تشخیص حاملگی پوچ با سونوگرافی

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

هنگامی که یک زن، باردار می شود تخمک بارور شده به دیواره رحم متصل می شود. در حدود پنج تا شش هفته بارداری، جنین باید وجود داشته باشد. از هر دو مورد سقط در سه ماهه اول بارداری معمولاً یک مورد بارداری کاذب است. بارداری کاذب یا حاملگی پوچ هنگامی رخ می دهد که تخمک بارور شده درون رحم قرار گرفته و کاشته میشود؛ اما به جنین تبدیل نمی شود. این مورد به عنوان حاملگی غیر جنینی یا بدون جنین نیز شناخته می شود و دلیل اصلی شکست در اوایل بارداری یا سقط جنین است و اغلب آنقدر زود اتفاق می افتد که فرد حتی متوجه نمیشود که باردار است. در این زمان کیسه حاملگی جایی که جنین در آن رشد می کند، حدود ۱۸ میلی متر عرض دارد. این کیسه در حاملگی پوچ نیز تشکیل می شود و رشد می کند؛ اما جنین در آن تکامل نمی یابد، به همین دلیل به آن حاملگی غیر جنینی گفته می شود. با توجه به اینکه تخمک در آن همچنان هورمون می سازد، به عنوان یک آزمایش بارداری مثبت ظاهر می شود.

مهم ترین روش برای تشخیص بارداری پوچ استفاده از سونوگرافی است؛ زیرا با استفاده از آزمایش خون و سنجش هورمون نمی توان به نوع بارداری پی برد. در واقع ممکن است بارداری فرد مثبت باشد؛ اما نوع بارداری آن پوچ باشد. داشتن یک سری ویژگی در سونوگرافی می تواند تأییدی باشد بر اینکه تخمک ایجاد شده پوچ است و حاملگی پوچ رخ داده است. هنگامی که در سونوگرافی درون کیسه حاملگی که دارای قطر ۴ میلی متر است، هیچگونه نطفه یا جنینی وجود نداشته باشد، حاملگی پوچ است. برای اطمینان بیشتر سونوگرافی در ۲ هفته پس از اعلام بارداری نیز انجام می شود تا تشخیص به صورت کامل انجام گردد. از دیگر ویژگی هایی که میتوان از طریق سونوگرافی در تشخیص بارداری پوچ کمک گرفت، شکل نامتعارف و نامنظم کیسه حاملگی است.

علائم حاملگی پوچ

به احتمال زیاد احساس می کنید که دوره قائدگی شما کمی سنگین تر شده و همچنین ممکن است برخی از موارد زیر را نیز به عنوان علائم حاملگی پوچ تجربه کنید:

• تهوع
• تعویق عادت ماهانه
• سوزش سینه ها

بعد از تمام شدن بارداری پوچ، ممکن است که شاهد علائم مشابه سقط جنین باشید. این علائم بارداری پوچ عبارتند از:

• خونریزی از واژن
• گرفتگی و کرمپ شکمی
• از بین رفتن سوزش سینه ها

انواع حاملگی پوچ

حاملگی پوچ دو نوع کامل و جزئی دارد:

1. حاملگی پوچ کامل: در این نوع حاملگی پوچ، جنین یا جفت طبیعی وجود ندارد.
2. حاملگی پوچ جزئی: در این نوع حاملگی پوچ، جنین غیرطبیعی و جفت تا حدی طبیعی است، جنین شروع به رشد می کند؛ اما ناقص و بدشکل است و زنده نمی ماند.

علل بروز حاملگی پوچ

1. افزایش سن مادر: احتمال بروز حاملگی پوچ با افزایش سن مادر و در مادران بالای 35 سال بیشتر می شود؛ اما در تحقیقات اخیر افزایش سن پدر نیز زمینه ساز حاملگی پوچ نیز هست.
2. سابقه داشتن حاملگی پوچ: معمولاً زنانی که 2 بار سقط جنین و حاملگی پوچ را تجربه کرده اند، 28 درصد بیشتر احتمال حاملگی پوچ و سقط جنین را خواهند داشت.
3. نقش بیماری های مزمن مادر در حاملگی پوچ: زنانی که دیابت دارند و از کمبود ید و تیروئید رنج می برند، احتمال بیشتری دارد که دچار حاملگی پوچ گردند.
4. مشکلات رحم و سرویکس: یکی از علل بروز حاملگی پوچ مربوط به مشکلات رحم و سرویکس (دهانه رحم) است.
5. مصرف سیگار و الکل و مواد مخدر: یکی از علل زمینه ساز بروز حاملگی پوچ، مصرف مواد مخدر و الکل در زنان است که این امر می تواند منجر به بارداری پوچ شود.
6. آزمایش های آمنیوسنتز و بیوپسی کوریون (CVS): با احتمال پایین می تواند باعث سقط جنین گردد.

انواع روش انجام سونوگرافی

سونوگرافی شکمی یا ابدومینال در بارداری:

سونوگرافی (Abdomen) از روی شکم انجام می شود. برای بهتر شدن کیفیت تصاویر از مقداری ژل مخصوص سونوگرافی در سطح پوست استفاده می شود.

سونوگرافی واژینال:

سونوگرافی ترانس واژینال یا داخلی از راه واژن و با مثانه خالی انجام می شود. در این روش پروپ سونوگرافی مخصوص که قطر آن حدود ۲ سانتی متر هست، با یک پوشش محافظ یک بار مصرف پوشیده می شود. در این روش برای بهبود کیفیت تصاویر مقدار کمی ژل سونوگرافی روی انتهای پروپ استفاده می شود.

تشخیص حاملگی پوچ با سونوگرافی

ملاک های تشخیص بارداری پوچ یا بارداری بدون جنین از طریق سونوگرافی عبارتند از:

• عدم تشخیص جنین در کیسه بارداری (۲۰ میلی متر) توسط سونوگرافی ترانس شکمی.
• عدم تشخیص جنین در کیسه بارداری (۱۸ میلی متر) توسط سونوگرافی ترانس واژینال.
• عدم شناسایی کیسه زرده در کیسه بارداری (۱۳ میلی متر).
• طرح کلی کیسه نامنظم یا ناقص باشد.
• پایین بودن غیرطبیعی کیسه بارداری.