتمال عود، استفاده می شود. فرد مبتلا می تواند از داروهای ضد درد خفیف مثل استامینوفن، برای تسکین درد استفاده کند.

---