علائم عفونت ادراری در بزرگسالان و کودکان

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین عفونت‌ها در انسان است که اصولاً هر قسمت از دستگاه ادراری یعنی کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادراری را درگیر می‌کند. این عفونت بیشتر در بخش تحتانی دستگاه ادراری یعنی مثانه و مجرای ادراری خود را نشان می‌دهد. بروز این عفونت در مثانه می‌تواند دردناک و آزاردهنده باشد و در صورت سرایت آن به کلیه‌ها عواقب جدی ایجاد می‌شود. از علائم متداول آن می‌توان به تمایل شدید به دفع ادرار و احساس درد و سوزش هنگام ادرار اشاره کرد.

عامل بیشتر عفونت‌های ادراری باکتری است؛ اما در برخی مواقع در اثر حضور و تکثیر قارچ‌ها و در موارد نادر ویروس‌ها نیز بروز می‌کند. در صورت عدم درمان به موقع ممکن است این عفونت، به‌خصوص اگر ناحیه فوقانی دستگاه ادراری را درگیر کرده باشد، وارد خون و باعث سپسیس شود که یک واقعه تهدیدکننده زندگی است. یکی از روشهای تشخیص عفونت ادراری ، سونوگرافی می باشد. در این روش تصویر برداری ، امواج صوتی با فرکانس بالا با استفاده از وسیله‌ای به نام پروب به ناحیه مورد نظر ارسال می‌شود و دستگاه سونوگرافی با استفاده از یک کامپیوتر، پردازش امواج بازگردانده شده از سیستم ادراری را انجام می‌دهد.

علت عفونت ادراری

عفونت ادراری معمولاً هنگامی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریق پیشابراه به مجرای ادرار وارد شده و در مثانه تکثیر شوند. اگر چه سیستم ادراری به گونه‌ای طراحی شده که در مقابل نفوذ عوامل خارجی میکروسکوپی مقاوم باشد؛ اما گاهی بعضی از این خطوط دفاعی از بین می‌روند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، باکتری‌ها کشته نمی‌شوند و باعث عفونت می‌شوند. UTI عمدتاً در زنان شایع است و بر مثانه و پیشابراه تأثیر می‌گذارد. هر چیزی که باعث کاهش تخلیه‌ی مثانه شود یا دستگاه ادراری را تحریک کند می‌تواند منجر به عفونت ادراری شود. عواملی که می‌توانند باعث بروز عفونت ادراری شوند، شامل موارد زیر هستند:

• ارتباط جنسی
• بارداری
• شرایطی که باعث انسداد مجرای ادراری می‌شود مانند سنگ کلیه
• شرایطی که باعث می‌شود مثانه پر باشد و نتوان آن را خالی کرد.
• سوندهای ادراری
• سیستم ایمنی ضعیف بدنی
• کم آب نوشیدن
• مرطوب و آلوده نگه‌داشتن ناحیه‌ی تناسلی

علائم عفونت ادراری در کودکان

به‌طورکلی نشانه‌های ابتلا به عفونت ادراری کودکان شامل موارد زیر است:

• تب
• احساس درد و سوزش هنگام ادرار کردن (این نشانه در نوزادان نیز وجود دارد که معمولاً نوزاد هنگام ادرار کردن گریه می‌کند)
• حالت تهوع
• اسهال
• اختلال در رشد و افزایش وزن کودک
• بی‌اشتهایی
• تغییر رنگ و بوی ادرار (رنگ ادرار قهوه‌ای می‌شود و بوی تندی دارد).
• وجود خون در ادرار
• بی‌اختیاری در کنترل و نگه داشتن ادرار

علائم عفونت ادراری در مردان

• تب خفیف
• تکرر ادرار
• ادرار کدر با بوی شدید
• خون در ادرار (هماچوری)
• مشکل در دفع کامل ادرار
• نیاز ناگهانی برای دفع ادرار
• درد در ناحیه مرکزی و پایینی شکم
• احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در حین دفع ادرار یا درست بعد از آن ( سوزش ادرار )

علائم عفونت ادراری در زنان

معمولاً عفونت ادراری باعث ایجاد علائمی نمی‌شود، اما در صورت وجود نشانه در بیمار، ممکن است هر یک از این موارد وجود داشته باشد:

• تمایل شدید و مکرر برای ادرار کردن
• دفع مداوم و مقدار کم ادرار
• کدر بودن ادرار
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• ادراری به رنگ قرمز یا صورتی روشن، نشانه وجود خون در ادرار همراه با بوی شدید
• درد لگن، به‌خصوص در قسمت میانی لگن و اطراف استخوان شرمگاهی
• گاهی اوقات ممکن است عفونت ادراری در زنان با سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته شود و درمان به موقع صورت نگیرد. با توجه به اینکه کدام قسمت از دستگاه ادراری عفونی شده است، در انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که هرکدام علائم خاص خود را دارند.

انواع عفونت ادراری

انواع عفونت ادراری عبارت است از:

1. سیستیت : التهاب و عفونت مثانه
2. اورثریت (Urethritis): عفونت میزراه
3. پیلونفریت: عفونت کلیه
4. اورتریت (Ureteritis): عفونت حالب

سونوگرافی برای تشخیص عفونت ادراری

سونوگرافی دستگاه ادرار یک روش غیرتهاجمی برای بررسی سیستم ادراری و مشکلات مربوط به آن از جمله عفونت ادراری است. در سونوگرافی از امواج اولتراسوند استفاده می شود. این امواج همان امواج صوتی با شدت خیلی بالا هستند که از محدوده شنوایی انسان خارج است.

نحوه انجام سونوگرافی عفونت ادراری

در بیشتر سونوگرافی‌ها از بیمار خواسته می‌شود که روی تخت دراز بکشد. گاهی هم از بیمار خواسته می‌شود که برای بالا رفتن کیفیت تصاویر به پهلو دراز بکشد. بعد از قرار گرفتن بیمار روی تخت، پزشک یک ژلی را روی منطقه مورد نظر بدن قرار می‌دهد. این ژل کمک می‌کند تا مبدل تماس خوبی با بدن برقرار کرده و هوای بین مبدل و پوست که توان مسدود کردن امواج صوتی را دارد از بین برود. این مبدل روی پوست حرکت داده می‌شود تا در نهایت تصویر دقیق و درستی از منطقه مورد نظر به دست بیاید. تصاویر سونوگرافی بلافاصله در صفحه نمایش ویدئویی که مشابه مانیتور کامپیوتر است، قابل نمایش خواهد بود. کامپیوتر بر اساس دامنه و فرکانس و زمانی که صرف بازگشت سیگنال‌های سونوگرافی به مبدل می‌شود، اقدام به تولید تصویر می‌کند.

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی

برای بررسی مثانه، حتماً باید مثانه پر باشد تا تشخیص دقیق صورت پذیرد، پس سعی کنید چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی مایعات و آب فراوان میل نمایید.

عوارض جانبی سونوگرافی

سونوگرافی را می‌ توان عکس‌ برداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که به طور کامل روی پوست انجام می‌ شود و به اعضای داخلی بدن نمی‌ رسد.