علت و درمان درد و ضعف در ساق و ران پا

دکتر علی فرخانی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drfarkhani.com
آدرس مطب : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، کوی26 تلفن مطب : 32367465 - 031

درد و ناراحتی در هر جایی از پا ممکن است از درد مزمن و مبهم تا دردهای شدید و ناگهانی متفاوت باشد. اکثر موارد پا درد در اثر استفاده ی بیش از حد از این اندام و یا آسیب های کوچک ایجاد می شوند. این ناراحتی ها معمولاً در مدت زمان کوتاهی از بین رفته و می توان با استفاده از روش های درمانی خانگی آنها را تسکین داد. با این حال در برخی از موارد ممکن است یک عارضه ی جدی باعث ایجاد درد در پا شده باشد. در صورتی که از درد شدید و مزمن پا رنج می برید، به یک پزشک متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید. درمان و تشخیص سریع عارضه های ایجادکننده ی درد می تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند. تعدادی از عارضه های جدی و آسیب ها می توانند باعث ایجاد پا درد شوند. هیچ وقت پا درد مزمن و یا همراه با دیگر علائم را نادیده نگیرید. این کار می تواند خطرناک باشد. درصورتی که در مورد پادرد خود نگران هستید، می توانید به یک پزشک متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید.

علل اصلی ایجاد پا درد

برخی از شایع ترین علل ایجاد پا درد، عارضه های خفیفی هستند که پزشک شما می تواند آن ها را با استفاده از روش های متفاوتی درمان کند:

کرامپ یا گرفتگی عضلانی

• یکی از اصلی ترین دلایل پادرد، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی است. ممکن است در ناحیه ی درگیر، مقداری قرمزی و تورم نیز دیده شود. خستگی عضلانی و کمبود آب نیز ممکن است باعث گرفتگی عضلات پا به خصوص عضلات ساق پا شوند. برخی از داروها مخصوصاً داروهای ادرارآور و استاتین ها نیز می توانند در برخی از افراد باعث گرفتگی عضلات پا شوند.

آسیب هایی که موجب پا درد می شوند

پادرد در بسیاری از موارد نشانه ی آسیب است ، از جمله :

کشیدگی عضلانی

• یک آسیب شایع است که در طی آن، الیاف های عضلانی در اثر کشیده شدن بیش از حد پاره می شوند. این عارضه معمولاً در عضلات بزرگتر مانند عضلات همسترینگ، دوقلوی پا و یا چهار سر ران رخ می دهد.

تاندونیت

• به التهاب تاندون ها گفته می شود. تاندون ها، طناب های ضخیمی هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند. زمانی که تاندون ها دچار التهاب شوند، حرکت دادن مفصل درگیر شده مشکل خواهد بود. تاندونیت معمولاً تاندون های همسترینگ و یا تاندون های نزدیک به پاشنه ی پا را درگیر می کند.

بورسیت زانو

• زمانی رخ می دهد که کیسه های حاوی مایع به نام بورس که مفصل زانو را احاطه کرده اند، دچار التهاب شوند.

اسپلینت ساق

• می تواند در سطح داخلی استخوان ساق یا درشت نی ایجاد درد کند. آسیب زمانی رخ می دهد که عضلات اطراف استخوان ساق پا در اثر استفاده ی بیش از اندازه، دچار پارگی شوند.

شکستگی در اثر فشار

• که به شکل ترک های ریزی بر روی استخوان های پا دیده می شود.

عارضه های پزشکی پا درد

برخی از عارضه های پزشکی به طور شایع باعث ایجاد پا درد می شوند. این عارضه ها عبارت اند از :

آترواسکلروز

• به عارضه ای گفته می شود که در طی آن، سرخرگ ها به دلیل تجمع چربی و کلسترول سفت و تنگ می شوند. سرخرگ ها،رگ های خونی هستند که وظیفه ی حمل خون غنی از اکسیژن را در سرتاسر بدن بر عهده دارند. زمانی که این شریانات مسدود شوند، جریان خون در بسیاری از مناطق بدن کاهش می یابد. اگر بافت های پا خون کافی دریافت نکنند ممکن است باعث ایجاد درد شوند، به خصوص در ناحیه ی ساق پا.

ترومبوز عمیق سیاهرگی (DVT)

• زمانی رخ می دهد که یک لخته ی خونی در یکی از سیاهرگ های داخلی بدن ایجاد شود. لخته به توده ای از خون گفته می شود که حالت جامد داشته باشد. ترومبوز عمیق سیاهرگی معمولاً پس از دوره های طولانی بستری بودن، در پاها ایجاد می شود و می تواند باعث درد و تورم در این ناحیه گردد.

آرتروز

• به التهاب مفاصل گفته می شود. این عارضه می تواند باعث ایجاد تورم، درد و قرمزی در ناحیه ی آسیب دیده شود. این عارضه معمولاً مفاصل موجود در زانوها و لگن را درگیر می کند.

نقرس

• نوعی آرتروز است که در اثر تجمع بیش از حد اوریک اسید در بدن رخ می دهد. این عارضه معمولاً باعث ایجاد درد، تورم و قرمزی در پاها می شود.

واریس

• به عارضه ای گفته می شود که در طی آن، سیاهرگ ها متسع و گره دار می شوند. این عارضه در اثر پر شدن بیش ازحد سیاهرگ ها از خون به وجود می آید که علت آن عدم کارایی دریچه های موجود در سیاهرگ می باشد. سیاهرگ ها در این عارضه به صورت متورم و برآمده دیده شده و می توانند باعث ایجاد درد شوند. این عارضه بیشترین شیوع را در ساق و مچ پا دارد.

