منوال تراپی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

منوال تراپی یکی از تکنیک های مؤثر در فیزیوتراپی است که در درمان بسیاری از مشکلات ستون فقرات مانند کمردرد، گردن درد و درد های عضلانی مفید است. تکنیک های کشش مفاصل، عضلات، رباط ها و کپسول های مفصلی می تواند چسبندگی یا بافت اضافی که پس از آسیب یا عمل جراحی ایجاد شده را از بین برده و توانایی حرکت مفصل را بهبود بخشیده و دامنه حرکتی مفاصل را افزایش دهد. انجام منوال تراپی در اصفهان اثر بازدارنده بر روی ریشه های عصبی متصل به طناب نخاعی بدن و همچنین ریشه های عصبی موجود در محل آسیب دیده داشته و از انتشار درد به سایر نقاط بدن جلوگیری می کند. منوال تراپی سبب تحریک آزاد سازی هورمون های ضد درد شده و از این طریق نیز به کاهش درد و سایر مشکلات کمک می کند. در بسیاری از موارد پس انجام منوال تراپی، اغلب دردهایی که به وضوح دارای منشأ ستون فقرات هستند به‌صورت قابل ملاحظه بهبود یافته و در برخی موارد دردهایی که ارتباطی با ستون فقرات ندارند نیز بهبود می یابند. انجام تکنیک های درمان دستی هیچ عارضه جانبی ندارد به شرطی که توسط پزشک انجام شوند.

اثرات درمانی منوال تراپی

هدف منوال تراپی تحریک بافت نرم، تسکین ماهیچه‌های تنش، بهبود عملکرد مفصل و کاهش درد ناشی از آسیب‌های فیزیکی است. منوال تراپی مزایای زیادی دارد که در ادامه به چند مورد از آن اشاره می کنیم:

• منوال تراپی سبب تحریک آزاد سازی هورمون های ضد درد شده و از این طریق نیز به کاهش درد و سایر مشکلات کمک می کند.
• بازیابی توان حرکتی توانایی حرکت مفاصل را بهبود می بخشد.
• بهبود خشکی و سفتی مفاصل
• چسبندگی یا بافت اضافی که پس از آسیب یا عمل جراحی ایجاد شده است را از بین می برد.
• دامنه حرکتی مفاصل را افزایش می دهد.(فیزیوتراپیست با استفاده از حرکات ملایم و دقیق برای فعال کردن مفاصل و بافت نرم، می‌تواند عملکرد دامنه حرکتی مفاصل را با منوال تراپی بازیابی و تحرک آنها بهبود دهد.)
• کاهش و تسکین درد های اسکلتی_عضلانی
• بهبود اسپاسم عضلات
• دفع مواد زائد بدن
• آزادسازی و تولید هورمون‌های ضد درد در بدن
• بهبود و کاهش محدودیت‌ های حرکتی
• کاهش استرس و فشار عضلانی
• بهبود اختلالات عملکردی در مفاصل
• درمان مشکلات ناشی از نقاط ماشه ای

نحوه انجام منوال تراپی

درمان درمان دستی بر اساس وضعیت جسمانی فرد، توسط پزشک انجام می‌شود. روش انجام این تکنیک برای هر فرد متفاوت است و روی هر ناحیه از بدن هم به شکل خاصی انجام می‌شود. در این روش کارهایی مثل تحرک مفاصل در جهت‌های مشخص، جا انداختن مفصل، کشش عضلات و مفاصل، ماساژ عمیق روی بافت‌ها و تکنیک‌های فشاری انجام می‌شود. از منوال تراپی در درمان مشکلات گوناگون مثل آسیب کمر، آسیب گردن، آسیب نواحی عضلانی و دیگر نواحی بدن استفاده می‌شود که در این مورد فیزیوتراپیست تکنیک‌های مختلفی را بکار می‌گیرد.

تکنیک‌های درمان دستی

یک پزشک برای اینکه تکنیک‌های منوال تراپی را به درستی انجام دهد می‌بایست از بیومکانیک بدن انسان و نحوه به وجود آمدن آسیب و اختلالات در سیستم اسکلتی بدن، اطلاعات کاملی داشته باشد. در روش منوال تراپی ممکن است یک اشتباه سبب بروز آسیب‌های جبران ناپذیری برای فرد گردد. قسمت‌های آسیب‌دیده توسط پرشک ماساژ داده می‌شوند. از تکنیک‌های منوال تراپی می‌توان به حرکت مفاصل، تکنیک انرژی عضلانی، کشش عضله و تکنیک میوفاسیال یا آزادسازی مفصل اشاره کرد.

