ضخامت جدار مثانه در سونوگرافی

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

مثانه یک کیسه عضلانی در لگن است که درست در بالا و پشت استخوان شرمگاهی قرار دارد. ظاهر مثانه بسته به میزان ادرار ذخیره شده در آن متفاوت است و در صورت پر شدن به شکل بیضی در می آید و هنگام خالی بودن به اندازه و شکل یک گلابی است. مثانه توسط لایه هایی از بافت ماهیچه ای که برای نگه داشتن ادرار خاصیت ارتجاعی دارند، پوشیده شده است. بافت داخلی مثانه به داخل مثانه چین خورده است و به آن خاصیتی ارتجاعی و قابل انعطاف پذیری می دهد. مثانه هنگام خالی شدن ادرار، دوباره منقبض می شود و به حالت طبیعی خود بر می گردد و دیواره عضله مثانه ضخیم تر و کل مثانه سفت می شود. ضخیم شدن دیواره مثانه یکی از بیماری های مرتبط با این عضو از بدن است که بروز آن نشانه چندین بیماری می تواند باشد. ضخامت مخاطی جدار مثانه به دنبال عفونت های ادراری، کموتراپی، مثانه نوروژنیک، دریچه خلفی پیشابراه، سنگ و التهاب افزایش می یابد؛ بنابراین با توجه به اهمیت ضخامت مخاطی جدار مثانه در تشخیص سلامت آن با تشخیص زود هنگام می توان از پیشرفت بیماری ممانعت نموده و آن را به راحتی درمان کرد. سونوگرافی به گونه ای از روش های تصویربرداری می گویند که با استفاده از امواج صوتی می تواند ضخیم شدن جدار مثانه را تشخیص دهد.

علل ضخیم شدن دیواره مثانه

برخی از دلایل ضخیم شدن مثانه به شرح زیر است:

• التهاب ناشی از عفونت ادراری
• رشد غیر سرطانی بافت مثانه
• تومورهای سرطانی بدخیم در لایه داخلی دیواره مثانه
• بیماری سیستیک هموراژیک
• بیماری آمیلوئیدوز
• انسداد دهانه مثانه
• ایجاد زخم یا التهاب در دیواره مثانه

دلایل اصلی ضخیم شدن دیواره مثانه در زنان و مردان می تواند کمی با هم متفاوت باشد. در مردان بزرگ شدن پروستات می تواند مثانه را مجبور کند تا بیشتر کار کند و در نتیجه این مسئله به ضخیم شدن دیواره مثانه منجر شود؛ اما در زنان در بسیاری از موارد عفونت ادراری عامل ضخیم شدن دیواره مثانه است.

علائم ضخیم شدن دیواره مثانه

نشانه های ضخیم شدن دیواره مثانه معمولاً خود را با تغییر در عادات ادراری نشان می دهد؛ به این معنا که فرد مرتباً احساس ادرار داشتن می کند و یا به هنگام ادرار کردن احساسی متفاوت را تجربه می کند که قبلاً نداشته است. همچنین ممکن است در ادرار خود نیز متوجه تغییراتی شود. اگر ضخیم شدن دیواره مثانه بر اثر عفونت یا تومور حاصل شده باشد، ممکن است علائم زیر دیده شود:

1. تب
2. درد به هنگام ادرار کردن
3. مشکل در ادرار کردن
4. وجود خون در ادرار
5. بدبو شدن ادرار
6. تکرر ادرار و اضطرار در دفع

ضخامت نرمال مثانه چقدر است؟

ضخامت نرمال مثانه در حالت پر کمتر از 3 و در حالت خالی کمتر از 5 میلیمتر میباشد.

درمان ضخامت مثانه

به منظور درمان ضخامت مثانه در واقع باید بیماری زمینه ای را که عامل بروز آن شده است، رفع نمود. به عنوان مثال اگر عفونت ادراری سبب بروز این بیماری شده باشد، ابتدا باید آن را درمان کرد. درمان عفونت ادرار معمولاً شامل مصرف آنتی بیوتیک و رعایت نکات بهداشتی می شود. جهت اجتناب از ابتلا به عفونت ادراری معمولاً توصیه می شود که هر فرد خود را از سمت جلو به عقب بشوید تا آلودگی ها و میکروب های قسمت مقعد به آلت تناسلی انتقال نیابد.

در مواردی که تومورهای غیر سرطانی عامل ضخیم شدن دیواره مثانه باشند، برای درمان ضخامت مثانه می توان از عمل جراحی کمک گرفت. این تومورها معمولاً باز نمی گردند و بیماری دوباره به وجود نمی آید. همچنین تومورهای سرطانی را نیز می توان با جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی بهبود بخشید.

گاهی نیز بزرگ شدن پروستات عامل ضخیم شدن دیواره مثانه است. درمان پروستات موضوعی بحث برانگیز است؛ زیرا جراحی آن ممکن است در برخی موارد موجب بی اختیاری ادرار یا اختلال نعوظ شود، بنابراین در این مورد باید حتماً نظر پزشک را جویا شده و بعد اقدام کرد. عفونت مثانه نیز یکی دیگر از علل ضخیم شدن مثانه است که با بهبود آن می توان مشکل را برطرف نمود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که درمان ضخامت مثانه با شناسایی عامل بروز آن به راحتی قابل درمان است؛ اما باید ابتدا بیماری زمینه ای که سبب بروز آن شده است، توسط پزشک به خوبی تشخیص داده شود.

نحوه انجام سونوگرافی مثانه

در بیشتر سونوگرافی ها از بیمار خواسته می شود که در صورتی که روی تخت دراز بکشد. گاهی هم از بیمار خواسته می شود که برای بالا رفتن کیفیت تصاویر به پهلو دراز بکشد. بعد از قرار گرفتن بیمار روی تخت، پزشک یک ژلی را روی منطقه مورد نظر بدن قرار می دهد. این ژل کمک می کند تا مبدل تماس خوبی با بدن برقرار کرده و هوای بین مبدل و پوست که توان مسدود کردن امواج صوتی را دارد از بین برود. این مبدل روی پوست حرکت داده می شود تا در نهایت تصویر دقیق و درستی از منطقه مورد نظر به دست بیاید. تصاویر سونوگرافی بلافاصله در صفحه نمایش ویدئویی که مشابه مانیتور کامپیوتر است، قابل نمایش خواهد بود. کامپیوتر بر اساس دامنه و فرکانس و زمانی که صرف بازگشت سیگنال های سونوگرافی به مبدل می شود، اقدام به تولید تصویر می کند.

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی مثانه

1. برای بررسی سونوگرافی مثانه ، باید حتماً مثانه پر باشد تا تشخیص دقیق صورت پذیرد پس سعی کنید چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی مایعات و آب فراوان میل نمایید. توجه کنید که پر بودن بیش از حد مثانه نیز باعث می شود تا تشخیص سخت و گاهی اوقات اشتباه باشد.
2. هیچ گاه از داروهایی که ادرار آور است استفاده نکنید.

عوارض جانبی سونوگرافی مثانه

سونوگرافی را می توان عکسبرداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که ممکن است این امواج، آسیب زننده به نظر برسند. در واقع سونوگرافی به طور کامل روی پوست انجام می شود و به اعضای داخلی بدن نمی رسد.