آسیب عصبی در پا

• می تواند باعث ایجاد بی حسی، درد و یا احساس خارش شود. این مشکل معمولاً در اثر دیابت در قسمت های تحتانی پا به وجود می آید.

دیسک کمر

• زمانی رخ می دهد که یکی از دیسک های لاستیک مانند بین مهره های کمر از جای خود خارج شود. این دیسک می تواند رشته های عصبی موجود در ستون فقرات را تحت تنش قرار داده و باعث احساس درد در ناحیه ی دست و پاها شود.

چه زمانی برای پا درد به پزشک مراجعه کنم ؟

تصمیم گیری در مورد مواردی از پا درد که نیاز به بررسی پزشک و یا مراجعه به اورژانس دارند کار دشواری است. در صورت داشتن موارد زیر یک وقت ملاقات از پزشک خود بگیرید :

• تورم در هر دو پا
• اتساع سیاهرگ ها که باعث ناراحتی بشوند.
• درد به هنگام راه رفتن
• پادرد مزمن که در عرض چند روز بدتر شده باشد.

تشخیصپا درد چگونه انجام می شود ؟

در ابتدا با کمک یک معاینه ی فیزیکی دقیق، نوع و علت مشکل مشخص شده و یک برنامه ی درمانی برای آن طراحی می شود. معاینه ی تشخیصی عبارت است از بررسی کامل سوابق پزشکی، معاینه ی فیزیکی و در برخی از موارد عکسبرداری (برای مثال با اشعه ی ایکس، سی تی اسکن و یا اسکن MRI) و تست هایی برای بررسی قدرت عضلانی و پاسخ دهی آن ها.

چه روش های درمانی در دسترس اند ؟

درمان یک عارضه به علت آن بستگی دارد. می توان با روش های خوددرمانی و بدون جراحی به روند بهبودی کمک کرد. هدف اصلاح مشکل، بازیابی عملکرد و جلوگیری از ایجاد آسیب های بیشتر می باشد.

ورزش ، تمرینات تقویتی و کششی و حفظ وزن ایده آل از عناصر کلیدی برای درمان هستند. این مواردرا به عادت های بلندمدت خود تبدیل کنید.

مراقبت از خود

• پادرد معمولاً با استراحت، یخ، گرما، ماساژ، داروهای مسکن درد و تمرینات کششی ملایم بهبود پیدا می کند.
• در طول 48 تا 72 ساعت اول پس از آسیب، می توانید روزانه چند بار و هر بار به مدت 20 دقیقه از کمپرس سرد برای کاهش درد و التهاب استفاده کنید.
• پس ازآن می توانید برای شل کردن عضله از دوش آبگرم و یا کمپرس گرم استفاده کنید.
• استراحت می تواند برای شما مفید باشد ولی استراحت بیش از چند روز بیش از آنکه برای شما سودمند باشد به شما ضرر می رساند.
• در صورتی که روش های خود مراقبتی در طول چند روز اول کارایی نداشتند به پزشک خود مراجعه کنید.

دارو درمانی

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن می توانند در تسکین ناراحتی ها مؤثر باشند. ممکن است برای درمان گرفتگی های عضلانی، داروهای شل کننده ی عضلانی تجویز شوند. در صورت شدید بودن درد، ممکن است داروهای مسکن قوی تری برای فرد تجویز شوند که باید آنها را همراه با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و یا شل کننده ی عضلانی مصرف کند.استروئیدها می توانند التهاب و تورم اعصاب را کاهش دهند. این داروها را می توان به صورت خوراکی و در طول پنج روز مصرف کرده و یا آنها را با تزریق مستقیم به منطقه ی دردناک مورد استفاده قرار داد. استروئیدها می توانند در عرض 24 ساعت درد را از بین ببرند.

فیزیوتراپی

• برای اکثر موارد پادرد، ما یک برنامه ی تقریباً منظم را از ابتدای دوره ی درمان به شما پیشنهاد می کنیم. فیزیوتراپی می تواند به شما کمک کند تا هر چه سریع تر به سطح فعالیت قبلی خود بازگردید و همچنین احتمال وقوع دوباره ی آسیب را کاهش می دهد. فیزیوتراپیست می تواند به شما نحوه ی صحیح راه رفتن و بلند کردن اجسام را آموزش داده و تمریناتی را برای شما تجویز کند تا به وسیله ی آن ها عضلات پا، کمر و شکم خود را بکشید.

• ماساژ درمانی، اولتراسوند ، تحریک الکتریکی اعصاب از راه پوست ( TENS )، گرما و ترکشن نیز ممکن است برای بازه های زمانی کوتاهی توصیه شوند. افراد همچنین ممکن است از یوگا، روش های درمانی کایروپراکتیک و درمان های دستی و همچنین طب سوزنی استفاده کنند.

کفی و کفش های طبی

• کفی ها و کفش های طبی می توانند موقعیت و حرکات کف پای شما را کنترل کنند. این کار می تواند از گسترش درد و ناتوانی و پیدایش بدشکلی های جدید جلوگیری کند.

عمل جراحی

• عمل جراحی به ندرت لازم می شود مگر اینکه شما به ضعف عضلانی دچار باشید، دیسک کمر داشته باشید، به سندرم دم اسبی مبتلا باشید و یا درد شدیدی را تحمل کنید که پس از دوره های درمانی بدون جراحی از بین نرفته باشد.
• عمل جراحی برای دیسک دچار فتق که با نام دیسککتومی شناخته می شود، قسمتی از دیسک کمر که در حال فشار آوردن بر روی اعصاب نخاعی می باشد را برمیدارد.
• افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی نیز می توانند از عمل آزادسازی اعصاب استفاده کنند.