کاربرد سونوگرافی ترانس رکتال

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

پروستات به صورت غده ای کوچک در زیر مثانه مردان قرار داشته و قسمت فوقانی مجرای ادراری را در بر می گیرد. این غده در جلوی راست روده قرار دارد و سطح پشتی آن از طریق معاینه راست روده قابل لمس است. عمل این غده ساختن مایعی است که قسمتی از مایع منی را می سازد. از وظایف آن می توان اسپرماتوزوئید و ترشح هورمون تستسترون را نام برد. این غده منجر به یکسری اختلالات در مردان می شود که از جمله آنها می توان به بزرگی این غده، التهاب و سرطان آن اشاره نمود. غده پروستات شامل یک رشد دو مرحله ای می باشد که بزرگ شدن آن هم در دوران بلوغ و هم بعد از ۳۵ سالگی اتفاق می افتد؛ اما اگر این غده بیش اندازه معمول رشد کند باید علت آن را جویا شد. اگر بزرگی غده پروستات به موقع تشخیص داده شود می توان از پیشرفت و عوارض بعد از آن جلوگیری کرد و درمان به موقع را آغاز کرد.

بهترین ابزار برای تشخیص زود هنگام این بیماری استفاده از سونوگرافی ترانس رکتال است. سونوگرافی ترانس رکتال از دسته سونوگرافی هایی است که معمولاً برای آقایان تجویز می شود. این سونوگرافی در مواقعی استفاده می شود که فرد دچار مشکلاتی در ناحیه پروستات باشد و به طور مکرر نیاز به تخلیه مثانه داشته باشد. در طی این سونوگرافی پروب از راه مقعد وارد بدن می شود و امواج اولتراسونیک به پروستات و بافت های اطراف آن تابانیده می شود و اندازه، وضعیت دقیق و تصویری واضح از پروستات را نشان می دهد.

کاربردهای سونوگرافی ترانس رکتال

1. هدایت دقیق سوزن بیوپسی به محل پروستات جهت نمونه برداری پروستات
2. کمک به قرار دادن دانه های رادیواکتیو برای درمان سرطان پروستات
3. سنجش میزان گردش خون در پروستات و بافت های مجاور آن
4. چک کردن اندازه، موقعیت قرارگیری و شکل غده پروستات و ساختارهای نزدیک به آن در مردان
5. ارزیابی احتمال وجود توده های سرطانی و یا سایر بیماری های مرتبط با پروستات

نحوه انجام سونوگرافی ترانس رکتال

• در روز سونوگرافی، لباس راحت و گشاد بپوشید. ممکن است از شما خواسته شود که تمام یا قسمتی از لباس خود را در آورید و لباس مخصوص بیمارستان (گان) بپوشید. علاوه بر این، مراقبان بهداشتی ممکن است از شما بخواهند که قبل از انجام آزمایش، ادرار کنید تا مثانه خالی باشد.
• از شما خواسته میشود که به پهلو دراز بکشید و زانوهای خود را به سمت سینه خم کنید.
• پروب سونوگرافی یا سنسور با پوشش لاتکس و ژل روان کننده پوشیده می شود. به طور کلی، پروب به اندازه یک انگشت است.
• بعد از اینکه پروب با ژل پوشانده شد، وارد رکتوم می شود و ممکن است کمی احساس فشار مانند حرکت روده را تجربه کنید.
• زمانی که پزشک یا تکنسین، پروب را در جای خود قرار می دهد، تصاویری از بافت ها و اندام های داخلی شما بر روی صفحه نمایشگر دیده می شود.
• در طول سونوگرافی ترانس رکتال، پزشک یک نمونه بافت را برای انجام بیوپسی جمع می کند.

آمادگی پیش از انجام سونوگرافی ترانس رکتال

1. ممکن است پزشک از شما بخواهد که یک هفته تا ده روز قبل از انجام سونوگرافی، مصرف داروهای ضد انعقاد را متوقف کنید (دقت کنید که خودسرانه مصرف دارو را متوقف نکنید و حتماً با پزشک مشورت کنید). علت این است که از خونریزی داخلی بعد از سونوگرافی جلوگیری شود.
2. احتمال دارد که قبل از انجام سونوگرافی، کمی داروی مسکن به شما داده شود تا احساس درد کمتری داشته باشید.
3. در صورتی که به لاتکس یا داروی خاصی حساسیت دارید، حتماً آن را به پزشک اطلاع دهید.
4. برای انجام سونوگرافی باید حتماً روده و مثانه بیمار تخلیه شود؛ چراکه تصویربرداری با وجود مدفوع می تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

مراقبت های بعد از سونوگرافی ترانس رکتال

• آسپیرین، داروهای حاوی آسپرین، داروهای ضد التهابی مانند ادویل، موترین، ناپروسین و یا ایندومتاسین (ایندوسین) را حداقل به مدت سه روز بعد از سونوگرافی مصرف نکنید.
• اگر ناحیه مقعد شما درد دارد، به مدت ۲۰ دقیقه در یک حمام آب گرم بنشینید.
• تمام آنتی بیوتیک های خود را مصرف کنید.

عوارض سونوگرافی ترانس رکتال

سونوگرافی رکتال مانند تمامی سونوگرافی ها عوارض جدی و قابل توجهی ایجاد نمی کند. به این دلیل که در سونوگرافی، از امواج فراصوت برای تصویربرداری استفاده می شود و این امواج، خطری برای بدن ایجاد نمی کنند؛ چراکه حاوی تشعشعات یونیزان نیستند. با این وجود، ایجاد کمی درد حین و یا بعد از انجام سونوگرافی رکتال طبیعی است؛ اما باید در نظر داشت در صورتی که سونوگرافی همراه با بیوپسی ( نمونه برداری از بافت) انجام شود، امکان ایجاد عوارض زیر وجود خواهد داشت:

1. مقداری خون ریزی در محل مقعد بعد از انجام سونوگرافی
2. درد
3. پدید آمدن خون در ادرار، مدفوع و مایع منی
4. ایجاد تورم در بافت پروستات

تمامی عوارض ذکر شده کاملاً طبیعی بوده و بعد از مدتی بهبود می یابند.