آیا انجام پرولوتراپی در ترمیم مفاصل آسیب دیده اثربخش است؟

دکتر علی فرخانی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drfarkhani.com
آدرس مطب : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، کوی26 تلفن مطب : 32367465 - 031

پرولوتراپی مخفف «درمان تکثیری» است، البته تکثیر به معنای «تولید سریع» است. آنچه گفته می شود پرولوتراپی به سرعت تولید می کند کلاژن و غضروف است. کلاژن یک پروتئین طبیعی در بدن است که یک عنصر ضروری برای تشکیل بافت همبند جدید است که زیرساخت های اسکلتی را کنار هم نگه می دارد. اینها عبارتند از تاندون ها، رباط ها، فاسیای عضلانی و بافت کپسولی مفصل.

پرولوتراپی چیست؟

پرولوتراپی به صورت تزریق یک محرک خفیف، اغلب دکستروز (یک قند ساده) به ناحیه خاصی از بدن که آرتروز دارد، فرسوده یا آسیب دیده است، انجام می شود. هنگامی که ماده تحریک کننده به زانو یا ناحیه دیگر تزریق می شود، باعث می شود سیستم ایمنی بدن فرآیند التهابی را تحریک کند. در حالی که ممکن است ایجاد التهاب بیشتر غیر منطقی به نظر برسد، در واقع این التهاب است که بخشی از پاسخ درمانی طبیعی بدن است.

این انفجار افزایش یافته التهاب فیبروبلاست ها (سلول های نابالغ موجود در بافت همبند) و کندروسیت ها (سلول هایی که غضروف تولید می کنند) را جذب می کند و آنها را به ناحیه انحطاط یا آسیب می رساند.

این سلول ها کلاژن را بازسازی می کنند (به طور خاص، آنچه که ماتریکس کلاژن بافت نامیده می شود) و آن را قادر می سازد تا قسمت آسیب دیده بدن را در بسیاری از موارد به وضعیت قبل از آسیب بازگرداند.

کاربرد پرولوتراپی در درمان بیماری های مفصلی

پرولوتراپی در انواع بیماری های اسکلتی عضلانی مختلف، از جمله؛ اپی کندیلوز جانبی، تاندینوپاتی روتاتور کاف، فاسییت کف پا، تاندیوپاتی آشیل، استئوآرتریت، کمردرد، درد مفصل ساکروایلیاک و سستی TMJ مفید است اما تنها محدود به این موارد نیست.

علت دردهای اسکلتی عضلانی

ضعف بافت همبند شایع ترین علت دردهای اسکلتی عضلانی طولانی مدت است:

آسیب های مربوط به رباط ها و تاندون ها (بافت همبند) به کندی بهبود می یابند زیرا جریان خون در آنجا ضعیف است. پس از آسیب، بهبودی در چند هفته اول در قوی ترین حالت است و حدود شش هفته ادامه می یابد. با این حال، پس از این مدت، این توانایی برای بهبود کاهش می یابد یا از بین می رود. نتیجه بهبودی ناقص، ضعف آن بافت است که به عنوان ضعف بافت همبند است (که به آن شلی هم می گویند) که اگر ادامه یابد، منجر به بی ثباتی آن مفصل و در نهایت درد مزمن اسکلتی عضلانی می شود. در واقع، ضعف بافت همبند شایع ترین علت دردهای اسکلتی عضلانی طولانی مدت است و دقیقاً همان چیزی است که پرولوتراپی به آن می پردازد.

علت ضعف بافت همبند چیست؟

ضعف بافت همبند می تواند ناشی از یک تصادف یا آسیب آشکار باشد، مانند تصادف وسیله نقلیه موتوری یا آسیب ورزشی. با این حال، معمولاً می تواند ناشی از آسیب های کوچکتر و تکراری باشد که چندان واضح نیستند. چند نمونه از حرکات تکراری، که اگر به طور معمول انجام شوند ممکن است منجر به آسیب شوند، عبارتند از: مکانیک که آچار را می چرخاند، کارگر تحویل که جعبه ها را بلند می کند، شخصی که با تلفن همراه خود پیام می دهد، یا مدیر یا دانش آموزی که در رایانه تایپ می کند. بسیاری از افراد فعال می توانند این نوع آسیب های رباط یا تاندون کوچک را تجربه کنند بدون اینکه بدانند دقیقاً چه چیزی باعث آنها شده است که در نهایت منجر به ضعف و درد بافت همبند می شود.

در واقع، آسیب های کوچک و تکراری می توانند در هر مفصلی جمع شوند تا زمانی که یک روز درد بی امان ایجاد شود.

ترمیم بافت همبند و ترمیم کلاژن

یک عنصر مهم در بهبود بافت همبند، بازسازی کلاژن است، یک پروتئین قوی که جزء اصلی بافت رباط و تاندون است. کلمه کلاژن از کلمه یونانی kola به معنی چسب و gennan به معنای تولید کردن گرفته شده است. این پروتئین قوی و چسب مانند برای بهبود رباط یا تاندون آسیب دیده حیاتی است. عوامل مختلف سبک زندگی می توانند باعث کاهش یا جلوگیری از ترمیم کلاژن شوند، مانند تغذیه نامناسب، خواب با کیفیت پایین، سیگار کشیدن و برخی داروها.

