اورولوژی یکی از شاخه های تخصصی پزشکی است که به بررسی، تشخیص و درمان بیماری های دستگاه ادراری در زنان و مردان و همچنین دستگاه تناسلی مردان می پردازد. پزشک متخصص این زمینه را ارولوژیست یا اورولوژیست می نامند. در واقع، وقتی می پرسیم اورولوژی چیست و اورولوژیست کیست، منظور شناخت علمی این رشته و نقش پزشکی است که با دانش و مهارت خود، مشکلات کلیه ها، مثانه، مجاری ادراری و اختلالات باروری و جنسی مردان را درمان می کند.

اورولوژی چیست و متخصص اورولوژی چه می کند؟

اورولوژی شاخه ای از علم پزشکی است که به بررسی، تشخیص و درمان بیماری های مرتبط با کلیه، مجاری ادراری، مثانه، پروستات و دستگاه تناسلی مردان می پردازد. این تخصص، یکی از حوزه های مهم پزشکی است که هم در سلامت عمومی بدن و هم در حفظ عملکرد طبیعی دستگاه ادراری و تناسلی نقش حیاتی دارد. پزشک متخصص این رشته را اورولوژیست یا متخصص اورولوژی می نامند. اورولوژیست ها با تکیه بر دانش تخصصی و مهارت های بالینی خود، انواع بیماری ها و اختلالات مربوط به دستگاه ادراری مانند سنگ کلیه، عفونت های ادراری، بی اختیاری ادرار، تنگی مجرای ادرار و نیز مشکلات عملکردی مثانه را تشخیص و درمان می کنند. علاوه بر این، در زمینه سلامت مردان نیز نقش مهمی دارند و در درمان ناباروری مردان، اختلالات جنسی، بزرگی یا التهاب پروستات و حتی سرطان های کلیه، مثانه و دستگاه تناسلی مردان فعالیت می کنند.
به بیان دیگر، اورولوژی ترکیبی از علم و جراحی است که هدف آن حفظ سلامت و عملکرد طبیعی دستگاه ادراری و تناسلی در زنان و مردان است.

شاخه های مختلف ارولوژی شامل چه مواردی هستند؟

بسیاری از متخصصان اورولوژی طیف وسیعی از مشکلات ادراری را درمان میکنند. اما، برخی در مسائل خاص تخصص دارند.

1. ارولوژی زنان، متمرکز بر شرایط دستگاه تناسلی و ادراری زنان است.
2. ناباروری مردان بر مشکلاتی تمرکز میکنند که مانع از باروری مرد میشوند.
3. عصب شناسی مشکلات ادراری ناشی از شرایط سیستم عصبی را مطالعه می کند.
4. اورولوژی کودکان بر مشکلات ادراری خاص کودکان تمرکز دارد
5. انکولوژی اورولوژی، که مخصوصا در حوزه ی سرطانهای سیستم ادراری، از جمله مثانه، کلیه ها، پروستات و بیضه ها فعالیت میکند.

چه زمانی باید به دکتر اورولوژی مراجعه کنیم؟

در صورت بروز هر یک از علائم زیر، مراجعه به اورولوژیست برای تشخیص دقیق و درمان به موقع اهمیت دارد.

• وجود خون در ادرار : خون در ادرار می تواند نشانه عفونت، سنگ کلیه، آسیب یا در موارد نادر تومور باشد و نیاز به بررسی شامل آزمایش ادرار، کشت و در صورت لزوم تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن دارد.
• درد هنگام ادرار کردن: درد یا سوزش در حین ادرار معمولاً با عفونت یا التهاب مجاری ادراری مرتبط است و نیاز به معاینه و آزمایش ادرار برای تشخیص و درمان دارد.
• مشکلات کنترل ادرار، ضعف جریان ادرار یا نشت مثانه: این مشکلات می تواند ناشی از ضعف عضلات مثانه، بزرگ شدن پروستات، تنگی مجرای ادراری یا مشکلات عصبی باشد و بررسی عملکرد مثانه و در صورت نیاز سیستوسکوپی لازم است.
• درد غیرقابل توضیح در ناحیه لگن: درد مزمن یا حاد لگنی که علت مشخصی ندارد نیاز به بررسی اورولوژیک دارد تا علت های مثانه ای، پروستات یا ساختاری شناسایی شود.
• خانم ها؛ علائم ضعیف شدن عضلات کف لگن: درد هنگام مقاربت، احساس برآمدگی در واژن یا ناراحتی هنگام نشستن می تواند نشان دهنده ضعف یا افتادگی ارگان های لگنی باشد و ارزیابی اورولوژیک یا فیزیوتراپی کف لگن توصیه می شود.
• آقایان؛ مشکلات جنسی: درد در حین مقاربت یا اختلال در نعوظ می تواند علل عروقی، هورمونی یا عصبی داشته باشد و نیاز به بررسی اورولوژیک و آزمایش های مرتبط دارد.
• آقایان؛ مشکل در باروری: مشکلات باروری مردان ممکن است ناشی از اختلالات اسپرم، انسداد یا مشکلات هورمونی باشد و ارزیابی اورولوژیست شامل آزمایش اسپرم و معاینات تخصصی لازم است.
• نیاز به معاینه پروستات: معاینه پروستات معمولاً برای مردان بالای ۵۰ سال توصیه می شود اما در صورت وجود علائم بزرگ شدن پروستات ممکن است زودتر انجام شود.
• بالا بودن میزان PSA: افزایش PSA می تواند ناشی از التهاب، بزرگی خوش خیم یا سرطان پروستات باشد و اورولوژیست با آزمایش های تکمیلی و در صورت نیاز بیوپسی، ادامه پیگیری را تعیین می کند.

