انواع اختلالات مادرزادی سیستم ادراری

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

اختلالات مادرزادی سیستم ادراری یکی از ناهنجاری های شایع و آزاردهنده در جمعیت نوزادان، کودکان و افراد بزرگسال است. این اختلال به دلایل متفاوتی در دوران جنینی شکل گرفته و منجر به بروز مشکلات ماندگار در طول زندگی افراد خواهد شد. اختللالات به دو شکل نادر و شایع بروز نموده و بسته به منشا ایجاد کننده مشکل از درمان های متفاوتی برخوردار خواهد بود. برای رفع این مشکلات باید به بهترین دکتر اورولوژیست مراجعه نمایید.

اختلالات مادرزادی طیف وسیعی از بیماری ها را شامل می شوند. که غالبا بدلیل انحراف در مسیر طبیعی تولید ارگان ها در دوران جنینی ایجاد می گردد. این مشکل تحت تاثیر مصرف دارو و عوامل محیطی و اختلالات ژنتیک رخ می دهند. سیستم ادراری یکی از مهم ترین ارگان های موظف در پاکسازی مواد زائد بدن، تولید ادرار، ترشح برخی از هورمون ها و پاکسازی خون از مواد زائد، داروها و سموم بدن هستند.

ناهنجاری و اختلالات مادرزادی مجاری ادراری به مشکل و بیماری هایی گفته می شود که معمولا پایه ژنتیکی داشته باشند و به دنبال سوابق ارثی ایجاد خواهد شد. در بیشتر موارد با مراجعه به دکتر اورولوژیست و استفاده از درمان های دارویی و یا جراحی درمان شده و در صورت نادیده گرفته شدن، پیش درآمد مشکلات جدی تر خواهند بود.

انواع اختلالات مادرزادی سیستم ادراری

اختلالات و ناهنجاری مربوط به سیستم ادراری اعم از مشکلات مثانه، حالب و مجاری ادراری است.

• برگشت ادرار: یکی دیگر از اختلالات و ناهنجاری های شایع سیستم ادراری، برگشت ادرار از حالب به لگنچه کلیه است. این عارضه نسبتا شایع بوده و منجر به بروز هیدرونفروز، عفونت های کلیوی و دردهای خفیف تا شدید کلیوی خواهد شد.
• هیپوسپادیاس: یکی دیگر از مشکلات و اختلالات مادرزادی سیستم ادراری، هیپوسپادیاس و یا جا به جایی سوراخ خروجی مجرای ادرار در نوزاد است. در بیشتر موارد این عارضه به وسیله عمل های جراحی انجام شده توسط اورولوژیست در سنین کودکی مرتفع شده و از بین خواهد رفت.
• قطر و ضخامت غیر نرمال مجرای ادرار: یکی دیگر از اختلالات مادرزادی سیستم ادراری مربوط به تغییر در ضخامت و اندازه قطر و ضخامت مجرای ادرار و حالب به عنوان یکی از مهمترین اعضای سیستم کلیوی و ادراری است. این عارضه به سادگی توسط عکس برداری قابل تشخیص بوده و بسته به وضعیت بیمار درمان های متفاوتی خواهد داشت.
• اورتروسل یا یورتروسل (افتادگی مجرای ادرار): یکی دیگر از اختلالات مادرزادی سیستم ادراری که مربوط به افتادگی مجرای ادرار (پیشابراه)است و هنگامی رخ می دهد که مجرای ادرار به داخل کانال واژن فشار وارد می کند و کلیه، مثانه و حالب را به خود درگیر می کند.
• جا به جایی خروجی حالب: جا به جایی خروجی حالب و شکل گیری ناصحیح آن، از دیگر اختلالات مادرزادی در این سیستم بوده و ریسک ابتلا به عفونت های مثانه را به شدت افزایش خواهد داد.

• هیدرونفروز یا ورم کلیه: به حالتی گفته می شود که سیستم جمع کننده ادرار (لگنچه و کالیسها) گشادتر از حد معمول هستند که اغلب ناشی از انسداد مسیر ادراری (مثلا سنگ حالب) است. پیشرفت این بیماری به آتروفی بافت کلیوی می انجامد. در صورت اتساع همزمان حالب آن را هیدرواترونفروز می نامند. هیدرونفروز می تواند حاد یا مزمن، یک طرفه یا دوطرفه و کامل یا ناقص باشد هیدرونفروز یک طرفه اغلب بدون علامت است. و گاه بعد از تخریب یک کلیه به صورت تصادفی (مثلا در سونوگرافی) یافت می شود.

دلایل شکل گیری اختلالات مادرزادی سیستم ادراری

اکثریت قریب به اتفاق (94%) از ناهنجاری های مادرزادی در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ می دهد. علل احتمالی شامل عدم غربالگری و مراقبت های دوران بارداری، مشکلات وراثتی، دسترسی ناکافی به غذاهای مغذی برای زنان باردار، استفاده یا تماس با الکل یا تنباکو، قرار گرفتن در معرض مواد، اشعه و ترکیبات تراتوژن و افزایش قرار گرفتن در معرض عفونت یا آلودگی های محیطی است.

پیشگیری از اختلالات مادرزادی سیستم ادراری

خوشبختانه امروزه به دلیل پیشرفت چشمگیر و قابل توجه علوم مربوط با ژنتیک پزشکی مولکولی و مراجعه افراد به متخصص اورولوژیست ، بسیاری از اختلالات و ناهنجاری های سیستم های ادراری توسط آزمایشگاه پیش از تولد قابل تشخیص بوده و با استفاده از درمان های دارویی و جراحی های پیشرفته توسط اورولوژیست درمان خواهند بود.
یکی از بهترین و موثرترین راه های پیشگیری و کاهش هزینه های صرف شده به منظور درمان اختلالات مادرزادی سیستم ادراری انجام آزمایشات غربالگری، بررسی سابقه ژنتیکی نوزاد و مراجعه منظم به دکتر اورولوژیست است.