از کجا بفهمیم بارداری خارج از رحم است؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

هنگامی که تخمک بارور در جایی خارج از رحم لانه گزینی و رشد کند، حاملگی خارج رحم شکل می گیرد. هیچ راهی برای جابه جا کردن و انتقال تخمک بارور به درون رحم وجود ندارد، بنابراین پایان دادن به بارداری تنها راه ممکن برای برطرف کردن مشکل در حاملگی خارج رحم است. درصد کمی از زنان دچار حاملگی خارج رحم می شوند. اگرچه برخی از عوامل می تواند احتمال حاملگی خارج رحم را افزایش دهد؛ اما این مشکل ممکن است برای هر کسی به وجود بیاید و از آنجا که می تواند برای مادر بسیار خطرناک باشد، لازم است علائم آن سریع تشخیص داده شود و تحت درمان قرار گیرد.

علت بارداری خارج از رحم

علت بارداری خارج از رحم همیشه مشخص نیست. برخی از مواردی که می تواند موجب بارداری خارج از رحم شوند عبارت اند از :

• التهاب و زخم در لوله فالوپ در اثر جراحی، عفونت یا بیماری قلبی
• عوامل هورمونی
• ناهنجاری های ژنتیکی
• نواقص مادرزادی
• بیماری هایی که بر شکل و شرایط لوله های فالوپ و اندام های تناسلی تأثیر می گذارند.
• بارداری به وسیله IUD
• داشتن سابقه بارداری خارج از رحمی
• انجام درمان های ناباروری
• مصرف داروهای ناباروری

علائم حاملگی خارج از رحم

• حساسیت و درد در ناحیه ی شکم و لگن: در این شرایط دردهای ناگهانی و پیوسته در ناحیه ی شکم و لگن مشاهده می شود که ابتدا خفیف بوده و سپس تشدید می شود. این دردها با انجام فعالیت یا سرفه و حرکات روده افزایش پیدا می کند. درد در یک ناحیه حس می شود؛ اما در همه ی قسمت های شکم و لگن می تواند وجود داشته باشد.
• لکه بینی یا خونریزی واژینال در صورت اطمینان از بارداری: لکه بینی یا خونریزی مانند آغاز یک دوره ی قاعدگی، خفیف است. در این شرایط خون به رنگ قرمز یا قهوه ای (مثل رنگ خون خشک شده) مشاهده می شود. خونریزی ممکن است پیوسته یا متناوب و شدید یا خفیف باشد.
• درد در ناحیه ی کتف و گردن: گرفتگی عضلانی و خونریزی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ اما درد در ناحیه ی کتف به خصوص زمانی که خانم باردار در حال استراحت است، از علائم بارز برای تشخیص بارداری خارج رحمی به شمار می رود؛ چراکه درد به علت خونریزی داخلی ایجاد می شود که در اثر تحریک عصبی در کتف بروز می کند.
• پارگی لوله ی فالوپ: علائمی مانند شوک، ضعف، تپش قلب، پوست رنگ پریده و سرگیجه یا غش مشاهده می شود.
• حالت تهوع و استفراغ همراه با درد
• درد در یک سمت بدن
• انقباض و گرفتگی عضلات شکم.

تشخیص بارداری خارج از رحم

برای اطلاع از اینکه آیا حاملگی خارج از رحم دارید یا خیر، پزشک احتمالاً موارد زیر را انجام می دهد:

• معاینه لگن برای بررسی اندازه رحم و احساس رشد یا حساسیت در شکم.
• آزمایش خونی که سطح هورمون بارداری (hCG) را بررسی می کند. این آزمایش 2 روز بعد تکرار می شود. در اوایل بارداری، سطح این هورمون هر 2 روز دو برابر می شود. سطوح پایین نشان دهنده مشکلی مانند حاملگی خارج از رحم است.
• سونوگرافی می تواند تصاویری از آنچه در داخل شکم شما وجود دارد را نشان دهد. با سونوگرافی، پزشک معمولاً 6 هفته پس از آخرین قاعدگی شما می تواند حاملگی را در رحم مشاهده کند.

تشخیص بارداری خارج رحمی با سونوگرافی

• سونوگرافی شکمی (Abdominal ultrasound):

سونوگرافی (Abdomen) از روی شکم انجام می شود. برای بهتر شدن کیفیت تصاویر از مقداری ژل مخصوص سونوگرافی در سطح پوست استفاده می شود.

• سونوگرافی واژینال (Transvaginal ultrasound):

در این نوع از سونوگرافی از یک مبدل فراصوت کوچک تر استفاده می شود. این مبدل وارد واژن شده و بعد از آن تصویری دقیق تر و واضح تر از فضای داخلی به دست می آید. معمولاً این نوع از سونوگرافی در اوایل بارداری انجام می شود. موقعیت دهانه رحم در این روش مورد ارزیابی قرار می گیرد، هم در قسمت خلفی (رو به دنبالچه) و هم در جلو.

آمادگی برای سونوگرافی رحم

در صورت انجام سونوگرافی شکمی ، لازم است مثانه شما پر باشد. زمانی که مثانه کاملاً پر باشد، باعث می شود که اندام شما در تصویر واضح تر دیده شود.
برای سونوگرافی واژن ، باید مثانه خود را درست قبل از آزمایش خالی کنید.

عوارض سونوگرافی رحم

از استفاده از مبدل سونوگرافی به پوست در هنگام سونوگرافی از طریق شکم، هیچ اشعه ای استفاده نمی شود و به طور کلی هیچگونه ناراحتی وجود ندارد. ممکن است با قرار دادن مبدل ترانس واژینال در واژن، احساس ناراحتی جزئی داشته باشید. سونوگرافی از طریق واژینال نیاز به پوشاندن مبدل سونوگرافی در یک غلاف پلاستیکی یا لاتکس دارد که ممکن است در بیماران با آلرژی به لاتکس، واکنش ایجاد کند.