بسیاری از افراد دندان های نامنظمی دارند که علت آن می تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. با استفاده از ارتودنسی متحرک می توان دندان ها را صاف کرد، فاصله بین آن ها را کاهش داد و در نتیجه به سلامت دندان، لثه و مفاصل فک کمک کرد. این روش با به کارگیری پلاک های قابل جابه جایی، نسبت به ارتودنسی ثابت راهکاری انعطاف پذیرتر به شمار می رود.

ارتودنسی متحرک چیست؟

همان طور که از نام آن پیداست، ارتودنسی متحرک شامل دستگاه هایی است که قابلیت خارج شدن از دهان را دارند. افرادی که به دلیل نگرانی از طول دوره درمان با ارتودنسی ثابت یا ناراحتی ناشی از براکت ها تمایلی به این نوع درمان ندارند، می توانند با تشخیص متخصص از ارتودنسی متحرک استفاده کنند؛ به ویژه در مواردی که ناهنجاری ها شدید نباشد. پلاک متحرک ارتودنسی می تواند برای اصلاح رشد فک یا درمان ناهنجاری های خفیف تا متوسط به کار رود.

کاربرد ارتودنسی متحرک

• اصلاح مشکلات فکی و اسکلتی در کودکان و نوجوانان
• درمان ناهنجاری های جزئی دندانی
• استفاده به عنوان نگهدارنده متحرک ارتودنسی بعد از درمان ثابت
• مناسب برای افرادی که امکان استفاده طولانی مدت از بریس ها را ندارند

انواع ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک انواع مختلفی دارد که بر اساس نوع مشکل، سن بیمار و اهداف درمان انتخاب می شود:

۱. پلاک متحرک نامرئی (الاینر شفاف)

نوعی از ارتودنسی متحرک نامرئی که بدون براکت یا سیم، شفاف و تقریباً نامرئی است. پلاک ارتودنسی نامرئی معمولاً هر ۲ هفته یک بار تعویض می شود.

۲. پلاک متحرک با فنر زد (Z Spring)

برای جلو آوردن دندان های عقبی به کار می رود و گزینه ای رایج در درمان ناهنجاری های خفیف است.

۳. پلاک فانکشنال

این پلاک ها برای اصلاح موقعیت فک و دندان ها به صورت همزمان کاربرد دارند. برای کودکانی که فک بالا یا پایین کوچکی دارند، مفید است.

۴. ریتینر متحرک ارتودنسی

بعد از ارتودنسی ثابت، استفاده از پلاک متحرک بعد از ارتودنسی یا همان ریتینر ضروری است تا از برگشت دندان ها جلوگیری شود. انواع رایج:

• ریتینر هاولی (سنتی)

• ریتینر شفاف (مشابه الاینر)

معایب و مزایای ارتودنسی متحرک

✅ مزایا

• قابل جابه جا شدن و آزادی عمل هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن

• کاهش خطر پوسیدگی و تحلیل ریشه نسبت به ارتودنسی ثابت

• راحتی در تمیز کردن پلاک متحرک ارتودنسی

• عدم ایجاد لکه های سفید روی دندان

• امکان تنظیم آسان توسط متخصص

• گزینه ای ایده آل برای درمان های اولیه یا خفیف

❌ معایب

• نیاز به همکاری دقیق بیمار (استفاده حداقل ۲۲ ساعت در روز)

• محدودیت در مصرف نوشیدنی های رنگی هنگام استفاده از الاینر

• احتمال گم شدن یا شکستن پلاک

• عدم امکان غذا خوردن با الاینر

ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی است؟

ارتودنسی متحرک معمولاً برای دندان هایی مناسب است که دچار ناهنجاری های خفیف تا متوسط هستند، مانند چرخش خفیف، فاصله کم بین دندان ها یا رویش نامرتب برخی دندان ها. این روش همچنین برای بیمارانی کاربرد دارد که نیاز به هدایت رشد فک دارند یا پس از ارتودنسی ثابت به پلاک متحرک نگهدارنده نیاز دارند. متخصص ارتودنسی با بررسی وضعیت دندان ها و فک، تشخیص می دهد که آیا ارتودنسی متحرک گزینه مناسبی برای اصلاح ناهنجاری ها هست یا خیر.

