تعیین جنسیت با روش IVF چیست و چگونه انجام می شود؟

دکتر عنایت الله ایزدی [ متخصص کلیه و مجاری ادراری ]آدرس وب سایت : www.izadidr.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خ شمس آبادی ، روبروی بیمارستان سینا ، اول کوچه 32 تلفن مطب : 32363136 - 031

تعیین جنسیت به روش IVF (لقاح خارج رحمی) یکی از پیشرفت‌ های چشمگیر در زمینه درمان‌ های نازایی و کنترل زاد و ولد است که به والدین این امکان را می‌ دهد تا جنسیت نوزاد خود را پیش از بارداری انتخاب کنند. این تکنیک به ویژه برای زوج‌ هایی که به دلایل پزشکی یا ترجیحات شخصی خاص به جنسیت خاصی از نوزاد تمایل دارند، گزینه‌ای قابل توجه محسوب می‌شود. برای تعیین جنسیت جنین در IVF می‌توان قبل از لقاح، اسپرم‌هایی با جنسیت دلخواه را انتخاب کرد و یا بعد از لقاح و ضمن نمونه ‌برداری از رویان ‌ها، جنینی با جنسیت مدنظر را برای لانه‌گزینی انتخاب نمود. تعیین جنسیت در IVF به کمک تکنیک‌های مختلفی از جمله آزمایش‌های ژنتیکی و انتخاب سلول‌های جنسی انجام می‌شود. این عمل بسیار حساس است و باید تحت نظارت کلینیک ها و پزشکان مجرب صورت گیرد. در این مقاله به بررسی این روش‌ها، مزایا و معایب آنها، و تاثیرات بالقوه آنرا برروند درمان و اخلاقیات مرتبط با آن خواهیم پرداخت.

مزایای تعیین جنسیت به روش IVF

تعیین جنسیت با روش آی وی اف بهترین روش برای انتخاب جنسیت دلخواه رویان برای زوج‌ هایی است که با روش لقاح مصنوعی باردار می‌ شوند. از مزایای تعیین جنسیت با آی وی اف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جنسیت دلخواه زوج‌ها در صورت وقوع بارداری
• امکان کاشت مجدد رویان فریز شده با هزینه پایین‌ تر
• تشخیص ناهنجاری‌ ها و اختلالات ژنتیکی پیش از لانه‌ گزینی
• کاهش ریسک سقط جنین
• کاهش زمان بین چرخه‌ های لقاح مصنوعی
• جلوگیری از عوارض احتمالی چند قلوزایی با امکان انتقال یک رویان

فرایند انجام تعیین جنسیت به روش آی وی اف

مراحل تعیین جنسیت جنین با ای وی اف به شرح زیر است:

1. مرحله تحریک تخمدان: در این مرحله داروهای هورمونی به منظور تحریک تخمدان برای تخمک گذاری و تولید تخمک های با کیفیت بالا به فرد داده می شود.
2. در مرحله تخمک گیری، تخمک های موجود در فولیکول ها بکمکسونوگرافی از بدن جداسازی می شود.
3. در مرحله بعدی تخمک جداسازی شده با اسپرم لقاح داده می شود.
4. پس از پنج روز، از جنین های تشکیل شده بیوپسی انجام می شود.
5. متخصص ژنتیک نتیجه بیوپسی ها را بررسی می کند و جنسیت و سلامتی جنین ها را بررسی می کند.
6. در مرحله نهایی 1-3 جنین با جنسیت دلخواه، انتخاب، و به داخل رحم انتقال داده می شود، وبقیۀ جنینها فریز می شود.

آیا انتخاب جنسیت نوزادان با IVF امکان پذیر است؟

جنسیت جنین توسط کروموزوم های اسپرم مشخص می شود. دقیق ترین راه تعیین جنسیت جنین، استفاده از روش ای وی اف (IVF) است. این فرآیند به زوجین کمک می کند که جنسیت جنین خود را پیش از بارداری، مشخص نمایند.

