کوچک بودن سایز آمبریو یعنی چه؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

در زبان انگلیسی، به جنین انسان زیر سن 8 هفتگی و تا زمانی که هنوز لانه گزینی نکرده و به رحم مادر متصل نشده است، امبریو (embryo) می گویند و از زمان اتصال به رحم نام fetus بر آن گذاشته می شود. لانه گزینی امبریو در دیواره ی رحم با علائمی همراه است. پس از لانه گزینی و رشد آن ساک بارداری برای محافظت از جنین در اطراف آن تشکیل می شود و همراه با جنین رشد می کند. انقباضاتی حین لانه گزینی توسط مادر احساس می شود. انقباضاتی که دردی شبیه به درد شروع قاعدگی دارند؛ اما در واقع به علت لانه گزینی امبریو رخ داده اند. توجه به این حالات می تواند بدون انجام هیچ تستی مادران منتظر را از شروع بارداری آگاه کند.

سقط فراموش شده یا حاملگی پوچ وقتی اتفاق می افتد که تخم باردار شده خودش را به دیواره رحم می چسباند؛ اما جنین (embryo) رشد نمی کند و سایز آمبریو در سونوگرافی کوچک است. سونوگرافی به گونه ای از روش های تصویربرداری می گویند که با استفاده از امواج فراصوتی می تواند کوچک بودن سایز آمبریو را تشخیص دهد.در سقط فراموش شده، رشد جنین به راحتی متوقف می شود و معمولاً هیچ دلیل واضحی وجود ندارد و سبب سقط زود هنگام می شود.

علت سقط فراموش شده

اغلب سقط جنین هایی که در سه ماهه اول رخ می دهد بدین دلیل است که جنین از تعداد یا شکل کروموزومی اشتباهی برخوردار است. گاهی اوقات، سقط جنین ممکن است در اثر مشکلات رحمی مانند زخم ایجاد شود. همچنین ابتلا به بیماری های غدد درون ریز، اختلالات خودایمنی یا سیگار کشیدن زیاد، مثال های دیگری از علت سقط جنین فراموش شده می باشند. ضربه های جسمی نیز می تواند باعث سقط جنین شود. در اغلب موارد، پزشک نمی تواند علت سقط فراموش شده را مشخص کند.

علائم سقط فراموش شده

به طور معمول هیچ علامتی در سقط جنین فراموش شده وجود ندارد؛ اما گاهی ممکن است ترشح قهوه ای رنگ واژینال وجود داشته باشد. همچنین ممکن است متوجه شوید که علائم اولیه بارداری مانند تهوع و درد پستان کاهش یافته یا از بین رفته است و این مسئله جزء شایع ترین علائم سقط فراموش شده است. علائم سقط فراموش شده متفاوت از علائم یک سقط جنین عادی است که معمولاً شامل خونریزی واژینال، گرفتگی شکم یا دل درد، دفع مایع یا بافت و قطع علائم بارداری می باشد.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت داشتن هر نوع سقط جنین، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در صورت بروز علائم سقط جنین مانند خونریزی واژن، گرفتگی شکم یا دل درد و دفع مایع یا بافت با پزشک خود تماس بگیرید. فقدان علائم بارداری از شایع ترین علائم سقط فراموش شده می باشد، پس توصیه می شود نسبت به آن هشیار باشید، به عنوان مثال اگر احساس تهوع یا خستگی شدید داشته اید و ناگهان علائم قطع شده است، با پزشک خود تماس بگیرید. اکثر خانم ها، احتمالاً تا زمانی که پزشک در حین سونوگرافی توقف بارداری را تشخیص ندهد، متوجه سقط جنین فراموش شده نخواهند شد.

تشخیص سقط فراموش شده

سقط فراموش شده اغلب در سونوگرافی های قبل از هفته 20 بارداری تشخیص داده می شود. تشخیص آن معمولاً وقتی پزشک نمی تواند ضربان قلب جنین را مشاهده کند، انجام می گیرد. اگر برای دیدن ضربان قلب زود باشد (کمتر از هفته 8 بارداری باشید)، پزشک ممکن است سطح هورمون بارداری (hCG) در خون شما را طی دو روز (۴۸ ساعت) کنترل کند. اگر سطح هورمون hCG به میزان معمول افزایش نیابد (حدود دوبرابر)، علامت این است که بارداری به پایان رسیده است. معمولاً ممکن است یک هفته بعد از سونوگرافی قبلی، توصیه شود تا سونوگرافی به منظور پیگیری روند بارداری انجام شود. در صورت تأیید سقط جنین توصیه می شود تا زمان دفع کامل محصولات بارداری و به صفر رسیدن میزان هورمون تیتر بتا، پیگیری مرتب انجام گیرد.

انواع روش های انجام سونوگرافی

دو نوع اصلی سونوگرافی جنین وجود دارد که شامل موارد زیر می باشد:

سونوگرافی ترانس واژینال

در این نوع سونوگرافی، مبدل درون واژن قرار می گیرد تا امواج صوتی را ارسال نموده و بازتاب ها را جمع آوری کند. در صورتی که سونوگرافی شکمی اطلاعات کافی را ارائه ندهد، ممکن است از این نوع سونوگرافی نیز استفاده شود.

سونوگرافی ترانس شکمی

این نوع تصویربرداری با حرکت دادن مبدل بر روی شکم انجام می شود. در طول سونوگرافی ترانس شکمی بر روی یک تخت قرار گرفته و باید شکم خود را در معرض دید قرار دهید. تکنسین یا سونوگرافیست ژل مخصوص را بر روی شکم شما اعمال می کند که باعث افزایش هدایت امواج صوتی و از بین بردن هوا بین پوست و مبدل می شود. سپس مبدل را بر روی شکم حرکت می دهد و امواج صوتی که از استخوان ها و سایر بافت ها منعکس می شود در مانیتور به تصاویر تبدیل می شوند.

نحوه آماده شدن برای سونوگرافی

بسته به نوع سونوگرافی ممکن است از مادر خواسته شود مقداری زیادی مایعات نوشیده و یا از ادرار کردن قبل از انجام این تست خودداری کند.

هزینه سونوگرافی

هزینه سونوگرافی با توجه به عواملی مانند نوع سونوگرافی، نوع بیمه، نوع کالای مصرفی و … تعیین می گردد.

عوارض سونوگرافی

تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر خطرناک بودن سونوگرافی داخل رحم ارائه نشده است. با توجه به اینکه در سونوگرافی از امواج فراصوت برای تصویربرداری استفاده می شود، هیچ ضرری برای شخص در برندارد.
عموماً سونوگرافی واژینال باعث خونریزی نمی شود. ممکن است بیمار بعد از انجام سونوی واژینال مقداری لکه بینی ببیند. این لکه بینی معمولاً به دلیل پارگی جزئی چند عروق خونی کوچک در رحم است که خطرناک نیست.