گزارشی از راه اندازی طب باز ساختی در کشور

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

طب باز ساختی در کشور راه اندازی می شود

با دکتر محمد علی نیلفروش زاده رییس مرکز تحقیقات پوست و سلول بنیادی ، برگزیده 4 سال جشنواره رازی ،مشاور معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری ، ریاست کار گروه طب باز ساختی کشور و رییس کنگره سراسری تازه های جراحی پوست ایران به گفتگو نشستیم.از اولین تزریق سلولهای بنیادی پوست ( فیبروبلاست) به منظور جوانسازی پوست توسط دکتر نیلفروش زاده نزدیک به 10 سال می گذرد.انجام موفقیت آمیز این پروژه بر روی 44 بیمار و چاپ مقاله آن در ژورنال های معتبر خارجی در سال 2010 باعث شد پژوهشگران بیش از پیش به این درمان توجه کنند ، کاربرد سلولهای بنیادی ملانوسیت به روش ابداعی از دیگر دستاوردهای ایشان بود . با گسترش تحقیقات در این زمینه به تدریج ازسلولهای کراتینوسیت و فیبروبلاست در درمان سوختگی و اسکار سالک استفاده شد که نتایج آن در دو ژورنال خارجی چاپ شد.سپس از کاربرد سلول بنیادی در درمان زخم پای دیابتی و زخمهای مزمن بهبود نیافته بهره گرفته شد که همچنان در دست اجراست و باعث شد مراکز تحقیقاتی پوست و سلول بنیادی و پوست و سالک به عنوان مراکز پیشرو در سلول درمانی پوست شناخته شوند و برخی شرکتهای دانش بنیان خارجی از جمله Bio Science Instituteبا استناد به مقالات ذکر شده اقدام به ساخت کیتهای سلولی پوست کنند. در همین راستا پروژه سلول های بنیادی فولیکول مو با همکاری ISHRS آمریکا و پژوهشکده رویان کلید خورد و در سال 2011 موفق به دریافت گرانت شد. در سال 2014 فاز حیوانی به اتمام رسید و در سال 2015 فاز انسانی آغاز گردید.از ایشان خواستیم در این باره توضیحات بیشتری به ما بدهند.

1-طب باز ساختی را چگونه تعریف میکنید ؟

در سال 2007 پزشکی باز ساختی که عبارت است از جایگزینی بافت های از دست رفته با بافتی زنده و دارای عملکرد مناسب به عنوان یکی از شاخه های علم پزشکی معرفی شد. در این علم پزشکان از دارو برای تحریک ساز و کارهای ترمیمی موجود در بدن ،از ژن ،سلول و به خصوص سلولهای بنیادی برای جبران سلولهای از دست رفته بافتی و از مهندسی بافت برای تولید بافت در آزمایشگاه و پیوند آن به جای بافت آسیب دیده استفاده می کنند.

2- در خصوص مرکز ملی طب باز ساختی که راه اندازی آن را به عهده گرفته اید ،چه توضیحی می فرمایید؟

مرکز ملی طب باز ساختی یک مرکز مبتنی بر کمک های مردمی و خیرین و تلفیقی از فرایندهای تولید و ترجمان دانش ،خدمات پژوهش ،فناوری،تجاری سازی،و سیاست گذاری در عرصه طب باز ساختی می باشد.

3-اصولا هدف از ایجاد کار گروه طب بازساختی چیست؟

با توجه به اهمیت موضوع سلول های بنیادی و مهندسی بافت که امروزه در عرصه های مختلف از جمله پزشکی و درمانی کاربرد های بسیار دارد، همگام شدن با توسعه این تکنولوژی و استفاده به روز از آن امری اجتناب ناپذیر است، به همین منظور ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ضمن سیاستگذاری و ایجاد زمینه برای استفاده از دانش بین المللی و تبدیل آن به دانش بومی درکشور در دورنمای فعالیت های خود حمایت از ساخت بیمارستان ها و انستیتوهایی تحت عنوان «طب باز ساختی» را برنامه ریزی کرده است تا از چرخه توسعه پیشرفت علم سلول های بنیادی غافل کند.

