بیش فعالی مثانه چه بیماری است؟

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

بیش فعالی مثانه عبارت است از میل شدید ناگهانی برای خالی کردن مثانه ، که ممکن است با بی اختیاری ادرار نیز همراه باشد . به طور معمول تکرر ادرار و ادرار شبانه نیز از علائم دیگر این بیماری هستند . مثانه بیش فعالیک بیماری نسبتا شایع است که به دلایل مختلفی بروز می کند ولی خوشبختانه برای درمان آن روش های متفاوتی در دسترس است که می تواند به افراد ، در کاهش علائم کمک کند .

در این مقاله به بررسی اختلال بیش فعالی مثانه می پردازیم .

علت بیش فعالی مثانه

علت سندرم مثانه بیش فعال به طور کامل مشخص نشده است .به طور معمول ، عضله مثانه ، زمانی که مثانه به تدریج پر می شود ، آرام است . وقتی مثانه به تدریج کشیده می شود ، و زمانی که مثانه تقریبا نصفه پر است ، احساس نیاز به دفع ادرار می کنیم . اکثر افراد می توانند به راحتی برای مدت زمانی پس از این احساس اولیه ، تا زمان مناسب برای رفتن به توالت ، خود را نگه دارند . در صورتیکه ، در افراد مبتلا به بیش فعالی مثانه ، عضله مثانه پیام های نادرست به مغز می رساند و باعث می شود بیش از آنچه در واقع وجود دارد احساس پری داشته باشیم .زمانی که مثانه چندان پر نیست و خارج از اراده شما ، خیلی زود عضله منقبض می شود . در حقیقت ، وقتی که مثانه شما برای دفع ادرار منقبض می شود ، کنترل بسیار کمتری روی آن دارید .

علائم بیش فعالی مثانه

• یک دفعه احساس می کنید باید ادرار کنید
• مکررا باید به دستشویی بروید
• با اینکه احساس می کنید خیلی ادرار دارید ، اما حجم ادرار تان بسیار کم است
• همین که از دستشویی بیرون می آیید احساس می کنید باید دوباره به دستشویی برگردید
• شب ها مکررا برای دستشویی رفتن بیدار می شوید
• در هنگام تمایل به دفع ادرار ممکن است بی اختیار ادرار کنید

عوامل خطرساز زمینه ای بیش فعالی مثانه

• برخی از بیماران ممکن است علائم مثانه بیش فعال خود را به عنوان بخشی طبیعی از روند پیر شدن در نظر بگیرند .

سایر عوامل عبارت اند از :

• آسیب عصبی به دلیل سابقه جراحی
• ضربه به قسمت فوقانی بدن یا لگن که به مثانه آسیب رسانده باشد
• داشتن بیماری معروف به هیدروسفالی یا فشار طبیعی
• داشتن عفونت ادراری
• سابقه سرطان مثانه یا پروستات
• سابقه سنگ مثانه
• سابقه شرایطی که بر عملکرد عصبی تأثیر می گذارد ، مانند مولتیپل اسکلروزیس ، بیماری پارکینسون ، یا سکته مغزی
• یائسگی
• داشتن یک رژیم غذایی حاوی غذا هایی که مثانه را تحریک پذیر تر کرده و یا ممکن است بیش از حد آن را فعال نمایند
• نمونه هایی از انواع غذاهایی که می توانند مثانه را بیش از حد فعال کنند ، شامل کافئین ، الکل و غذا های پرادویه است .

درمان بیش فعالی مثانه

معمولا بهترین شیوه برای درمان مثانه بیش فعال ترکیبی از رفتار درمانی ، ورزش های تقویت کننده کف لگن و درمان دارویی است .

رفتار درمانی :

اولین راه حل برای کمک به مدیریت علائم مثانه بیش فعال ، به کارگیری روش های رفتاری می باشد که به آن رفتار درمانی نیز می گویند . این روش ها در اغلب موارد مؤثر هستند و هیچ گونه عوارض جانبی به همراه ندارند . روش های رفتاری می توانند شامل موارد زیر باشند :

• انجام تمرینات عضلات کف لگن
• حفظ وزن مناسب
• مدیریت مصرف مایعات
• دو برابر کردن تعداد دفعات دفع ادرار
• برنامه ریزی کردن برای رفتن به توالت
• کاتتریزاسیون متناوب ( استفاده از سوند ادراری )
• استفاده از پد جاذب
• آموزش دادن مثانه

دارو درمانی :

دارو هایی که جهت درمان مثانه بیش فعال استفاده می شوند عمدتا باعث کاهش انقباضات غیر ارادی مثانه می شوند ؛ مانند تولترودین ، اکسی بوتینین ، سولیفناسین . عارضه جانبی اصلی آنها تاری دید ، خشکی دهان و یبوست است .

تحریک عصبی :

در این شیوه دستگاهی شبیه به یک سیم نازک که با یک ژنراتور باتری دار در ارتباط است در مجاورت عصب نخاعی ساکرال ( در قسمت نزدیک به انتهای ستون فقرات ) که تنظیم کننده انقباضات مثانه است قرار می گیرد . این دستگاه با تولید ایمپالس های الکتریکی باعث بهبود علائم بیش فعالی مثانه می شود . البته کارگذاشتن این دستگاه زیر پوست ابتدا به صورت موقت انجام می گیرد و پس از چند هفته در صورت رضایت بیمار به صورت دائمی کار گذاشته می شود . این دستگاه بسیار گران بوده و انجام این روش تنها در مراکز خاص است .

عمل جراحی :

عمل جراحی برای درمان مثانه بیش فعال ، برای افرادی که علائم شدیدی دارند و با سایر روش های درمانی بهبود نیافته اند انجام می شود . هدف از عمل جراحی بهبود توانایی ذخیره سازی مثانه و کاهش فشار وارد شده به آن است. با این حال ، این روش به تسکین درد مثانه کمکی نخواهد کرد .