به سقف دهان، کام می گویند که دهان را از حفره های بینی جدا می کند و شامل دو استخوان قرینه در دو طرف است که در نوجوانی به هم جوش می خورند و استخوان کام یک تکه را درست می کنند. قبل از جوش خوردن این استخوانها، شیاری در بین آنها وجود دارد که درز میانی کام نامیده می شود. ناهنجاری های ساختاری دهان از بدو تولد و با عاداتی مانند مکیدن طولانی مدت شست می تواند باعث رشد نامناسب کام شود. این مشکل اگر در دوران کودکی درمان نشود، درمان تنگی کام یا فک بالا در نوجوانی یا بزرگسالی دشوارتر می شود. تنگی فک شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری هایی مانند آپنه انسدادی خواب، دندانهای نهفته و مشکلات گفتاری قرار می دهد. درمان با عریض کننده کام یا مداخله جراحی، پس از ترک عادت مکیدن انگشت می تواند این علائم را اصلاح کند.

علائم تنگی فک بالا

تنگی فک بالا می تواند منجر به مشکلات تنفسی و نامرتبی دندان ها شود.

علائم در نوزادان

نوزادان با کام باریک ممکن است در شیر خوردن یا تغذیه از شیشه مشکل داشته باشند. مکش نامناسب از کام باریک به طور بالقوه می تواند منجر به تشکیل حباب های هوا در هنگام شیرخوردن شود که منجر به نفخ بیش از حد می شود. سایر علائم بالقوه در نوزادان، عبارتند از:

• مشکلاتی در تنفس بینی
• مشکل هنگام شیرخوری
• مشکلات خوابیدن
• اشکال در نفس کشیدن در شب
• اشکال پاکسازی مایعات بینی

علائم در کودکان

کام باریک می تواند باعث مشکلات تنفسی در کودکان شود که منجر به عادت تنفس دهانی یا آپنه انسدادی خواب می شود. همچنین می تواند به نگرانی های دندانی مانند:

• دندان های شلوغ
• جویدن نامتقارن
• ایجاد الگوی رشدی غلط در فک و صورت
• دندان نهفته
• باز ماندن و خشکی دهان که خود باعث افزایش پوسیدگی دندان ها می شود.
• کودک شما همچنین ممکن است دچار تغییرات گفتاری شود، به خصوص با صداهایی که شامل تماس زبان با کام است.

علائم در بزرگسالان

بزرگسالان ممکن است بسیاری از علائم مشابه کودکان را داشته باشند. هنگامی که فکین به طور کامل رشد کرد، درمان دشوارتر می شود و معمولاً نیاز به جراحی دارد.

عوارض جانبی احتمالی تنگی فک بالا

کام باریک اغلب مشکلاتی برای دندان ها ایجاد می کند، مانند:

• دندان های شلوغ
• جویدن نامتقارن
• دندان نهفته

همچنین می تواند به دلیل انسداد حفره بینی باعث مشکلات تنفسی شود. برای برخی افراد، این انسداد ممکن است منجر به عادت تنفس دهانی شود. آپنه انسدادی خواب نیز در افرادی که کام باریک دارند، به دلیل تنگی راه های هوایی، شایع است. برخی از افراد نیز ممکن است به دلیل تغییر در نحوه تماس زبان با کام، هنگام صحبت دچار تغییرات گفتاری شوند.

گسترش دهنده فک بالا چیست؟

افزایش دهنده عرض کام - که به آن palatal expander نیز گفته می شود، یک وسیله دهانی است که برای عریض کردن فک بالای باریک استفاده می شود و در سقف دهان شما قرار می گیرد و به تدریج هر دو نیمه استخوان کام را از هم دور می کند.

گسترش دهنده های کام، بیشتر در کودکان استفاده می شود، اما نوجوانان و بزرگسالان نیز می توانند آنها را داشته باشند.

سن مناسب درمان تنگی فک بالا با ارتودنسی

افزایش عرض کام قبل از جوش خوردن دو نیمه کام سریعتر و موفقیت آمیزتر است. به همین دلیل است که اغلب در درمان ارتودنسی اولیه (همچنین به عنوان درمان اولیه یا ارتودنسی فاز 1) انجام می شود و برای ایجاد فضا قبل از رویش دندانهای دائمی به داخل دهان استفاده می شود. درز کام در حدود 14-12 سالگی به هم جوش می خورد. اگر در سنین 7 تا 14 سالگی افزایش عرض کام انجام شود، معمولاً حاوی ترکیبی از حرکت استخوانی و دندانی است. هر چه سن کمتر باشد، افزایش عرض بیشتر اسکلتی خواهد بود. اگر افزایش عرض کام در سنین بالاتر انجام شود، چون درز میانی کام بسته شده است، اغلب امکان افزایش عرض کام بدون جراحی وجود ندارد. در چنین مواقعی، بیشتر حرکت به دلیل حرکت دندان ها اتفاق می افتد.

به همین دلیل، متخصصان ارتودنسی اغلب توصیه می کنند که کودکان از سن 9 یا 10 سالگی شروع به استفاده از دستگاه گسترش دهنده فک بالا کنند. زمانی که متخصص ارتودنسی شروع به درمان زودهنگام می کند، می تواند این احتمال را کاهش دهد که فرزند شما در آینده به روشهای تهاجمی تر نیاز داشته باشد. در بیشتر موارد، 12-6 ماه طول می کشد تا به نتایج مطلوب برسید.

درمان تنگی فک بالا با ارتودنسی

برای درمان تنگی فک بالا، انواع مختلفی از گسترش دهنده های کامی وجود دارد که انتخاب آن ها به سن بیمار، شدت ناهنجاری، نوع رشد فک و شرایط دندانی بستگی دارد. ارتودنتیست با بررسی دقیق وضعیت دهان و فک تشخیص می دهد چه دندان هایی نیاز به ارتودنسی دارند و سپس مناسب ترین دستگاه را انتخاب می کند.

🔹 افزایش دهنده متحرک عرض کام
شبیه به نگهدارنده ارتودنسی است و در مرکز آن یک پیچ انبساط قرار دارد. این دستگاه بیشتر برای کودکان در سن رشد و با همکاری مناسب تجویز می شود.

🔹 افزایش دهنده ثابت عرض کام
دستگاه هایی مانند هایرکس، هاس و کواد هلیکس، به دندان های آسیاب بالا متصل شده و با چرخاندن پیچ مرکزی، باعث گشاد شدن کام می شوند.

🔹 گسترش فک با کمک جراحی (SARPE)
در بزرگسالانی که درز کام بسته شده، از این روش استفاده می شود. ابتدا دستگاه نصب شده و سپس جراح فک، درز میانی را باز می کند.

🔹 افزایش عرض فک با مینی اسکرو (MARPE)
روش غیرجراحی که با استفاده از پیچ های کوچک (TAD) در نوجوانان و بزرگسالان انجام می شود و فک را به آرامی گسترش می دهد.

🔸 توصیه پایانی: مراجعه به موقع کودکان به متخصص ارتودنسی، می تواند با مداخله زودهنگام و روش های ساده تر، از بروز مشکلات شدیدتر جلوگیری کند.

نسخه اصلی مطلب درمان تنگی فک بالا (Palatal Expander) با ارتودنسی را در سایت دکتر پدرام دانش کاظمی بخوانید.

---