حرکت مفاصل

در تکنیک حرکت مفاصل، فیزیوتراپیست به تنهایی یا به کمک بیمار مفصل‌ها را در جهت‌های خاص حرکت می‌دهد که این امر سبب کشش مفصل و بافت‌های اطراف می‌گردد. با انجام این تکنیک درد بیمار کاهش یافته و مفاصل عملکرد طبیعی خود را باز می‌یابند. بازیابی عملکرد طبیعی به دلایلی چون آزاد شدن کپسول‌های مفصلی تحت فشار، شل شدن عضلات، باز شدن مفصل‌های قفل شده و از میان رفتن اتصالات اطراف مفصل اتفاق می‌افتد.

تکنیک انرژی عضلانی

یکی دیگر از تکنیک‌های منوال تراپی، تکنیک انرژی عضلانی است. این تکنیک منوال تراپی مفید و کاربردی، برای افراد دچار اسپاسم عضلانی، تکنیک انرژی عضلانی می‌باشد. تکنیک انرژی عضلانی سبب تقویت عضلات، بهبود وضعیت و عملکرد رباط‌های ضعیف شده می‌گردد، همچنین سبب افزایش دامنه حرکتی عضو دچار اختلال نیز می‌شود.

کشش عضله

کشش عضلانی یک نوع درمان دستی منوال تراپی است که در آن فرد در مدت معینی در موقعیتی خاص قرار می‌گیرد تا عضلات شل شوند. در واقع، فیزیوتراپیست ابتدا نقاط حساس را مشخص می‌کند و سپس در عضله آسیب‌دیده کشش ایجاد می‌کند. این کار باعث کاهش اسپاسم عضلانی شده که در نتیجه آن فرد کاهش درد و تنش در بافت عضله را تجربه خواهد کرد. از تکنیک کشش عضله می‌توان به عنوان درمان دستی برای بیماری‌هایی چون گردن درد و درد سیاتیک ، تاندونیت و سر درد استفاده کرد.

تکنیک میوفاسیال یا آزادسازی مفاصل

تکنیک میوفاسیال برای مواقعی استفاده می‌شود که هدف افزایش انعطاف‌پذیری، کاهش درد و کاهش محدودیت مفاصل باشد. فاسیال، سیستم تخصص یافته بدن است و از نظر ظاهری شباهت به تار عنکبوت دارد که همه بخش‌های بدن را به یکدیگر متصل می‌سازد. به طور طبیعی، بافت فاسیال حالت ریلکس و شکلی موجدار دارد؛ اما وقتی دچار آسیب شود، سفت و محدود می‌گردد و این گونه قدرت حرکت خود را از دست می‌دهد که به همین موضوع ختم نمی‌شود زیرا این بافت روی سایر قسمت‌های بدن نیز اثر می‌گذارد؛ بنابراین استفاده از تکنیک میوفاسیال یا آزادسازی مفاصل سبب بهبود وضعیت کلی بدن فرد می‌شود. این تکنیک برای درمان سندروم درد میوفاسیال گردن می‌تواند مفید باشد.

جلسات منوال تراپی

تعداد جلسات منوال تراپی با توجه به تشخیص پزشک، معاینه بیمار و درجه آسیب و همچنین شرایط بهبود بیمار تعیین می شود و برای هر ناحیه و هر عارضه متفاوت است.

کاندید مناسب منوال تراپی

برای افرادی که فعالیت های سخت و سنگین دارند و دائم حرکات را تکرار می کنند مانند کارگران، امدادگران، آتش نشان ها و ... انجام منوال تراپی بسیار مفید است. همچنین این کار برای اشخاصی و شاغلینی که ناگزیر هستند مدت های طولانی پشت میز بنشینند یا افرادی که کارشان را معمولاً ایستاده انجام می دهند ضروری می باشد.

موارد منع انجام منوال تراپی

اگرچه منوال تراپی برای بیماری که دچار درد مفاصل است، می‌تواند گزینه مناسبی برای درمان و کاهش درد باشد؛ اما با این حال برای برخی از افراد نباید درمان دستی توصیه شود. این افراد عبارتند از:

• افرادی که به خونریزی داخلی مفاصل مبتلا هستند.
• بیمارانی که طی یک عمل جراحی مفاصل خود را تعویض کرده‌اند.
• افرادی که به بیماری‌هایی خاصی مانند بیماری‌های خونی مبتلا هستند نباید از منوال تراپی استفاده کنند.
• اشخاصی که به نرمی استخوان مبتلا هستند.

هزینه منوال تراپی

محاسبه هزینه منوال تراپی به چندین مورد بستگی دارد:

1. مهارت و تجربه پزشک
2. محل درمان
3. مدت زمان منوال تراپی

عوارض منوال تراپی

به طور کلی این روش عوارض خاصی نداشته و مانند دیگر روش های فیزیوتراپی به بهبود و کاهش درد و آسیب نواحی مختلف بدن کمک می کند؛ اما اگر این روش توسط پزشک انجام نشود می تواند باعث مشکلاتی از جمله اختلال در سیستم اسکلتی بدن، آسیب رباط ها و ... آسیب های جبران ناپذیری شود.