به نقل از وبسایت دکتر تو: چند ساعت در روز باید از ارتودنسی متحرک استفاده کرد؟

برای موفقیت در درمان باید به طور منظم از پلاک متحرک استفاده کرد. تنها می توانید برای خوردن غذا یا مسواک زدن آن را از دهان خارج کنید. معمولا دندانپزشکان توصیه می کنند که حداکثر ۴ ساعت در شبانه روز پلاک را از دهان خارج کنید.

مراحل ارتودنسی متحرک

۱. مشاوره و ارزیابی اولیه

تشخیص اینکه آیا ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی است با بررسی عکس های رادیولوژی و معاینه فیزیکی انجام می شود.

۲. قالب گیری

قالب گیری ارتودنسی به شکل سنتی یا اسکن دیجیتال برای ساخت پلاک متحرک فک بالا یا پایین انجام می شود.

۳. ساخت و نصب پلاک

در مطب، پلاک تحویل داده شده و نحوه استفاده از آن آموزش داده می شود.

۴. مراجعات دوره ای

بیمار باید به صورت منظم برای بررسی درمان و تنظیم پلاک مراجعه کند.

۵. مرحله نگهدارنده

در پایان، استفاده از ریتینر متحرک ارتودنسی برای تثبیت موقعیت دندان ها الزامی است.

مراقبت های بعد از ارتودنسی متحرک

• شستشوی روزانه پلاک با آب ولرم و صابون ملایم
• پرهیز از خمیردندان برای شستن پلاک (به دلیل خاصیت سایندگی)
• نگهداری پلاک در جعبه مخصوص هنگام غذا خوردن یا ورزش
• مسواک زدن دقیق بعد از هر وعده غذایی
• عدم بازی با بریس یا فشار دادن آن در دهان

مدت زمان ارتودنسی متحرک

مدت زمان ارتودنسی متحرک بسته به شدت مشکل، همکاری بیمار و سن او بین چند ماه تا دو سال متغیر است. در مورد ریتینرها، گاهی نیاز به استفاده شبانه تا چند سال وجود دارد.

ارتودنسی متحرک برای کودکان و بزرگسالان

• ارتودنسی متحرک کودکان برای اصلاح رشد فک یا درمان زودهنگام کاربرد زیادی دارد.
• ارتودنسی متحرک در سنین بالا نیز در موارد خفیف یا به عنوان نگهدارنده قابل استفاده است.
• در صورت همکاری خوب، ارتودنسی متحرک بزرگسالان هم می تواند مؤثر واقع شود.

تفاوت های ارتودنسی متحرک و ثابت

جدول مقایسه ارتودنسی ثابت و متحرک به شرح زیر است:

ویژگی ها	ارتودنسی متحرک	ارتودنسی ثابت
میزان تأثیرگذاری	مناسب برای ناهنجاری های خفیف تا متوسط	مناسب برای تمام ناهنجاری ها، به ویژه موارد شدید
میزان راحتی	راحت تر در هنگام غذا خوردن و مسواک زدن	ممکن است باعث ناراحتی و زخم در ابتدا شود
نیاز به همکاری بیمار	بسیار بالا (موفقیت درمان وابسته به استفاده منظم است)	کمتر از متحرک ولی همچنان مهم
طول دوره درمان	معمولاً کوتاه تر از ارتودنسی ثابت	بسته به شدت ناهنجاری، ممکن است طولانی تر باشد
هزینه درمان	معمولاً کمتر	معمولاً بیشتر
مناسب برای سنین	بیشتر در کودکان و نوجوانان	مناسب برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان
ظاهر و زیبایی	پلاک های شفاف و کمتر قابل مشاهده	براکت های فلزی یا سرامیکی، بیشتر قابل مشاهده
کاربرد اصلی	اصلاح رشد فک، مرتب سازی جزئی دندان ها	ردیف کردن دقیق و جامع دندان ها

ارتودنسی متحرک فک بالا و فک پایین

بسته به محل ناهنجاری، ارتودنتیست ممکن است ارتودنسی متحرک فک بالا، فک پایین یا تک فک را توصیه کند. در برخی موارد، ترکیب با ارتودنسی ثابت نیز ممکن است.

ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟

پاسخ این سؤال به نوع ناهنجاری بستگی دارد. اگر مشکل پیچیده باشد، ارتودنسی ثابت انتخاب مناسب تری است. در غیر این صورت، ارتودنسی متحرک با مزایای متعدد، گزینه ای ساده تر و راحت تر است.

