ارتودنسی ثابت یکی از روش های مؤثر و پرکاربرد برای اصلاح نامرتبی دندان ها و بهبود طرح لبخند است. این نوع ارتودنسی با استفاده از براکت های ثابت روی دندان ها انجام می شود و معمولاً برای درمان های دقیق و طولانی مدت به کار می رود. در این مطلب، با مراحل انجام ارتودنسی ثابت، مزایای آن و تفاوت بین ارتودنسی تک فک و دو فک آشنا می شوید.

کاربرد ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت جزء پرکاربردترین روش های ارتودنسی است. انواع مشکلات ساده و پیچیده دندان را می توان از این طریق درمان کرد. از جمله:

• موقعیت نامناسب دندان ها
• وجود فاصله بین دندان ها
• شلوغی دندان ها به دلیل فضای کم در فک
• قرارگرفتن دندان های فک بالا عقب تر از دندان های فک پایین (کراس بایت)
• فاصله بین دندان های فک بالا و فک پایین و ایجاد فضای زیاد بین آنها (اپن بایت)
• پوشاندن دندان های فک پایین به وسیله دندان های فک بالا (اوربایت)
• منطبق نبودن خط وسط دندان های بالا با دندان های پایین (افست میدلاین)
• مشکلات آپنه خواب به دلیل قرارگیری نامناسب دندان ها

معایب و مزایای ارتودنسی ثابت دندان

مزایای ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت مزایای زیادی داشته و به همین دلیل در بیشتر مشکلات دندان و فک از این بریس ها استفاده می شود. از مهم ترین مزایای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برای افراد در هر سنی مناسب است.
• هر نوع اصلاح دندانی که نیاز به قوس ایده آل داشته باشد، با این ارتودنسی انجام می شود.
• در موارد پیچیده و شدید هم دوره درمان نسبتاً کوتاه است.
• ابزار و تجهیزات بریس های ثابت ازپیش ساخته هستند و مستقیماً روی دندان ها نصب می شوند.
• در کودکان به دلیل ثابت بودن براکت ها نیازی به کنترل درمان نیست.
• برخلاف ارتودنسی متحرک ، به دلیل استفاده نادرست بیمار، احتمال شکستن یا آسیب به براکت ها وجود ندارد.
• هر نوع اصلاح دندانی که نیاز به قوس ایده آل داشته باشد، با این ارتودنسی انجام می شود.

معایب ارتودنسی ثابت

• میزان نیروی وارد شده به دندان ها قابل مدیریت نیست.
• فشار به دندان ها بدون وقفه ادامه دارد.
• ظاهر بریس ثابت به خصوص برای افراد بزرگسال ناخوشایند است.
• تمیزکردن آن کمی دشوار بوده و به همین دلیل خطر پوسیدگی دندان ها بالا است.
• باید هر چند وقت یک بار وضعیت دندان ها با رادیوگرافی بررسی شود.

ارتودنسی ثابت برای چه دندان هایی است؟

از جمله مواردی که ارتودنسی ثابت برای آن ها کاربرد دارد، می توان به این موارد اشاره کرد:

• پیشروی شدید یکی از فک ها: زمانی که فک بالا یا پایین بیش از حد جلوتر از فک دیگر باشد.
• وجود فاصله زیاد بین دندان ها: شکاف های قابل توجه بین دندان ها که ممکن است بر اثر کوچکی دندان یا بزرگی فک ایجاد شده باشد.
• کراس بایت (جابجایی نامناسب دندان ها): زمانی که دندان های بالا و پایین هنگام بستن فک به درستی روی هم قرار نمی گیرند.
• شلوغی و به هم ریختگی دندان ها (کراودینگ): ناشی از کوچک بودن فک یا رشد نامنظم دندان ها.
• ناهماهنگی در خط میانی دندان ها (میدلاین): زمانی که خط میانی دندان های بالا و پایین با هم در یک راستا نباشند.

در بررسی اولیه، متخصص ارتودنسی تعیین می کند چه دندان هایی نیاز به ارتودنسی دارند و آیا ارتودنسی ثابت بهترین گزینه درمانی برای آن هاست یا خیر.

انواع ارتودنسی ثابت

براکت فلزی که همان براکت معمولی است و به سیم کشی دندان ها شهرت دارد.

براکت سرامیکی سیستمی مشابه براکت فلزی است؛ اما در آن به جای استفاده از نگین های فلزی، از نگین های شفاف یا سفید رنگ استفاده می شود و همچنین از سیم سفید رنگ به جای سیم استیل بهره گرفته می شود تا سیستم براکت در دهان خیلی به چشم نیاید به این نوع روش، ارتودنسی نامرئی می گویند.

براکت پشت دندانی یا براکت لینگوال نوعی سیستم براکت است که کاملاً مشابه براکت فلزی است؛ اما به سطح پشت دندان ها که رو به زبان قرار دارند متصل می شود بنابراین دیگران نمی توانند آن را ببینند.

براکت خود لیگاچور یا براکت دیمون همان براکت فلزی است؛ اما طراحی آن کمی متفاوت است و باعث شده نیازی به لیگاچور وجود نداشته باشد. از این رو به طور کلی سطح کمتری از دندان ها توسط نگین براکت پوشیده می شوند و براکت کمتر از براکت معمولی جلب توجه می کند.

