پرمویی زنان یا هیرسوتیسم چیست؟

دکتر فاطمه عندلیب [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drandalib.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، بن بست پارکینگ عمومی توحید ، مجتمع آسمان ، طبقه چهارم تلفن مطب : 36260819 - 031

به طور معمول در خانم‌ها موهای صورت باید کرکی و نازک باشد؛ اما برخی از خانم‌ها به دلایل مختلف دچار پرمویی می‌شوند. هیرسوتیسم یا پرمویی به معنای رشد بیش از حد موها در نواحی از بدن است که معمولاً در حالت عادی موهای این نواحی به شکل پرز هستند. در این موارد، نحوه توزیع موهای زائد در بدن مطابق با الگوی رشد مو در مردان است و این موها درنواحی مانند صورت، کمر، قفسه سینه و غیره رشد می کنند.

هیرسوتیسم می‌تواند به صورت خفیف، متوسط یا شدید بروز کند. ابتلا به پرمویی زنان می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در سلامت و روحیه‌ی خانم‌ها داشته باشد. افراد مبتلا به پرمویی (هیرسوتیسم) نسبت به وضعیت خود احساس خجالت و شرمندگی زیادی دارند و از عوارض روحی و روانی این احساس ناخوشایند رنج می‌برند.

پرمویی زنان یا هیرسوتیسم چیست؟

هیرسوتیسم، رشد زیاد مو با الگوی مردانه در زنان است. هیرسوتیسم از افزایش در هورمون‌‌های مردانه (آندروژن‌ها) به ویژه تستوسترون ناشی می‌‌شود. در برخی موارد نیز هیرسوتیسم به دلیل نژاد یا ویژگی خانوادگی است.

علت پرمویی یا هیرسوتیسم در زنان

هورمون‌های جنسی موسوم به آندروژن (Androgens) که به توسعه سیستم تولید مثل کمک می‌کنند از عوامل اصلی رشد موهای بدن هستند. پزشکان از آندروژن‌ها با عنوان هورمون‌های مردانه یاد می‌کنند؛ البته این هورمون‌ها هم در بدن مردان وجود دارند و هم زنان. یکی از معروف‌ترین هورمون‌های مردانه تستوسترون است. بعد از دوران بلوغ، در بدن زنان و مردان در نواحی مانند زیر بغل و بخش‌های تناسلی موی زائد می‌روید. مردها در نواحی پشت لب و صورت هم مو درمی‌آورند. هنگامی که در بدن یک زن آندروژن بیش از حد تولید می‌شود، ممکن است موهای بدن او نسبت به حالت معمول بیشتر شوند. دلایل متنوعی برای ترشح بیشتر هورمون‌های مردانه در بدن زنان وجود دارد. برای مثال:

• سندروم تخمدان پلی‌کیستیک ((Polycystic ovarian syndrome)PCOS)
• هایپرپلازی مادرزادی آدرنال (Congenital adrenal hyperplasia)
• تومورها
• مصرف برخی داروها
• هایپرپرولاکتینمی (Hyperprolactinemia)
• اختلالات تیروئید

علائم هیرسوتیسم در زنان

هیرسوتیسم با رشد موهای ضخیم یا تیره بر بدن همراه است. هیرسوتیسم در زنان اغلب در مناطقی از پوست اتفاق می‌افتد که به طور طبیعی بدون مو هستند. رشد موهای زائد اغلب بر صورت، سینه، پایین شکم، کمر و قسمت داخلی ران دیده می‌شود. سطوح بالای هورمون‌های مردانه به‌مرور سبب بروز علائم دیگری نیز می‌شود:

1. عمیق و بم شدن صدا
2. طاسی
3. آکنه ی پوست
4. کاهش سایز سینه
5. افزایش حجم عضلات
6. بزرگ‌شدن لابیاها (بخش خارجی واژن)

تشخیص علت پرمویی صورت زنان

در ابتدا بیمار برای بررسی‌های اولیه به پزشک مراجعه می‌کند. برای مشخص‌کردن اندازه رشد غیرطبیعی موهای ضخیم، پزشک معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد. البته در این فرایند علائم دیگری مانند آکنه را نیز بررسی می‌کنند تا عامل ایجاد مشکل را بیابند. چنانچه رشد موهای ضخیم در صورت شما هیرسوتیسم باشد، پزشک برای شما یک آزمایش خون می‌نویسد.

با انجام آزمایش خون، سطح هورمون‌هایی که در بدن شما تولید می‌شوند، مشخص می‌شود. در برخی افراد ممکن است پزشک برای رفع پرمویی در زنان و درمان آن به بیمار توصیه کند تا سونوگرافی انجام دهد تا بدین‌وسیله از وضعیت تخمدان‌ها آگاه شود. آزمایش‌های مربوط به غدد فوق کلیه نیز گاهی اوقات با تجویز پزشک انجام می‌شود. انجام این فرایندها سبب می‌شود که پزشک بهتر بتواند مشکل را ریشه‌یابی نماید.