قیمت ارتودنسی متحرک

هزینه ارتودنسی متحرک به عوامل متعددی مانند نوع پلاک، مدت درمان، شدت مشکل و نیاز به ارتودنسی تک فک یا دو فک بستگی دارد.

• قیمت ارتودنسی متحرک فک بالا یا پایین به تنهایی کمتر از ارتودنسی دو فک است.
• هزینه ریتینر یا پلاک نگهدارنده نیز جداگانه محاسبه می شود.

برای اطلاع از هزینه ارتودنسی متحرک تک فک یا دریافت قیمت دقیق، مشاوره با متخصص ارتودنسی ضروری است.

سوالات متداول درباره ارتودنسی متحرک

۱. ارتودنسی متحرک چیست و چه کاربردی دارد؟

ارتودنسی متحرک نوعی درمان ارتودنسی است که با استفاده از پلاک های قابل جابه جایی، ناهنجاری های خفیف تا متوسط دندانی یا فکی را اصلاح می کند. این روش برای کودکان، بزرگسالان، و همچنین بعد از ارتودنسی ثابت به عنوان نگهدارنده کاربرد دارد.

۲. قیمت ارتودنسی متحرک چقدر است؟

قیمت ارتودنسی متحرک بسته به نوع پلاک، شدت ناهنجاری، تک فک یا دو فک بودن و مدت درمان متغیر است. برای اطلاع از هزینه دقیق، مشاوره با متخصص ضروری است.

۳. تفاوت ارتودنسی متحرک و ثابت در چیست؟

ارتودنسی متحرک از پلاک های جدا شدنی تشکیل شده و برای مشکلات ساده تر مناسب است، در حالی که ارتودنسی ثابت با براکت و سیم برای درمان های پیچیده تر به کار می رود. ارتودنسی متحرک راحت تر تمیز می شود اما نیاز به همکاری دقیق بیمار دارد.

۴. ریتینر متحرک ارتودنسی چه زمانی استفاده می شود؟

ریتینر متحرک پس از پایان درمان ارتودنسی برای تثبیت موقعیت دندان ها به کار می رود. این پلاک باید طبق نظر متخصص در مدت مشخصی استفاده شود تا از برگشت دندان ها جلوگیری کند.

۵. ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی مناسب است؟

ارتودنسی متحرک برای دندان هایی که ناهنجاری خفیف دارند یا به منظور نگهداری بعد از ارتودنسی ثابت استفاده می شود. این روش برای اصلاح جزئی در فک بالا یا پایین مناسب است.

۶. مدت زمان درمان با ارتودنسی متحرک چقدر است؟

مدت زمان ارتودنسی متحرک بسته به شرایط بیمار معمولاً بین چند ماه تا دو سال است. همکاری دقیق بیمار و استفاده منظم از پلاک، در کاهش مدت درمان بسیار مؤثر است.

۷. آیا ارتودنسی متحرک برای بزرگسالان هم مؤثر است؟

بله، ارتودنسی متحرک برای بزرگسالانی که ناهنجاری خفیف دارند یا به دنبال روش کم تهاجمی تر هستند مناسب است. البته تأثیر آن به شدت مشکل و تعهد بیمار بستگی دارد.

۸. هزینه ارتودنسی متحرک تک فک چقدر است؟

هزینه ارتودنسی متحرک تک فک معمولاً کمتر از درمان دو فک است و به نوع پلاک و مدت درمان بستگی دارد. تعیین قیمت دقیق پس از معاینه امکان پذیر است.

۹. چگونه ارتودنسی متحرک را تمیز کنیم؟

برای تمیز کردن ارتودنسی متحرک، پلاک ها را روزانه با مسواک نرم و شوینده ی مخصوص یا آب ولرم بدون خمیر دندان بشویید تا از تجمع پلاک های میکروبی جلوگیری شود.

نتیجه گیری و سخن پایانی درباره ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک یکی از انواع ارتودنسی است با انعطاف بالا، گزینه ای مناسب برای درمان ناهنجاری های خفیف و نگهداری پس از ارتودنسی ثابت است. انتخاب صحیح نوع پلاک و پایبندی به مراقبت ها، نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.

نسخه اصلی مطلب ارتودنسی متحرک؛ مدت زمان درمان، انواع، مراحل، کاربردها و مزایا را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---