4-طب باز ساختی در دنیا چگونه است و جایگاه ما چیست؟

امروزه حوزه طب بازساختی یکی از مهمترین مباحث پژوهشهايزيست فناوری بوده وامید می رود بسياري از بيماريها با بهرهگيري از فناوریهای نوین طب بازساختی قابل درمان باشند . در حال حاضر كاربرد طب بازساختی در بيماريهاي زيادي مطرح شده و كشور ما نيز در اين زمينه پيشگام است. همه کشورها از جمله محققان کشور ما در تلاش هستند تا به جدیدترین یافتهها در خصوص علوم مرتبط باطب بازساختی همچون علوم سلولی ، مهندسی بافت ، بیوتکنولوژی و مهندسی نانو دست یابند تا با ترکیب این دانش با علوم بالینی همچون پوست ، ارتوپدی ، جراحی بازساختی ، دندانپزشکی و .... بتوانند بدون استفاده از دارو های شیمیایی ، درمان بیماران را به این سمت هدایت نمایند.

طب بازساختی و سلول های بنیادی به عنوان نسل چهارم طب و انقلاب پزشکی صدسال اخیر به شمار می رود و از طرف دیگر به دلیلDoubling Timeبسیار پایین ، این علم به شدت رو به رشد بوده و هر لحظه غفلت از این امر موجب افزایش چشم گیر فاصله جامعه علمی پژوهشی کشور با کشورهای توسعه یافته در این مقوله خواهد شد. البته اهمیت این موضوع زمانی مشخص می گردد که بدانیم شرکت های تجاری مهمی طی دهه اخیر پا به عرصه بازار طب بازساختی گذاشته اند چرا که اعتقاد دارند این حوزه همچون حوزه داروهای با فناوری بالا دارای حاشیه سود بسیار بالایی برای کشورها خواهد بود

پیشرفتهای اخیردرعلم پزشكی هرچندتوانسته طول عمربیماران رابه طورمحسوسی افزایش دهدولی باخودارمغان جدیدی نیزبه همراه داشته است كه لیست بلندی ازبیماریهای تحلیلرونده بافتی همانندبیماریهای قلبی ناشی ازسكته،بیماریهای عصبی وبیماریهای استخوانی وغضروفی ازآنجمله هستند. دراین نوع بیماریها عضومبتلابخشی ازعملكردخودرابه علل مختلف ازدست میدهد. ازعوامل موثردراینچنین بیماریهای میتوان به كهولت سن،حوادث عروقی،تغذیه،عوامل محیطی وژنتیكی اشاره کرد. متاسفانه به رغم تحقیقات صورت گرفته هنوزراه حل درمانی مناسبی برای این بیماریهاارائه نشده است.

برهمین اساس درسال ۲۰۰۷ میلادی،پزشكی بازساختی كه عبارت است ازجایگزینی بافتهای ازدست رفته بابافتی زنده ودارای عملكردمناسب،به عنوان یكی ازشاخههای علم پزشكی معرفی شد. دراین علم،پزشكان ازداروبرای تحریك سازوكارهای بازساختی موجوددربدن،ازژن، سلولوبه خصوص سلولهای بنیادی برای جبران سلولهای ازدست رفته بافتی وازمهندسی بافت برای تولیدبافت درآزمایشگاه وپیوندآن به جای بافت آسیب دیده استفاده میكنند.

هدف پزشكی بازساختی احیای مجددعملكردعضوآسیب دیده بادیدگاههایی جدیداست. البته این ایده جدیدی نیست واولین پیوندمغزاستخوان برای احیاعملكردبافت خونسازدرسال ۱۹۵۶ میلادی انجام شده است. یكی ازنكات كلیدی دراین پزشكی،جلوگیری ازردپیوندتوسط سیستم ایمنی است. درسال ۱۹۵۶،پزشكان برای حل این مشكل،ازپیونددوقلوهای یكسان استفاده نمودند. دراواخردهه ۶۰ واوایل دهه ۷۰ آنهاتوانستنداین مشكل رابایكسان سازی نوع بافت دهنده وگیرنده تااندازه زیادی حل نمایندواین به آن معنی بودكه گیرنده میتوانست سلولهارایك فردغیرفامیل كه ازنظربافتی بابیماریكسان است نیزدریافت نماید. اماگرایش اخیربه پزشكی بازساختی بیشترناشی ازشناخت وتعریف سلولهای بنیادی وهمچنین مهندسی بافت است.طب باز ساختی ( با نام قدیمی طب بازساختی ) حیطه ای است به گواهی اغلب سردمداران علوم پزشکی و برندگان جایزه نوبل آینده مسلم پزشکی می باشد. آنچه که علوم پزشکی در دنیای امروز به صورت شتابان در حال نیل به سمت آن است توسعه علوم به صورت چند رویکردی یاMultidisciplinaryمی باشد که حیطه چندرویکردی طب بازساختی یا همانRegenerative Medicineیکی از مهمترین آنها قلمداد میگردد.

نقل از روزنامه اخبارپزشکان در اولین کنگره سراسری تازه های جراحی پوست ایران