کاربرد های تعیین جنسیت با روش IVF

کاربردهای مهم انتخاب جنسیت نوزاد با آی وی اف به شرح زیر می باشد:
تنظیم خانواده: برخی خانواده‌ها ممکن است تمایل داشته باشند تعداد و جنسیت فرزندان خود را بر اساس شرایط شخصی و فرهنگی تنظیم کنند. تعیین جنسیت به این خانواده‌ها کمک می‌ کند تا به هدف خود برسند.
اجتناب از بیماری‌های ژنتیکی وابسته به جنس: برخی از اختلالات و بیماری‌ها تنها بر دختران یا پسران تاثیر می‌گذارند. با تعیین جنسیت، خانواده‌ها می‌توانند از انتقال بیماری‌های ژنتیکی مانند هموفیلی یا برخی اختلالات دیگر جلوگیری کنند.
بهبود شانس بارداری: در برخی موارد، انتخاب جنسیت ممکن است به درمان نا باروری زنان کمک کند. به عنوان مثال، بعضی از روش‌های IVF می‌توانند شانس بارداری موفق را افزایش دهند.
توازن جنسیتی: در برخی جوامع، نیاز به توازن جنسیتی در خانواده‌ها وجود دارد. این روش می‌تواند به افراد کمک کند تا فرزندانی با جنسیت مورد نظر داشته باشند.
آگاهی زود هنگام از جنسیت جنین: با تعیین جنسیت در زمان‌های اولیه، والدین می‌توانند از جنسیت جنین آگاه شوند و برای پذیرش فرزند خود برنامه ‌ریزی کنند.

مقایسه تعیین جنسیت (با روش IVF)، با سایر روش ها

تعیین جنسیت با روش IVF گزینه‌های مختلفی را در مقایسه با سایر روش‌ها فراهم می‌کند. در ادامه به مقایسه این روش با سایر روش‌های تعیین جنسیت و مزایا و معایب هر کدام پرداخته می‌شود:

• تعیین جنسیت با روش IVF

در IVF، پس از لقاح در آزمایشگاه، جنین‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند تا جنسیت آنها تعیین شود و تنها جنین‌های با جنسیت مورد نظر برای گذراندن مرحله بارداری انتخاب می‌شوند.
مزایا:
دقت بالا در تعیین جنسیت
امکان تشخیص اختلالات ژنتیکی و انتخاب بر اساس سلامت
امکان انتخاب بهترین جنین برای بارداری
معایب:
نیاز به مداخله پزشکی و خطرات احتمالی سلامتی
هزینه بالای درمان و فرآیند

• تعیین جنسیت با روش‌های طبیعی

شامل روش‌های طبیعی مانند روش شتلز (Shettles method)، که بر اساس زمان‌بندی رابطه جنسی پیرامون تخمک‌ گذاری و دیگر عوامل موثر بر تعیین جنسیت انجام می‌شود.
مزایا:
عدم نیاز به مداخلات پزشکی
هزینه پایین و طبیعی ‌بودن فرآیند
معایب:
مبتنی بر عوامل زیادی که ممکن است تحت کنترل والدین نباشد.
دقت نسبتا پایین و غیرقابل پیش‌بینی

• تعیین جنسیت با روش‌های پزشکی

شامل آزمایش‌های پیش از لقاح (Preimplantation Genetic Diagnosis - PGD) که به همراه IVF انجام می‌شود، شامل بررسی ژن‌ها و کروموزوم‌ ها برای تعیین جنسیت.
مزایا:
امکان انتخاب جنین‌هایی با جنسیت مورد نظر
دقت بالا و امکان شناسایی اختلالات ژنتیکی
معایب:
نیاز به فرآیند IVF که خود می‌تواند پیچیده باشد.
هزینه بالا و وابستگی به تکنولوژی‌های پیشرفته

• تعیین جنسیت با روش‌های پیش بارداری

شامل تکنیک‌هایی مانند تاثیرگذاری تغذیه خاص، یا زمان‌ بندی در رابطه جنسی که به برخی افراد در انتخاب جنسیت کمک کند.
مزایا:
طبیعی بودن و عدم نیاز به مداخله پزشکی
قابلیت استفاده در هر زمان و هزینه پایین
معایب:
عدم موفقیت‌ بالا
نداشتن اطمینان کافی در نتیجه گیری

کاندیدای نامناسب برای تعیین جنسیت با روش آی وی اف

تعیین جنسیت IVF یک گزینه کارآمد است؛ اما ممکن است برخی افراد کاندیدای مناسبی نباشند. در اینجا به چند گروه اشاره می‌شود که بهتر است این روش را انجام ندهند:

• افرادی که دارای شرایط پزشکی خاصی هستند، مانند بیماری‌های قلبی یا ریوی، مشکلات جدی تیروئیدی و شرایط روانی یا اختلالات روانی که ممکن است بر تصمیم‌ گیری تاثیر بگذارد.
• زنان بالای ۴۰ سال که ممکن است با مشکلات باروری مواجه شوند و شانس موفقیت IVF برای آنها کمتر باشد.
• مردانی که مشکلات شدید باروری دارند و قادر به ذخیره‌سازی اسپرم یا روش‌های دیگر نیستند.
• هزینه‌های بالای IVF می‌تواند برای برخی افراد غیرقابل تحمل باشد. اگر خانواده‌ای قادر به تامین هزینه‌های اضافی IVF و سایر ملزومات نیست، بهتر است گزینه‌های دیگری را در نظر بگیرند.
• افرادی که در شرایط استرس‌زای عاطفی قرار دارند (مانند بیماری‌های روانی) که ممکن است بر روی تصمیم‌ گیری و مراحل درمان تاثیر بگذارد.

کاندیدای مناسب برای تعیین جنسیت با روش آی وی اف

انتخاب جنسیت نوزاد با IVF می‌تواند برای برخی افراد مناسب باشد. در اینجا به ویژگی‌ها و شرایط کاندیدای مناسب برای این روش اشاره می‌شود:

• زنان سالم: زنانی که وضعیت باروری خوب و بی‌نقصی دارند، با ذخیره تخمک کافی و چرخه قاعدگی منظم.
• مردان با کیفیت اسپرم مناسب: مردانی که در آزمایش‌های باروری کیفیت خوبی از اسپرم را نشان می‌دهند.
• زنان زیر ۴۰ سال: احتمال موفقیت IVF در زنان زیر 40 سال بیشتر است.
• زوج‌هایی که به طور مشخص تمایل به تعیین جنسیت فرزند خود دارند و این گزینه برای آنها مهم است.
• افرادی که قادر به تأمین هزینه‌های IVF و فرآیندهای مرتبط با آن هستند، از جمله آزمایش‌های ژنتیکی و مشاوره.
• خانواده‌هایی که دارای زمینه‌های ژنتیکی خاصی هستند و می‌خواهند از انتقال بیماری‌های وابسته به جنسیت جلوگیری کنند.

آمادگی های قبل از تعیین جنسیت با روش ivf

آمادگی‌های قبل از تعیین جنسیت با روش IVF بسیار مهم است تا اطمینان حاصل شود که فرآیند به بهترین نحو انجام می‌شود. در ادامه به مراحل و آمادگی‌های لازم اشاره می‌شود:

1. مشاوره با متخصص باروری: برای درک جزئیات روش، مزایا و معایب آن و همچنین بررسی وضعیت سلامتی و باروری.
2. آزمایشات خون: شامل تست‌های هورمونی، آزمایش عملکرد تیروئید و سایر آزمایش‌های ضروری.
3. آزمایش اسپرم: آزواسپرمی برای مردان، بررسی کیفیت و تعداد اسپرم.
4. آزمایشات تصویربرداری: مانند سونوگرافی برای بررسی سلامت رحم و تخمدان‌ها.
5. تغذیه سالم: رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم که شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری باشد.
6. ورزش منظم: فعالیت بدنی ملایم برای افزایش سلامت عمومی.
7. کنترل استرس: تکنیک‌های آرامش، مدیتیشن یا یوگا برای کاهش استرس.
8. خواب مناسب: خواب با کیفیت برای بهبود سطح انرژی و سلامت عمومی.
9. مصرف مکمل‌ها: مانند اسید فولیک و ویتامین D بر اساس مشاوره پزشک.
10. قطع برخی داروها: مشاوره در مورد داروهایی که ممکن است آسیب‌زا باشند.

