تست یورودینامیک چه مواردی می سنجد؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

تست یورودینامیک روشی برای بررسی عملکرد بخش های دستگاه ادرار تحتانی مانند مثانه، اسفنکترها و مجرای ادرار است که به ذخیره و رهاسازی ادرار می پردازند. بیشتر تست های یورودینامیک بر این موضوع تمرکز دارد که مثانه شما چقدر می تواند ادرار را در خود نگه دارد و سپس تخلیه کند. در ادامه مقاله بیشتر به بررسی تست یورودینامیک و آمادگی برای تست نوار مثانه می پردازیم.

تفسیر تست یورودینامیک

تست های یورودینامیک یا تست نوار مثانه، برای تشخیص بیمارانی که بی اختیاری ادرار یا سایر علائم دستگاه ادراری تحتانی دارند، استفاده می شود. این آزمایش ها هم برای آقایان و هم برای خانم ها انجام می شود و نشان دهنده ذخیره و آزاد سازی ادرار توسط مثانه، اسفنکترها و مجرای ادراری است. تست های یورودینامیک برای اندازه گیری موارد زیر استفاده می شود:

1. عملکرد اعصاب و عضلات
2. فشار در اطراف و در مثانه
3. نرخ جریان و عوامل دیگر

چه علائمی ممکن است باعث انجام تست های یورودینامیک شود؟

همان طور که گفتیم این تست ها برای تشخیص مشکلات در دستگاه ادراری تحتانی انجام می شود. دستگاه ادراری سیستم تخلیه بدن برای دفع مواد زائد و مایعات اضافی است. نتایج آزمایش یورودینامیک به شما و ارائه دهنده تان کمک می کند تا درمان مناسب را پیدا کنید.
بیشتر آزمایش های یورودینامیک برای کشف میزان نگهداری ادرار در مثانه و میزان خالی بودن آن انجام می شود. مثانه باید بتواند ادرار را به طور ثابت خارج کند به طوری که تمام راه تخلیه شود. مثانه شما ممکن است بدون اینکه بخواهید منقبض و فشرده شود که منجر به نشت ادرار می شود.
علائم زیر نشان دهنده اختلال در دستگاه ادراری تحتانی است:

• هوس های ناگهانی و طاقت فرسا برای ادرار کردن و تکرر ادرار
• اختلال در شروع ادرار یا تخلیه کامل مثانه
• هر نوع نشت ادرار یا بی اختیاری ادرار
• درد هنگام ادرار کردن

پزشک شما ممکن است تست های یورودینامیک را در صورت داشتن این علائم، تجویز کند.

برخی از تست های یورودینامیک و نحوه انجام آن ها

تست سیستومتری

آزمایش سیستومتری اندازه گیری میزان نگهداری ادرار در مثانه شما، فشار ناشی از ذخیره ادرار در مثانه و اندازه پر بودن مثانه هنگام میل به ادرار کردن را بررسی می کند. برای انجام این تست ابتدا از کاتتر برای تخلیه کامل مثانه استفاده می شود. سپس یک کاتتر خاص و کوچک تر در مثانه قرار می گیرد. این کاتتر دارای یک دستگاه اندازه گیری فشار به نام مانومتر است. ممکن است کاتتر دیگری در رکتوم یا واژن قرار داده شود تا فشار را در آنجا ثبت کند.
هنگامی که مثانه خود را کاملا خالی کردید، به آرامی با آب گرم پر می شود. از شما خواسته می شود که توضیح دهید مثانه چه احساسی دارد و چه زمانی احساس نیاز به شروع ادرار می کنید. هنگامی که شما شروع به احساس آن می کنید، حجم آب و فشار مثانه ثبت می شود.
ممکن است از شما خواسته شود که در طول این روش سرفه کنید یا فشار وارد کنید تا ببینید آیا فشار مثانه تغییر می کند یا ادرار نشت می کند. آزمایش سیستومتری همچنین می تواند تشخیص دهد که آیا در حالی که قرار نیست، مثانه شما منقبض می شود یا خیر.

اندازه گیری ادرار باقی مانده پس از تخلیه

این تست یورودینامیک میزان ادرار باقی مانده در مثانه پس از ادرار کردن را اندازه گیری می کند. اگر 100 تا 150 میلی لیتر ادرار یا بیشتر در مثانه باقی مانده باشد، مثانه شما به طور کامل تخلیه نمی شود. این آزمایش را می توان با سونوگرافی مثانه توسط یک تکنسین آموزش دیده ویژه در مطب متخصص مراقبت های بهداشتی، مرکز رادیولوژی یا بیمارستان انجام داد یا با وارد کردن کاتتر به مثانه، میزان تخلیه ادرار باقی مانده را اندازه گیری کرد.

تست های یورودینامیک ویدئویی

تست های یورودینامیک ویدئویی از پیوند خارجی NIH اشعه ایکس یا اولتراسوند برای گرفتن عکس و فیلم از مثانه در حالی که پر و خالی می شود، استفاده می کنند. یک تکنسین آموزش دیده ممکن است از یک کاتتر برای پر کردن مثانه با کنتراست یا رنگ برای تصویر بهتر استفاده کند.