خوراکی های ترمیم کننده کلاژن

برخی مواد مغذی و ریز مغذی ها برای ترمیم مناسب کلاژن مورد نیاز هستند. به عنوان مثال، بدون ویتامین C، بدن نمی تواند به درستی کلاژن را ترمیم و بازسازی کند. اسکوربوت، یک بیماری رایج در میان ملوانان در قرن هجدهم، یک مثال شدید از کمبود ویتامین C است که از ترمیم کلاژن طبیعی جلوگیری می کند و در نتیجه بهبودی ضعیف زخم و درد مفاصل و سایر علائم را به همراه دارد. مشکل اسکوربوت زمانی حل شد که روزانه یک لیمو، لیموترش یا پرتقال به رژیم غذایی ملوانان که قبلاً فاقد مرکبات بود اضافه شد. در حالی که این یک نمونه چشمگیر از کمبود شدید تغذیه است، کمبودهای ظریف تری نیز ممکن است در یک فرد وجود داشته باشد که بر نحوه ترمیم و ساخت کلاژن بدن او تاثیر می گذارد.

تاثیر خواب بر ترمیم کلاژن

یکی دیگر از عوامل موثر بر ترمیم کلاژن خواب است. خواب برای ترمیم و بازسازی صدمات کوچک بافت همبند طبیعی و روزمره و ساییدگی مفاصل مهم است. این به این دلیل است که وقتی خواب با کیفیتی داشته باشیم، بدن ما هورمون رشد را تولید می کند که برای ترمیم کلاژن و سایر بافت ها مهم است. یک خواب خوب به طور کلی این آسیب های کوچک و روزانه را ترمیم می کند. با این حال، اگر خواب مختل شود یا به اندازه کافی نباشد، حتی جراحات ریز ممکن است جمع شوند و منجر به درد شوند.

تاثیر سیگار بر ترمیم کلاژن

کشیدن سیگار همچنین توانایی بدن برای ساخت و ترمیم کلاژن را کاهش می دهد. به همین دلیل است که افراد سیگاری در سنین پایین تر نسبت به افراد غیرسیگاری دچار چین و چروک های صورت می شوند کلاژن در پوست به اندازه کافی ترمیم نمی شود و همچنین به همین دلیل است که سیگار کشیدن قبل یا بلافاصله بعد از عمل جراحی در زمانی که بهبودی مهم است توصیه نمی شود. مواد تشکیل دهنده سیگار، مانند نیکوتین و سایر مواد شیمیایی، از ترمیم کلاژن کافی جلوگیری می کند. حتی اگر فرد بعداً سیگار را ترک کند، اگر زمانی که قرار بود بدن در حال بهبود باشد، سیگار می کشید، آسیب قبلاً وارد شده است.

یکی دیگر از دلایل احتمالی برای بهبود ناقص بافت همبند، استفاده از داروهای ضد التهابی، یا سایر داروهای کاهش دهنده سیستم ایمنی بدن در زمان آسیب است. از آنجایی که التهاب جزء ضروری بهبود بافت همبند است، استفاده از داروهای ضد التهابی برای این نوع آسیب ها به طور جدی مورد تردید قرار گرفته است.

بهبود ناقص بافت همبند منجر به بی ثباتی مفاصل می شود

به دلایل ذکر شده، بافت همبند مفصل ممکن است پس از آسیب به اندازه کافی بهبود نیابد و باعث ضعیف شدن رباط ها و تاندون های اطراف مفصل شود. همانطور که می توانید تصور کنید، منطقاً باعث می شود که مفصل حمایت کمتری در اطراف خود داشته باشد و ثبات کمتری پیدا کند. اگر این بی ثباتی در یک بازه زمانی معقول برطرف نشود، بدن این مشکل را به عنوان مشکلی که باید حل کند درک می کند. حتی مقدار کمی حرکت اضافی در مفصل می تواند بدن را تحریک کند تا این مشکل را حل کند.

بدن به سه طریق به بی ثباتی مفصل پاسخ می دهد. اولین مورد این است که مایع به داخل مفصل یا ناحیه مفصل کشیده می شود. این اغلب در مناطقی مانند زانوها اتفاق می افتد، جایی که کیست (کیسه های پر از مایع) یا افیوژن (مایع در مفصل) طی تلاش بدن برای تثبیت مفصل رخ می دهد.

دوم، ماهیچه های ناحیه منقبض می شوند و اسپاسم عضلانی ایجاد می کنند. این به ویژه در جایی که گروه های عضلانی بزرگی مانند پشت وجود دارد رخ می دهد. و اگر اسپاسم عضلانی برای مدت طولانی ادامه یابد، ماهیچه ها ممکن است نقاط ماشه ای ایجاد کنند - نواحی سفت شده دائمی. این نقاط ماشه ای را می توان به صورت گره های عضلانی احساس کرد، که در لمس دردناک و حساس هستند و می توانند باعث ایجاد درد شوند. بنابراین تلاش بدن برای رفع مشکل اولیه (بی ثباتی) می تواند منجر به مشکلات دیگری شود: تورم مزمن مفصل و یا سفتی و اسپاسم عضلانی.

