آناتومی دنبالچه ، علت و درمان درد دنبالچه

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

استخوان دنبالچه بر خلاف تصور، وظایفی برای ایجاد تعادل در ستون فقرات دارد و عضلات کف لگن و اطراف لگن برای عملکرد بهتر به این استخوان نیاز دارد. نام این استخوان از واژه kokkyx یونانی به معنای Cuckoo tail منقار پرنده فاخته به دلیل شباهت دنبالچه به منقار این پرنده برگرفته شده است.

درد دنبالچه

دنبالچه پایین ترین قسمت ستون فقرات است. این قسمت باقی مانده یک دم وستیجیال یا بازمانده ژنتیکی است (که به همین علت به آن (دنبالچه) گفته می شود) و متشکل از سه تا پنج استخوان مهره بسیار کوچک می باشد که می توانند به هم جوش خورده یا از هم جدا باشند. دنبالچه دارای چند مهره مجزا است که با استفاده از رباط ها و مفاصل فیبری موجود، به صورت محدود حرکت می کند. دنبالچه از طریق یک مفصل دارای دیسک وستیجیال و همچنین چند رباط به ساکروم متصل است. حرکت مفصل بین دنبالچه و ساکروم بسیار محدود است.

میزان شدت درد دنبالچه

• درد دنبالچه شامل بروز درد در قسمت انتهای ستون فقرات می باشد. امکان درد در قسمت کمر یا لگن نیز درد ایجاد میشود. همچنین احتمال بروز درد شدید در پا ها نیز وجود دارد.
• شدت درد از فردی در فرد دیگر متفاوت است. امکان دارد شدت درد به مرور زمان بیشتر شود.
• درد دنبالچه می تواند در زندگی روزمره و خواب در زمان شب اختلال ایجاد کند. همچنین این نوع درد بر انجام فعالیت هایی که شامل نشستن و خم شدن هستند تاثیر منفی می گذارد.
• در اثر این عارضه انجام امور روزمره با درد همراه خواهد بود. با قرار گرفتن وزن بر روی استخوان دنبالچه، حتی با وجود نشستن بروی سطح نرم امکان دارد؛ درد افزایش پیدا کند. در این صورت برخاستن از روی صندلی نیز برای شخص دشوار می باشد.

علل درد استخوان دنبالچه

از علت درد استخوان دنبالچه میتوان گفت که هنوز به درستی نمی دانیم که کدام بخش های آناتومی بدن باعث درد دنبالچه می شوند. در بسیاری از موارد علل درد استخوان دنبالچه دقیق مشخص نیست (که آن درد دنبالچه ناشناخته گفته می شود) و به همین دلیل در این موارد علائم عارضه کنترل می شود.
در کل اگر دنبالچه آسیب ببیند و یا وارد آمدن فشار اضافی بر آن باعث می شود که استخوان هایش بش از دامنه حرکتی طبیعی شان، که بسیار محدود است حرکت کنند، در این ناحیه درد موضعی و التهاب بروز می کند. آسیب دیدن رباط ها و یا وجود یک عفونت یا یک تومور در دنبالچه می تواند باعث درد دنبالچه شود.

روش های غیرجراحی درمان درد استخوان دنبالچه

دارو درمانی

• مصرف دارو های مسکن غیر استرئیدی ضدالتهاب

اگر درد و ناراحتی دنبالچه خفیف تا متوسط باشد معمولا مصرف قرص مسکن برای تسکین علائم و نشانه های شما کافی است. پزشک به تجویز دارو های غیر استروئیدی ضد التهاب می پردازد که علاوه بر تسکین درد باعث کاهش التهاب اطراف دنبالچه هم می شوند.

• سایر دارو های مسکن

در مواردی که درد دنبالچه بسیار شدید است و مدت زیادی از بروز آن می گذارد پزشک یک نوع مسکن بسیار قوی خواهد پرداخت که ترامادول نام دارد. البته این دارو باعث بروز عوارضی مانند یبوست، سردرد و سرگیجه می شود.

تزریق دارو

در صورتی که درد دنبالچه شما با مصرف داروی مسکن بهبود پیدا نکرده باشد. پزشک به تزریق دارو به درون قسمت پائین کمر می پردازد تا درد شما تسکین یابد. از دارو های مختلفی برای تزریق دارو به درون قسمت پائین کمر مانند تزریق کوریتواستروئید، طب سوزنی و تزریق بی حسی موضعی استفاده می شود.

فیزیوتراپی

در فیزیوتراپی از ماساژ و تمارین کششی و تقویتی جهت رفع ضعف یا سفتی عضلاتی که می توانند منجر به درد دنبالچه شوند استفاده می شود. فیزیوتراپی به تشخیص علل ایجاد درد کمک می کند. متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در مورد رعایت وضعیت صحیح بدنی و تمارین مخصوص جهت تقویت عضلات محافظ دنبالچه، کمر و لگن به بیمار آموزش داده می دهد. فیزیوتراپی با استفاده از روش درمان دستی باعث افزایش انعطاف پذیری عضلات کف لگن(خصوصا عضله بالا برنده مقعد) شده و در نتیجه کاهش فشار وارد بر دنبالچه می شود.

انتخاب صندلی مناسب

یکی از موارد تعیین کننده سلامت جسمی بدن ما، محافظت از آن هنگام نشستن طولانی مدت است. زیرنشیمنی طبی به دلیل دارا بودن شکل خاص و طراحی مناسب باعث می گردد کمترین فشار به انتهای ستون مهرها(دنبالچه) و ماهیچه های نشیمنگاه وارد می شود و از درد های عضلانی ناشی از گرفتگی ماهیچه ها و ستون فقرات جلوگیری می نماید.