اوروفلوومتری

اوروفلوومتری میزان ادرار در مثانه و سرعت خروج ادرار را اندازه گیری می کند که به آن نرخ جریان نیز می گویند. نتایج این آزمایش می تواند نشان دهد که آیا عضلات مثانه شما ضعیف هستند یا جریان ادرار مسدود شده است. در طول آزمایش اوروفلومتری، شما در یک توالت یا قیف مخصوص ادرار می کنید که دارای دو قسمت است: یک ظرف برای جمع آوری ادرار و یک ترازو. تجهیزات نموداری را ایجاد می کنند که تغییرات سرعت جریان را در حین ادرار نشان می دهد. متخصص مراقبت های بهداشتی شما از نمودار استفاده می کند تا ببیند چه زمانی نرخ جریان بالا ترین میزان است و چند ثانیه طول می کشد تا به آنجا برسد. میزان جریان شما همچنین می تواند با ثبت مدت زمان ادرار کردن در یک ظرف مخصوص اندازه گیری شود که دقیقاً میزان ادرار آزاد شده را اندازه گیری می کند.

الکترومیوگرافی

اگر مشکل ادراری شما مربوط به آسیب عصبی یا عضلانی باشد،متخصص مراقبت های بهداشتی ممکن است الکترومیوگرافی توصیه کند.الکترومیوگرافی از حسگرهای ویژه ای برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب داخل و اطراف مثانه و اسفنکترها استفاده می کند. سنسورها روی پوست شما در نزدیکی مجرای ادرار و رکتوم یا روی یک کاتتر مجرای ادرار یا رکتوم قرار می گیرند. فعالیت عضلانی و عصبی روی دستگاه ثبت می شود. الگوهای تکانه های عصبی نشان می دهد که آیا پیام های ارسال شده به مثانه و عضلات کف لگن به درستی هماهنگ می شوند یا خیر. اگر حسگرها به جای روی پوست شما روی کاتتر قرار گیرند، از ژل بی حس کننده برای کاهش ناراحتی استفاده می شود.

آمادگی برای تست نوار مثانه یا یورودینامیک

• اکثر تست های یورودینامیک شامل آماده سازی خاصی نیستند. ممکن است از شما خواسته شود مصرف مایعات خود را تغییر دهید یا مصرف برخی داروها را متوقف کنید. همچنین ممکن است به شما دستور داده شود که با مثانه پر برای آزمایش حاضر شوید.
• اگر بیمار باردار باشد، باید به پزشک خود اطلاع دهد. برخی از آزمایشات یورودینامیک نیاز به اشعه ایکس دارند که ممکن است جنین را در معرض خطر قرار دهد.
• در صورت وجود سابقه بیماری ها یا اختلالاتی مانند مشکلات دریچه قلب، تب روماتیسمی، مفاصل مصنوعی، دریچه های مصنوعی قلب، یا پیوند عروقی باید به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت بروز قاعدگی، اسهال یا سایر مشکلات روده، باید نوبت خود را تغییر دهید.
• در نهایت، کار هایی که یک بیمار باید قبل از آزمایش یورودینامیک انجام دهد، بر اساس ایمنی و سلامت مثانه است. مهم ترین جنبه این است که بیمار به پزشک در مورد هر گونه حساسیت دارویی یا لاتکس هشدار دهد و با مثانه پر به راحتی به قرار ملاقات برسد. در برخی موارد، آزمایش یورودینامیک ممکن است منجر به تشدید علائم دستگاه ادراری تحتانی شود که در ادامه به آن می پردازیم.

عوارض تست یورودینامیک

اکثر تست های یورودینامیک هیچ عوارض ندارند. اگر یک کاتتر در مثانه خود قرار داده اید، ممکن است خطر کمی برای ابتلا به عفونت مثانه (UTI) داشته باشید. برخی از عوارض احتمالی شامل موارد زیر است:

1. پس از انجام تست یورودینامیک، ممکن است برای چند ساعت در هنگام ادرار کردن احساس ناراحتی خفیفی داشته باشید. نوشیدن یک لیوان آب در هر نیم ساعت به مدت 2 ساعت، ممکن است به کاهش ناراحتی کمک کند.
2. پزشک شما ممکن است توصیه کند برای تسکین ناراحتی، یک حمام آب گرم بگیرید یا یک پارچه گرم و مرطوب روی دهانه مجرای ادرار بگیرید.
3. اگر علائم عفونت از جمله درد، لرز یا تب را نشان دادید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
4. ممکن است پزشک برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک تجویز کند.
5. نتایج آزمایش های ساده مانند سیستومتری و اوروفلومتری اغلب بلافاصله پس از آزمایش در دسترس هستند. نتایج سایر آزمایش ها، مانند الکترومیوگرافی و تست های یورودینامیک ویدیویی، ممکن است چند روز طول بکشد.

هزینه تست یورودینامیک

هزینه تست یورودینامیک به موارد متعددی بستگی دارد. از جمله تجهیزات مصرفی، آزمایشات و تست های مورد نیاز از نظر پزشک، خدمات پاراکلینیکی مثل تصویربرداری بسته به تشخیص پزشک برای هر فرد متفاوت از فرد دیگر است و نمی توان به طور قطعی قبل از مراجعه به مرکز درمانی مورد نظر، هزینه دقیق را تعیین نمود. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.