اگر بی ثباتی در مفصل ادامه یابد، بدن سومین تلاش را برای تثبیت آن آغاز می کند. طی سالیان متمادی، کلسیم در داخل یا روی مفصل رسوب می کند. این به این دلیل است که کلسیم سخت است و احتمالاً از حرکت اضافی که بدن انجام می دهد، جلوگیری می کند. رسوب کلسیم در داخل یا روی مفصل تعریف استئوآرتریت (رسوب کلسیم داخل یا روی مفصل) است که به عنوان آرتریت دژنراتیو نیز شناخته می شود. استئوآرتریت (OA) اغلب از طریق اشعه ایکس که رسوبات استخوانی را شناسایی می کند، تشخیص داده می شود. بسیاری از مردم این نوع رسوبات کلسیم را بر روی تصاویر اشعه ایکس خود دارند، بدون اینکه لزوماً متوجه درد یا علائمی شوند. با این حال، برای دیگران، OA پیشرفت می کند و ممکن است منجر به محدودیت حرکت و درد شود. این فشار ناهموار روی مفصل به دلیل قانون ولف (به نام دکتر جولیوس ولف) که می گوید «استخوان ها با ساختن استخوان جدید به استرس پاسخ می دهند»، باعث تحریک بیشتر کلسیم و OA می شود. بنابراین، وجود OA در یک مفصل، به مرور زمان، تمایل به بدتر شدن دژنراسیون و OA در آن مفصل را دارد.

علاوه بر دلایل ذکر شده که بی ثباتی مفاصل منجر به آرتروز می شود، پدیده های نامطلوب دیگری ممکن است در هنگام حرکت بیش از حد در مفصل رخ دهد، مانند ضربه زدن استخوان ها و تشدید اعصاب مجاور. مفاصل ناپایدار کمر ممکن است به اعصاب نخاعی یا لگنی برخورد کنند و درد لگن، کمر یا سیاتیک ایجاد کنند. یا بی ثباتی در مفصل زانو ممکن است منجر به حرکت بیش از حد استخوان ها شود که شروع به تحریک اعصاب مجاور و ایجاد شین اسپلینت می کند. و اگر این به اندازه کافی بد نبود، ضعف بافت همبند می تواند بیومکانیک فرد، نیروها و حرکت های مکانیکی در بدن، را نیز تغییر دهد. یک مفصل آسیب دیده فشار بیشتری را بر سایر مفاصل وارد می کند، که پس از آن می تواند بیش از حد کار کند و ضعیف شود. به عنوان مثال، فردی که زانوی آسیب دیده دارد، احتمالاً برای کاهش درد یا ناراحتی، راه می رود. با گذشت زمان، این ممکن است بر نواحی دیگر مانند پا، پشت یا لگن تاثیر بگذارد. از آنجایی که بدن آسیب را جبران می کند - با استفاده از مفاصل یا نواحی دیگر بدن، استرس را از مفصل آسیب دیده حذف می کند - نتیجه می تواند یک اثر دومینویی باشد که آن مفاصل دیگر که بیش از حد مورد استفاده قرار می گیرند، زخمی می شوند و دردناک می شوند. بنابراین ثبات مفصل نه تنها برای جلوگیری از آرتروز بلکه برای جلوگیری از سایر پدیده های نامطلوب نیز مهم است.

ترمیم مفاصل آسیب دیده با پرولوتراپی

پرولوتراپی ترمیم بافت همبند آسیب دیده یا ضعیف شده را تحریک می کند که ثبات مفصل را افزایش می دهد. هنگامی که رباط ها و تاندون ها دوباره قوی می شوند، پدیده های نامطلوب مانند اسپاسم عضلانی، تورم مایعات، یا تشدید اعصاب مجاور که توسط بی ثباتی مفصل ایجاد می شوند، اغلب بهبود می یابند یا برطرف می شوند. استرس روی سایر مفاصل و بیومکانیک بدن نیز بهبود می یابد. پرولوتراپی همچنین یک درمان عالی برای استئوآرتریت (OA) است. پرولوتراپی دلیل ایجاد آرتریت (یعنی آسیب دیدگی رباط ها و تاندون ها که باعث بی ثباتی مفصل می شود) و همچنین افزایش سطح فاکتور رشد و کمک به وضعیت غضروف را درمان می کند. البته ترجیحاً درمان بی ثباتی مفصل قبل از ایجاد OA است. با این حال، حتی اگر OA از قبل وجود داشته باشد، یک چیز قابل توجه پس از پرولوتراپی مشاهده شده است: درد اغلب به طور چشمگیری کاهش می یابد یا حتی به طور کامل از بین می رود.