يك معاينه كامل چشم پزشكي بسيار فراتر از تعيين عيوب انكساري چشم و شماره عينك مناسب است. در واقع يك معاينه چشم پزشكي شامل مراحل مختلفي است كه بسياري از اختلالات چشمي را در مراحل اوليه تشخيص داده و در صورت اقدام به موقع مانع از پيشرفت آنها مي شود.
يك معاينه كامل شامل :
اندازه گيري فشار داخل چشم
بررسي قسمت خلفي و شبكيه
و بررسي قسمت قدامي(جلوئي) چشم است.
زمان تكرار آزمايشات چشمي بسته به نظر پزشك معالج شما دارد. با اين حال توصيه هاي انجمن چشم پزشكي آمريكا اين است كه :
اگر سن شما زير 40 سال است بهتر است كه هر 3 سال يك بار معاينه كامل چشم صورت گيرد.
اگر سن شما بين 40 تا 65 سال است بهتر است كه هر دو سال يك بار معاينه صورت گيرد.
اگر 65 سال يا بيشتر داريد اين معاينات بايد ساليانه صورت گيرد.
اگر شما ديابتي هستيد بايد ساليانه يك بار معاينات كامل چشم پزشكي را انجام دهيد. بعضي از افراد كه داراي برخي بيماري هاي سيستميك يا چشمي خاصي هستند، احتياج به معاينات بيشتري دارند.
به ياد داشته باشيد كه :
Presbyopia ياپيرچشمي معمولا بين 38 تا 40 سالگي شروع شده و تقريبا همه مردم تا سن 50 سالگي آن را تجربه خواهند كرد.بسياري از افراد تا سنين 52 تا 64 سالگي درجاتي از كاتاراكت(آب مرواريد) خواهند داشته و در سنين 75 تا 85 سالگي تقريبا همه كاتاراكت خواهند داشت.گلوكوم( آب سياه) معمولا در افراد بالاي 40 سال اتفاق مي افتد و در مراحل اوليه بدون علامت است. اين بيماري يكي از علل عمده نابينائي در ايران است.معاينه چشم پزشكي معمولا بين 30 تا 60 دقيقه طول ميكشد و بدون درد است.
مراحل معاينه چشم پزشكي :
گرفتن شرح حال: در اين قسمت چشم پزشك از سابقه بيماري هاي چشمي، زمان آخرين معاينه چشم پزشكي و شكايات احتمالي بينائي از شما سوال خواهد كرد. همچنين او درمورد شغل، سرگرميها و تفريحات و در مورد سابقه ء خانوادگي بيماري هاي چشمي از شما سوال خواهد كرد.( سنجش حدت بينائي) Visual Acuity Test: انجام اين تست در واقع به اين معناست كه چشمان شما چقدر خوب مي بيند يا به عبارت ديگر وضوح و قدرت بينائي شما را محك مي زند. اولين آزمايشي كه شما در حين معاينات چشم پزشكي با آن مواجه خواهيد شد، ديدن چارت معروفي است كه شامل حروف در اندازه هاي مختلف است. ابتدا شما بايد در فاصله 6 متري از اين چارت بايستيد. از شما خواسته مي شود كه جهت حروف را كه به تدريج كوچك تر مي شود، تشخيص دهيد.
كوچك ترين رديفي كه توسط چشم شما ديده مي شود ميزان ديد چشمان شما خواهد بود. اگر چشم پزشك ديد را 20/20 گزارش كند معناي اين جمله اين است كه شما از فاصله 6 متري مي توانيد كوچكترين رديفي را كه يك فرد با ديد طبيعي مي بيند، ببينيد و اگر به عنوان مثال ديد شما 20/10 گزارش شود معناي آن اين است كه شما از فاصله 3 متري مي توانيد كوچك ترين رديفي را كه يك فرد با ديد طبيعي از فاصله 6 متري مي بيند، ببينيد. اگر ديد شما كاهش يافته باشد، بايستي تعيين نمره عينك انجام شود كه احتمالا همگي شما به خوبي با آن آشنا هستيد. تعيين عيب انكساري يا Refraction همان مرحله اي است كه عدسي هاي مختلف جلويچشم قرار مي گيرد تا عدسي مناسب براي تصحيح عيب انكساري شما پيدا شود.
حركات چشمي :
چشم پزشك از شما مي خواهد كه به يك هدف نزديك(معمولا انگشت دست او) نگاه كنيد و حركت انگشت او را كه مانند ترسيم حرف H پهن در فضا مي باشد دنبال كنيد. اين آزمايش قابليت حركت چشمان شما را ارزيابي مي كند. در اختلالات اعصاب چشمي كه به عضلات چشم عصب دهي مي كند و يا در صورت وجود مشكل در خود عضلات چشم، اين حركات مختل مي شوند.
ارزيابي مردمك :
در اين آزمايش يك منبع نوراني به چشم شما تابانده مي شود تا واكنش مردمك به نور سنجيده شود.
