درمان علائم پوستی روماتیسم

دکتر فاطمه عندلیب [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drandalib.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، بن بست پارکینگ عمومی توحید ، مجتمع آسمان ، طبقه چهارم تلفن مطب : 36260819 - 031

روماتیسم یا آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری التهابی مزمن است که نه تنها می‌تواند به مفاصل آسیب برساند، بلکه بر طیف گسترده‌ای از سیستم‌های بدن از جمله پوست تأثیر می‌گذارد. آرتریت روماتوئید زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های خودی بدن حمله کند. روماتیسم به سینوویوم (غشایی که مفاصل را احاطه کرده) حمله می‌کند و باعث ایجاد تورم و درد در مفصل می‌شود. در نهایت این بیماری می‌تواند منجر به ضخیم شدن غشای سینوویوم، ضعیف و کشیده شدن تاندون‌ها و رباط‌‌ها،‌ فرسایش استخوان و تغییر شکل مفصل شود. التهابی که همراه با آرتریت روماتوئید ایجاد می‌شود، همان چیزی است که می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن نیز آسیب برساند.

علل روماتیسم

همان طور که گفته شد، آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن به محافظت از بدن در برابرعفونت و بیماری ها کمک می کند. در آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن بیمار به بافت سالم مفاصل حمله می کند. در این بیماری سیستم ایمنی می‌تواند به بافت‌های دیگر حمله کند به همین جهت می تواند باعث گرفتاری قلب، ریه ها، اعصاب، چشم ها و پوست بیمار شود. پزشکان نمی دانند چه چیزی این روند را آغاز می کند؛ اما یک عامل ژنتیکی درمیان است یعنی سیستم ایمنی بدن در یک زمانی فراموش میکند که بافت خودی را از بیگانه تشخیص دهد.

علائم روماتیسم

برخی از شایع‌ترین و عمومی‌ترین نشانه‌ها و علائم روماتیسم عبارتند از:

• درد و تنش که اغلب اما نه همیشه، در مفاصل تجربه می‌شود.
• تورم که می‌تواند در مفاصل و اطراف آن یا حتی در سایر بخش‌های بدن رخ دهد.
• انقباض و سفتی همراه با محدودیت دامنه حرکت
• حس کوفتگی و خستگی مفرط
• حس ناخوشی و کسالت عمومی
• تب
• کاهش وزن
• شانه سفت و منقبض. چنین موردی باعث دشواری در بالا بردن بازوان می‌شود. البته گاهی نیز این مورد به آسیب بافت، مثلاً به دلیل کشیدگی در عضله (عضله کشیده‌شده) ارتباط داشته باشد و در برخی از موارد نیز هیچ علت خاصی برای تعیین و شناسایی آن وجود ندارد.

عوامل خطر روماتیسم

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهند عبارتند از:

1. جنسیت: زنان بیشتر از مردان به آرتریت روماتوئید مبتلا می شوند.
2. سن: آرتریت روماتوئید می تواند در هر سنی رخ دهد؛ اما بیشتر در سنین میانسالی شروع می شود.
3. سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده به آرتریت روماتوئید مبتلا باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در افراد دیگر خانواده افزایش یابد.
4. سیگار کشیدن: سیگار کشیدن خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش می دهد، به خصوص اگر بیمار دارای استعداد ژنتیکی برای ابتلا به این بیماری باشید. همچنین به نظر می رسد در افرادی که سیگار می‌کشند بیماری شدت بیشتری دارد.
5. اضافه وزن: افرادی که دارای اضافه وزن هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتریت روماتوئید قرار دارند.

علائم پوستی روماتیسم

بسیاری از تظاهرات پوستی روماتیسم مفصلی جزء بیماری‌های خودایمنی به شمار می‌روند. در‌ بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به سلول‌ها و بافت‌های خود حمله می‌کند.

• پسوریازیس (Psoriasis)
• لوپوس اریتماتوز پوستی (Cutaneous lupus erythematosus)
• التهاب عروق خونی یا واسکولیت (Vasculitis)
• سندروم شوگرن (Sjögren syndrome)
• اسکلرودرمی (Scleroderma) یا اسکلروز سیستمیک پیش‌رونده (Progressive systemic sclerosis)
• درماتومیوزیت (Dermatomyositis)
• پلی‌کندریت عود‌کننده (Relapsing polychondritis)
• سندرم اسکلرو‌میکس‌ادم (Scleromyxedema)

تشخیص روماتیسم

برای تشخیص علائم پوستی روماتیسم باید به متخصص پوست مراجعه کنید. متخصص پوست ابتدا با یک ارزیابی کامل بیمار را معاینه می‌کند. این ارزیابی شامل موارد زیر است:

• معاینه بدنی
• بررسی تاریخچه پزشکی فردی و خانوادگی
• غربالگری به کمک تست‌های آزمایشگاهی
• در صورت نیاز، بیوپسی و نمونه‌برداری از پوست دارای عارضه

همچنین با توجه به اینکه در برخی از بیماری‌های پوستی احتمال وجود بیماری روماتولوژیک و درگیری بافت همبند وجود دارد، متخصصان پوست بیماران را برای بررسی بیشتر به روماتولوژیست نیز ارجاع می‌دهند. این پروسه می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان هر بیماری زمینه‌ای دیگری کمک کند. در ادامه برای تأیید تشخیص یک بیماری پوستی خاص روماتیسمی، بیماران برای وجود اتوآنتی بادی (آنتی‌بادی‌هایی که بدن بر ضد سلول‌های خودی می‌سازد) مورد آزمایش قرار می‌گیرند. آزمایشاتی که به تشخیص علت علائم پوستی روماتیسم کمک می‌کنند عبارت‌اند از:

• آزمایش خون: آزمایش خون برای بررسی وجود اتوآنتی بادی‌ها مثل فاکتور روماتوئیدی (آزمایش RF) و همچنین نظارت بر روند درمان بیماری روماتیسم انجام می‌شود.
• بیوپسی پوست: در طی بیوپسی، نمونه کوچکی از پوست آسیب‌دیده برداشته‌شده و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
• ایمونوفلورسانس مستقیم: در این روش، بخش کوچکی از پوست نرمال و سالم برای بررسی زیر میکروسکوپ برداشته می‌شود. در طی این آزمایش می‌توان پروتئین‌های ایمنی را که در پوست بیمار رسوب کرده‌اند، تشخیص داد.

درمان علائم پوستی روماتیسم

درمان دارویی اولیه برای بسیاری از علائم پوستی روماتیسم، داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون است. همچنین ممکن است پزشکان داروهای دیگری از جمله موارد زیر را تجویز کنند:

1. داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی مانند متوترکسات، مایکوفنولات، آزاتیوپرین یا سیکلوفسفامید
2. داروهای بیولوژیکی سرکوبگر سیستم ایمنی، مثل داروهای ضدالتهابی یا تعدیل‌کننده‌های سیستم ایمنی
3. آنتی‌بیوتیک، ضد قارچ و ضدویروسی برای جلوگیری از بروز عفونت