پزشک ارولوژیست ممکن است چه آزمایشاتی را از شما بخواهد؟

پزشک اورولوژیست برای تشخیص علت علائم و انتخاب بهترین روش درمان، ممکن است مجموعه ای از آزمایش ها و بررسی های تخصصی را تجویز کند.

• آزمایشات تصویربرداری (CT اسکن، MRI یا سونوگرافی): این روش ها به پزشک کمک می کنند ساختار کلیه ها، مثانه و سایر اندام های دستگاه ادراری را بررسی کرده و وجود سنگ، تومور یا انسداد را تشخیص دهد.
• سیستوسکوپی: ابزاری باریک و بلند با دوربین در انتها است که برای مشاهده درون مجرای ادراری و مثانه استفاده می شود. در صورت نیاز، از آن برای نمونه برداری (بیوپسی) نیز استفاده می شود.
• آزمایش ادرار: جهت بررسی وجود باکتری ها، گلبول های سفید یا قرمز و سایر علائم عفونت یا التهاب در مجاری ادراری انجام می شود.
• بیوپسی : در صورت مشاهده توده یا بافت غیرطبیعی در کلیه، مثانه یا پروستات، نمونه برداری از بافت جهت تشخیص قطعی سرطان یا سایر اختلالات انجام می شود.

بیماری ها و اختلالات شایع قابل درمان توسط اورولوژیست

در این بخش، مهم ترین علائم، بیماری ها و مشکلات اورولوژیک که در مردان، زنان و کودکان نیازمند ارزیابی و درمان تخصصی هستند، به طور خلاصه آمده است.

در مردان، اورولوژیست ها موارد زیر را درمان می کنند:

در مردان، اورولوژیست ها علاوه بر درمان بیماری های کلیه و مجاری ادراری، به تشخیص و مدیریت مشکلات دستگاه تناسلی مانند اختلال نعوظ، ناباروری و بیماری های پروستات می پردازند و با ارائه درمان های دارویی یا جراحی، سلامت عملکرد ادراری و جنسی را حفظ می کنند.

• بزرگ شدن غده پروستات: یکی از مشکلات شایع در سنین میانسالی است که باعث تکرر ادرار، جریان ضعیف یا احساس تخلیه ناقص حالب های مثانه می شود.
• اختلال نعوظ : ناتوانی در ایجاد یا حفظ نعوظ در حین رابطه جنسی که ممکن است به دلیل عوامل عروقی، هورمونی یا عصبی ایجاد شود و بر عملکرد آلت تناسلی تأثیر می گذارد.
• ناباروری : ناتوانی در بارور کردن شریک جنسی که می تواند ناشی از مشکلات اسپرم، انسداد مجاری یا اختلالات هورمونی باشد.
• سیستیت بینابینی ( مثانه دردناک ): التهاب مزمن مثانه که موجب درد لگنی، احساس فشار و تکرر ادرار می شود.
• بیماری های کلیوی: شامل التهاب، عفونت یا نارسایی کلیه ها که نیاز به پیگیری تخصصی دارد.
• سنگ کلیه : رسوبات سختی که در کلیه تشکیل می شوند و باعث درد شدید پهلو، تهوع و ادرار خونی می شوند.
• پروستاتیت (التهاب غده پروستات): التهاب یا عفونت پروستات که با درد، سوزش ادرار و تکرر ادرار همراه است.
• عفونت های دستگاه ادراری (UTIs): عفونت هایی که مجاری ادراری، مثانه یا کلیه را درگیر می کنند و باعث سوزش یا تکرر ادرار می شوند.
• واریکوسل : بزرگ شدن وریدهای کیسه بیضه که می تواند موجب درد یا کاهش کیفیت اسپرم و ناباروری شود.

در زنان، متخصصان اورولوژی درمان کننده موارد زیر هستند:

اورولوژی در زنان بیشتر با مشکلات عملکردی مثانه، عفونت های ادراری و اختلالات کف لگن مرتبط است که می توانند بر کیفیت زندگی روزمره تأثیر بگذارند.