تست پوشاندن چشم :
اين تست براي ارزيابي عمل كرد هم زمان دو چشم با يك ديگر است. در اين آزمايش از شما خواسته مي شود كه در صورتي كه داراي عيوب انكساري هستيد عينك مخصوص خود را به چشم بزنيد و سپس به يك نقطه دور در روي چارت حروف ثابت نگاه كنيد. سپس چشم پزشك يكي از چشمان شما را مي پوشاند. اگر چشم شما براي ثابت ماندن بر روي نقطه مورد نظرحركت كند يعني از آن چشم استفاده نمي شود و اين مي تواند نشانه اي از استرابيسم(لوچي) و يا تنبلي چشم باشد. براي تكرار آزمايش براي چشم ديگر چشم پزشك بعد از برداشتن پوشش از چشم اول چند ثانيه اي صبر مي كند تا تعادل برقرار شود و سپس آزمايش را با چشم ديگر تكرار مي كند. اگر چشمي كه پوشش از روي آن برداشته شده حركت كند، اين حالت phoria ناميده مي شود. معناي اين جمله اين است كه در هنگام استراحت هر دو چشم به سمت نقطه هدف نگاه نمي كنند بنابراين شما بايد سعي كنيد كه هر دو چشم را روي يك نقطه، ثابت نگاه داريد كه اين مسئله مي تواند ايجاد فشار در چشم كرده(eye strain) و در نهايت باعث سردرد شود.
تست بررسي تطابق :
هدف از انجام اين آزمايش، سنجش توانائي چشمان شما براي تطابق است. چشم پزشك از شما مي خواهد كه به يك نقطهء نزديك نگاه كنيد و سپس اين هدف را تا بيني نزديك و نزديك تر مي كند و از شما مي خواهد اولين باري كه آن را به صورت دو شئ مي بينيد ذكر كنيد.
بررسي با Slit Lamp:
در اين تست از slit lamp كه بيوميكروسكوپ هم ناميده مي شود براي بررسي قسمت قدامي و خلفي چشم استفاده مي شود. اين ميكروسكوپ اجزاي چشم شما را چندين بار بزرگتر كرده و از يك منبع نوراني استفاده ميكند تا به وضوح اجزاي چشم ديده شوند. تمام قسمت هاي چشم شما مانند مژه، پلك، قرنيه، ملتحمه، عنبيه، عدسي و اتاق قدامي به وسيله اين دستگاه بررسي مي شوند.
تونومتري :
اين آزمايش براي اندازه گيري فشار داخل چشمي است. در اين آزمايش ابتدا يك قطره بيحسي و سپس چند قطره از فلئورسئين( يك ماده رنگي زرد) به داخل چشم ريخته مي شود ودر نهايت چشم پزشك يك دستگاه كوچك به نام تونومتر را به چشمان شما نزديك مي كند و روي قرنيه قرار مي دهد و فشار چشم را اندازه گيري مي كند. اگر فشار چشم شما بالاتر از حد طبيعي باشد مي تواند خطر ابتلا به گلوكوم را افزايش دهد. بعضي از چشم پزشكان ترجيح مي دهند از روش غيرتماسي اندازه گيري فشار چشم كه air puff ناميده مي شود استفاده كنند.
ارزيابي فوندوس با مردمك گشاد شده :
معمولا اين تست آخرين تستي است كه در يك معاينه چشم پزشكي كامل انجام مي شود. در اين روش پزشك از قطره اي استفاده مي كند كه مردمك چشم شما را گشاد كرده و بنابراين پنجره اي را جلوي چشم او باز مي كند كه مي تواند قسمت هاي داخلي تر چشمان شما را به خوبي بررسي كند. در اين آزمايش او مي تواند ويتره، عصب بينائي، ماكولا، شبكيه و عروق خوني را بررسي كند. كاهش نور فوندوسكوپ وضوح تصوير را براي چشم پزشككم مي كند، با اين حال اگر نور اين دستگاه شما را اذيت مي كند مي توانيد از پزشك خود بخواهيد نور آن را كاهش دهد. اين آزمايش يك قسمت اصلي و مهم از معاينات چشم پزشكي است كه مي تواند بسياري از بيماري هاي چشمي را نشان دهد.
آزمايشات تكميلي در صورت ضرورت :
آزمايش تشخيص رنگ :
اختلالات تشخيص رنگ به خصوص در آقايان شايع مي باشد. شايع ترين اختلال، عدم تشخيص دو رنگ سبز و قرمز از يك ديگر است. آزمايش استاندارد براي تشخيص اين نوع اختلال استفاده از صفحات pseudoisochromatic است. اين نوع صفحات شكل هاي مختلفي مانند اعداد، حروف و يا اشكال هندسي متفاوت دارند كه به صورت نقطه نقطه بوده و در رنگ و درجه روشني از زمينه زيرشان متفاوت هستند. به عنوان مثال ممكن است كه زمينه يكي از آنها نقطه هاي نارنجي و شكل اصلي به صورت نقطه هاي زيتوني رنگ باشد. براي يك فرد با تشخيصرنگ عادي، تفكيك اين دو از هم به راحتي صورت مي گيرد اما براي فردي كه dichromatic است ( يعني كسي كه دو رنگ قرمز و سبز را يك سان ميبيند) هيچ شكلي قابل تشخيص نيست. بررسي ميدان بينائي: ميدان بينائي محدودهاي از فضا ميباشد كه با نگاه ثابت چشم در يك جهت، براي شخص قابل رويت است. كاربرد اصلي اين تست براي تشخيص و پي گيري گلوكوم(آب سياه) است. همچنين در تشخيص انواع بيماري هاي اعصاب چشم و راه هاي بينائي در مغز كمك كننده است.