مراقبت های بعد از تعیین جنسیت با روش ivf

1. مراقبت های بعد از آی وی اف شامل موارد زیر است:
2. استراحت و آرامش: در حالی که استراحت کامل در بستر ضروری نیست، مهم است از فعالیت‌های شدید و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
3. آبرسانی و تغذیه: تامین آب بدن ضروری است. نوشیدن آب فراوان از سلامت کلی حمایت می‌کند و به کاهش عوارض جانبی احتمالی مانند نفخ کمک می‌کند. یک رژیم غذایی متعادل وسرشار از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و غلات کامل، مواد مغذی مورد نیاز برای یک بارداری سالم را فراهم می‌کند.
4. داروها: به طور دقیق به رژیم دارویی تجویز شده توسط متخصص باروری خود پایبند باشید. این داروها ممکن است شامل مکمل‌های پروژسترون برای حمایت از پوشش رحم و سایر داروهای هورمونی ضروری برای حفظ مراحل اولیه بارداری باشد.
5. اجتناب از سموم: از مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر تفریحی خودداری کنید. این مواد می‌توانند بر لانه‌گزینی و رشد اولیه جنین تاثیر منفی بگذارند.
6. مدیریت عوارض جانبی: تجربه‌ی گرفتگی خفیف رحم، نفخ یا لکه‌بینی بعد از انتقال طبیعی است. ولی، اگردرد شدید یا خونریزی شدید پیدا کردید، باید فوراً به پزشک گزارش کنید.

معایب تعیین جنسیت با روش آی وی اف

برخی از مهمترین عوارض روش IVF عبارتند از:

• سقط جنین : استفاده از IVF برای انتخاب جنسیت جنین میتواند خطر سقط جنین را افزایش دهد، به خصوص برای افراد مسن تر که تحت این عمل قرار می گیرند.
• عوارض جراحی: جهت استخراج تخمک، نیاز به جراحی کوچکی بر روی تخمدان‌ها وجود دارد. این جراحی ممکن است عفونت، خونریزی، آسیب به بافت تخمدان و ریسک‌های دیگر را به همراه داشته باشد.
• عوارض دارویی: در دوره‌های آی وی اف، برای تحریک تخمدان‌ها و افزایش تولید تخمک، داروهای هورمونی استفاده می‌شود. این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند سردرد، تورم تخمدان‌ها، تهوع، استفراغ، افزایش وزن، اختلالات خواب و تغییرات خلقی را به همراه داشته باشند.
• خطر بروز بارداری چندقلویی: استفاده از فن‌آوری آی‌ وی‌ اف ممکن است منجر به بارداری چندقلویی شود، که این موضوع ممکن است به مشکلات خاصی برای مادر و نوزادان منجر شود.
• عوارض جسمی: عوارض آی وی اف در تعیین جنسیت مانند تورم در محل تزریق هورمون‌ها، درد شکمی، افزایش وزن، تغییرات خواب و خستگی می‌توانند پس از مصرف هورمون‌ها در فرآیند آی‌وی‌اف رخ دهند.
• خطر خونریزی: در مرحله جایگذاری جنین، خونریزی رحمی ممکن است رخ دهد. این خونریزی معمولاً کم است و به طور معمول خود به خود متوقف می شود.

هزینه تعیین جنسیت با روش IVF

هزینه تعیین جنسیت IVF متغیر است؛ زیرا از هزینه های متعددی تشکیل شده است. هزینه تعیین جنسیت بر اساس تعداد جنین هایی که مورد بررسی قرار می گیرند، متفاوت است. بخش دیگری از هزینه تعیین جنسیت شامل هزینه بیوپسی سلولی جنین و آزمایشگاه ژنتیک است. هزینه تعیین جنسیت با ای وی اف بر اساس مصوبات وزرات بهداشت می باشد و هزینه ها فقط در موارد گفته شده با یکدیگر متفاوت هستند.
تجربیات واقعی از تعیین جنسیت با روش IVF
بسیاری از زوج‌ها پس از استفاده از تکنیک IVF برای تعیین جنسیت، از شانس بالا برای به‌دست آوردن جنسیتی که مد نظر داشته‌ اند، رضایت دارند. با این حال، برخی هم به دلیل مشکلات باروری یا دیگر عوامل، با چالش ‌هایی روبه‌رو می‌شوند.
تجربه IVF و تعیین جنسیت می‌تواند عاطفی و استرس‌زا نیز باشد.
برخی زوج‌ها از این فرآیند لذت می‌برند و آن را هیجان‌ انگیز می‌دانند، در حالی که دیگران به دلیل اضطراب و نگرانی‌هایی درباره نتایج، فشار روحی زیادی احساس می‌ کنند.