• افتادگی مثانه: وضعیتی که در آن مثانه به داخل واژن افتاده و باعث احساس فشار یا ناراحتی می شود.
• سرطانهای مثانه ، کلیه ها و غدد فوق کلیوی: از سرطان های اورولوژیک در زنان هستند که با تشخیص زودهنگام، قابل درمان مؤثرترند.
• سیستیت بینابینی (مثانه دردناک): التهاب مزمن مثانه که موجب تکرر، درد و احساس فوریت در ادرار کردن می شود.
• سنگ کلیه: تجمع مواد معدنی در کلیه ها که باعث درد پهلو و اختلال در دفع ادرار می شود.
• مثانه ی بیش فعال : حالتی که موجب تکرر، فوریت در ادرار و گاهی بی اختیاری می شود.
• عفونتهای ادراری : از شایع ترین بیماری های اورولوژیک در زنان است که با درد، سوزش و تکرر ادرار همراه است.
• بی اختیاری ادرار : ناتوانی در کنترل خروج ادرار که اغلب پس از زایمان یا با افزایش سن بروز می کند.

در کودکان، اورولوژیست ها قادر به درمان موارد زیر هستند:

اورولوژی کودکان بر تشخیص و درمان ناهنجاری های مادرزادی و اختلالات عملکردی دستگاه ادراری و تناسلی در سنین پایین تمرکز دارد.

• شب ادراری: ادامه ادرار کردن در خواب بعد از سن کنترل مثانه که می تواند علل روانی یا فیزیولوژیک داشته باشد.
• انسداد و سایر مشکلات ساختاری مجاری ادراری: ممکن است مانع تخلیه کامل ادرار شوند و در صورت عدم درمان، باعث آسیب به کلیه شوند.
• بیضه های نزول نکرده : وضعیتی که بیضه ها پیش از تولد به درون کیسه بیضه پایین نیامده اند و در صورت درمان نکردن، می توانند منجر به ناباروری یا افزایش خطر سرطان بیضه شوند.

درمان هایی که توسط متخصص اورولوژی ارائه می شوند

درمان هایی که توسط متخصص اورولوژی ارائه می شوند، شامل طیف گسترده ای از روش های دارویی، جراحی و غیرجراحی هستند که با هدف بهبود عملکرد کلیه ها، مثانه، مجاری ادراری و اندام های تناسلی انجام می شوند. بسته به نوع بیماری، درمان ممکن است شامل تجویز داروهای آنتی بیوتیک برای عفونت های ادراری، داروهای تنظیم کننده هورمون برای اختلالات جنسی یا داروهای مهارکننده برای کنترل بزرگی پروستات باشد. در موارد پیچیده تر، متخصص اورولوژی ممکن است از روش های جراحی کم تهاجمی مانند لاپاراسکوپی برای درمان سنگ کلیه، سرطان پروستات یا تومورهای کلیوی استفاده کند. همچنین درمان های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی کف لگن، شوک تراپی برای اختلال نعوظ و لیزر درمانی در برخی از مشکلات ادراری به کار گرفته می شوند.
هدف اصلی درمان های اورولوژیک، بازیابی عملکرد طبیعی دستگاه ادراری و تناسلی، پیشگیری از عوارض طولانی مدت و ارتقای کیفیت زندگی بیمار است.

برای حل مشکلات کلیه و مجاری ادراری به اورولوژیست مراجعه کنید

برای حل مشکلات کلیه و مجاری ادراری به اورولوژیست مراجعه کنید، زیرا این پزشک متخصص در تشخیص و درمان اختلالات مرتبط با کلیه ها، مثانه و مجاری ادراری تخصص دارد. مشکلاتی مانند سنگ کلیه، عفونت های ادراری، تنگی مجرای ادرار یا اختلال در تخلیه ادرار اگر به موقع تشخیص داده نشوند، می توانند به کلیه ها آسیب جدی وارد کنند و عملکرد طبیعی دستگاه ادراری را مختل سازند. اورولوژیست با استفاده از آزمایش های تخصصی مانند سونوگرافی کلیه و مثانه، آزمایش ادرار و کراتینین خون و در صورت نیاز سی تی اسکن، علت اصلی مشکل را شناسایی کرده و درمان مناسب را آغاز می کند. درمان می تواند شامل داروهای کنترل کننده عفونت، روش های غیرتهاجمی مانند سنگ شکن یا جراحی های تخصصی برای رفع انسداد و اصلاح عملکرد دستگاه ادراری باشد.
مراجعه به موقع به اورولوژیست نه تنها از آسیب دائمی کلیه ها پیشگیری می کند، بلکه در بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از عود مجدد بیماری های ادراری نیز نقش مهمی دارد.

نسخه اصلی مطلب وظایف متخصص اورولوژی چیست و چه بیماری هایی را درمان می کند؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---