ارتودنسی ثابت نامرئی

در ارتودنسی نامرئی از سیستمی برای حرکت دادن دندان ها استفاده می شود که بر خلاف براکت معمولی جلب توجه نمی کند و دیگران به سختی متوجه آن می شوند. ارتودنسی نامرئی شامل چند روش ارتودنسی است که محبوب ترین و معروف ترین آنها الاینر شفاف یا اینویزالاین می باشد.

مراحل انجام ارتودنسی ثابت

مراحل ارتودنسی ثابت عبارتند از:

• مشاوره و ارزیابی اولیه دندان

• اقدامات قبل از نصب بریس ارتودنسی

• نصب بریس ارتودنسی

• طی کردن جلسات منظم درمانی

• برداشتن بریس ارتودنسی ثابت و قالب گیری از دندان ها

• استفاده از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی

مراقبت های ارتودنسی ثابت

1. همکاری بیمار با متخصص برای فعال کردن سیم ها و یا فنرهای ارتودنسی با مراجعات منظم
2. تغذیه از مواد غذایی نرم پس از نصب و تنظیم براکت ها
3. صبر و عدم فشار بر دندان ها. این روش درمانی با توجه به طول دوره ۱ تا ۳ ساله ای که دارد، باید با حوصله انجام شود.
4. عدم جویدن و فشار های بیهوده دندان ها مانند جویدن آدامس، خوردن ته دیگ، شکستن تخمه و … که می تواند باعث شکستن سیم های ارتودنسی شود.
5. تمیز کردن دندان ها با مسواک های مخصوص و برس های بین دندانی
6. مراجعه سریع به متخصص ارتودنسی زمانی که براکت ها شل شوند.
7. همچنین لازم به ذکر است که اگر قصد ایمپلنت دندان نیز دارید، لازم است این کار را بعد از عمل ارتودنسی انجام دهید.

کاندیدای نامناسب ارتودنسی ثابت

1. ارتودنسی ثابت برای بیشتر افراد مناسب است؛ اما گاهی مشکلات دندان و فک زیاد بوده و پزشک به جای ارتودنسی، جراحی فک را پیشنهاد می دهد. در این شرایط بریس ثابت نمی تواند تغییر زیادی ایجاد کند.
2. همچنین افرادی که دچار بیماری لثه (بیماری پریودنتال) هستند، نمی توانند از براکت های ثابت استفاده کنند؛ زیرا بافت لثه عفونی شده است و با نصب براکت ها وضعیت بدتر می شود.

عوارض اجتناب از انجام ارتودنسی

از جمله عوارضی که باید برای برای عدم انجام ارتودنسی ثابت بیان کرد، می توان به موارد زیر اشاره نمود که عبارتند از:

• ایجاد اشکال در جویدن و هضم غذاها
• لق شدن دندان ها با فشار های ناشی از ساختارهای نامناسب دندان ها
• تضعیف دندان ها به علت سایش دندان ها
• ایجاد سردرد های مزمن
• ایجاد انحراف و عدم تقارن به علت تنگی فک
• ایجاد مشکلات تنفسی به دلیل تنگی فک
• ایجاد ناراحتی مفصل گیجگاهی
• گاز گرفتن مکرر زبان یا گونه به علت ساختار نامناسب دندان ها

عوارض ارتودنسی ثابت

1. تمیز کردن دندان ها با دستگاه های ثابت زمانبر و سخت تر است و معمولاً دندان ها پس از اتمام درمان نیاز به جرمگیری و بلیچینگ دندان دارند.
2. امکان لکه دار شدن دندان ها و زرد شدن آنها با وجود این روش زیاد است.
3. امکان وارد شدن آسیب به بافت های نرم در صورت شکسته شدن سیم و براکت وجود دارد.
4. براکت ها فلزی در این روش قابل مشاهده هستند و ممکن است زیبایی لبخند را زیر سؤال ببرند (در طول درمان که البته براکت های سرامیکی شفاف و نامرئی هستند).

مدت زمان ارتودنسی ثابت

معمولاً درمان با ارتودنسی ثابت بین ۱۸ ماه تا دو سال طول می کشد. اگر مراحل ارتودنسی خیلی پیچیده باشد یا فک جراحی شده باشد، ممکن است طول مدت درمان به 5/2تا ۳ سال هم برسد.

هزینه و قیمت ارتودنسی ثابت

قیمت ارتودنسی ثابت به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ عواملی مانند مدت زمان درمان، بیمه دندانپزشکی، موقعیت مکانی، تجربه و مهارت متخصص ارتودنسی، ناهنجاری ها و مشکلات دهان و دندان و غیره. همچنین مدل ارتودنسی هم روی هزینه تأثیرگذار است. به عنوان مثال، انتخاب ارتودنسی نامرئی یا شفاف نسبت به ارتودنسی معمولی بیشتر خواهد بود و هر چقدر مشکلات فک و دندان شما بیشتر باشد، باید هزینه بیشتری برای درمان پرداخت کنید.

نسخه اصلی مطلب ارتودنسی ثابت؛ انواع، مراحل و نحوه انجام را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---