عوارض پرمویی در زنان

هیرسوتیسم می‌‌‌‌تواند برای فرد مشکلات روحی روانی ایجاد کند. برخی از زنان در مورد داشتن موهای زائد ناخواسته احساس خجالت می‌‌‌‌کنند و برخی دچار افسردگی می‌‌‌‌شوند. اگرچه هیرسوتیسم عوارض جسمی ایجاد نمی‌‌‌‌کند؛ اما علت زمینه‌ای عدم تعادل هورمونی ممکن است باعث عوارض جسمی شود.
اگر هیرسوتیسم و قاعدگی های نامنظم دارید، ممکن است مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باشید، که می‌‌‌‌تواند مانع باروری شود. زنانی كه داروهای خاصی را برای درمان هیرسوتیسم مصرف می‌‌‌‌كنند به دلیل خطر نقص‌‌‌های زایمانی باید از حاملگی اجتناب كنند.

درمان قطعی هیرسوتیسم در زنان

• بیشترین تجویزی که برای درمان پرمویی (هیرسوتیسم) انجام می‌شود، داروهای ضدبارداری هستند. قرص‌های بارداری موجب کاهش سطح آندروژن می‌شود، سیکل قاعدگی را منظم می‌کند و از بارداری شخص جلوگیری می‌کند. بسیاری از زنان پس از 6 تا 12 ماه استفاده از قرص‌های ضدبارداری، بهبود قابل توجهی را در وضعیت خود مشاهده می‌کنند. داروهایی که تولید آندروژن را کم می‌کنند ممکن است همزمان با داروهای ضد بارداری تجویز شوند.
• اسپیرونولاکتون (آلداکتون) یک داروی دیورتیک یا مدر است که به‌طورمعمول برای درمان فشار خون بالا تجویز می‌شود؛ اما می‌تواند در دوز‌های پایین برای درمان پرمویی (هیرسوتیسم) نیز موثر باشد. این دارو موجب متوقف شدن اثرات آندروژن در بدن بیمار می‌شود و از این طریق رشد موها را کاهش می‌دهد. عوارض جانبی این دارو عبارتند از: خشکی پوست، سوزش سر دل، قاعدگی نامنظم، سرگیجه و خستگی مفرط.
• فیناستراید یکی دیگر از داروهای ضد آندروژن است که در درمان پرمویی (هیرسوتیسم) مؤثر است و گزارش شده است که میزان اثر گذاری آن با داروی اسپیرونولاکتون (آلداکتون) یکسان است.
• فلوتامید داروی دیگری است که برای درمان پرمویی (هیرسوتیسم) به کار می‌رود. یکی از بزرگترین مشکلاتی که این دارو دارد، عوارض جانبی آن است که باعث صدمه به کبد می‌شود و بنابراین به عنوان اولین روش درمانی برای درمان پرمویی در نظر گرفته نمی‌شود.
• برخی کرم‌های موضعی با اثر ضد آندروژن در بازار وجود دارند؛ اما تأثیر زیادی در درمان پرمویی (هیرسوتیسم) ندارند.
• درصورتی‌که علت اصلی پرمویی (هیرسوتیسم) فعالیت بیش‌ازحد غدد آدرنال باشد، برای درمان این مشکل داروهای استروئیدی با دوز پایین تجویز می‌شود.
• داروهای مخصوص کاهش انسولین مانند متفورمین و تیازولیدین دیون می‌توانند میزان انسولین خون را پایین بیاورند؛ اما این روش درمانی نیز بحث برانگیز است و به عنوان اولین روش درمانی در نظر گرفته نمی‌شود؛ چراکه عوارض جانبی قابل توجهی دارد.
• هورمون‌های GNRH با کاهش تولید آندروژن در تخمدان‌ها به درمان پرمویی (هیرسوتیسم) کمک می‌کند. این روش درمانی البته نیازمند تزریق دارو می‌باشد و از سایر روش‌ها گران‌تر است. این دارو اثر بیشتری نسبت به داروهای ضد بارداری ندارد.
• رفع و از بین بردن موهای زائد با لیزر، یک راه‌حل دائمی برای از بین بردن موهای زائد است. لیزر مو می‌تواند هم برای زنان و هم برای مردان استفاده شود. لیزر موهای زائد برای بیشتر نواحی بدن مناسب است. لیزر موی زائد ، فقط در چند جلسه درمان ساده انجام می‌شود که رشد موها را به‌طور دائمی به حداقل می‌رساند و بیمار با یک پوست صاف دائمی رو به رو می‌شود.

پیشگیری از پرمویی در زنان

کنترل هیرسوتیسم، همیشه امکان‌پذیر نیست. با این حال، یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می‌تواند به کنترل وزن و کاهش خطر ابتلا به کلسترول بالا و دیابت کمک کند. اجتناب از داروهای غیرضروری که عامل ایجاد هیرسوتیسم هستند، نیز می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.