سوالات رایج درباره تعیین جنسیت با روش ivf

• آیا تعیین جنسیت با IVF صد درصد است و روشی قطعی است.

• چه تکنیک ‌هایی برای تعیین جنسیت در IVF استفاده می ‌شود؟

تعیین جنسیت در روش IVF لقاح آزمایشگاهی از تکنیک‌های خاصی برای انتخاب جنسیت جنین استفاده می‌شود. از جمله تکنیک‌های تعیین جنسیت IVF این موارد است:
تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGD)
تشخیص ژنتیکی پیش از تکوین (PGS)
انتخاب اسپرم (Sperm Sorting)
ازمایشات هورمونی و شرایط محیطی

• آیا تعیین جنسیت در IVF به صورت قانونی است یا محدودیت دارد؟

قانونی بودن تعیین جنسیت در IVF به شرایط و قوانین هر کشور بستگی دارد و می‌تواند متفاوت باشد. در برخی کشورها، تعیین جنسیت به روش IVF به دلیل ملاحظات اخلاقی، دینی یا اجتماعی ممکن است محدود یا ممنوع باشد. برخی کشورها به دلایل اخلاقی مجوز تعیین جنسیت را محدود کرده‌اند، به ویژه در صورتی که تنها برای ارضای تمایلات فرهنگی یا اجتماعی انجام شود. در ایران این کار ممنوعیتی ندارد.

• آیا تعیین جنسیت در IVF بر سلامتی نوزاد تاثیر گذار است؟

اگر تعیین جنسیت با رعایت استانداردهای پزشکی و در چارچوب قوانین انجام شود، تاثیر خاصی بر سلامت نوزاد نخواهد داشت.

• چگونه می ‌توانم برای تعیین جنسیت در IVF اقدام کنم؟

برای اقدام به تعیین جنسیت در آی وی اف، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. مطالعه در مورد روش‌ها: آشنایی با فرآیند IVF و تکنیک‌های مثل (PGD) که برای تعیین جنسیت استفاده می‌شود.
2. مشاوره با پزشک: با یک متخصص ناباروری مشورت کنید تا نیازها، اهداف و شرایط خود را مطرح کنید.
3. بررسی سلامت: پزشک سلامت باروری شما و همسرتان را ارزیابی خواهد کرد و ممکن است آزمایشات لازم را درخواست کند.
4. پیدا کردن مرکز معتبر: یک کلینیک ناباروری معتبر و با تجربه را انتخاب کنید که خدمات تعیین جنسیت را ارائه دهد.
5. بررسی شهرت و موفقیت‌ها: نظرات مراجعین قبلی و نسبت موفقیت‌های مرکز را بررسی کنید.
6. آزمایشات لازم: ممکن است لازم باشد آزمایشات پزشکی و ژنتیکی برای هر دو شریک به عمل آید.
7. ارزیابی عواطف و سلامت روان: ممکن است مشاوره‌های روان‌شناسی لازم باشد تا به زوج‌ها در این فرآیند کمک کند.

نتیجه گیری
تعیین جنسیت با IVF یکی از دقیق‌ ترین روش‌هایی است که زوج‌ ها می‌توانند از آن برای تعیین جنسیت فرزندشان استفاده کنند. در این روش تعدادی از سلول‌ های جنینی که با استفاده از لقاح مصنوعی در آزمایشگاه تولید شده است را مورد آزمایش قرار می‌ دهند. با توجه به جواب آزمایش ژنتیک، جنین های دارای جنسیتمطابق با خواسته والدینرا به داخل رحم مادر منتقل می‌ کنند؛ ودرصورت حامله نشدن،افراد می‌ تواننداین پروسه را مجدد انجام دهند. در پایان، تعیین جنسیت به روش IVF با ارائه گزینه‌ های دقیق وعلمی برای انتخاب جنسیت نوزاد، به والدین امکان کنترل بیشتری بر روی برنامه‌ریزی خانواده‌شان را می‌دهد. با این حال، نیاز به در نظر گرفتن جنبه‌های اخلاقی، هزینه‌ها و تاثیرات بالقوه بر سلامت و موفقیت درمان همچنان ضروری است. انتخاب این روش باید با مشاوره دقیق و آگاهی کامل از تمام جوانب آن صورت گیرد تا بهترین تصمیم برای خانواده گرفته شود.