درمان و رفع گودی کمر یا لوردوز با فیزیوتراپی و ورزش

دکتر علی فرخانی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drfarkhani.com
آدرس مطب : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، کوی26 تلفن مطب : 32367465 - 031

در آناتومی بدن انسان، ستون فقرات به طور طبیعی و به طور خودکار از قسمت تحتانی کمر، قسمت بالایی کمر و گردن خم می شود تا فشارهارا جذب و وزن سر را تحمل کند. لوردوز ناحیه کمری در اصطلاح پزشکی بیشتر با نام گودی کمر یا سندروم کمر صاف شناخته می شود. در این عارضه، قسمت تحتانی ستون فقرات در جایی که 5 مهره کمر وجود دارند بیش از حد انحنا پیدا می کنند. پیامد این وضعیت عدم توانایی در صاف ایستادن است. چون گودی بیش از حد كمر وضعیتی همیشگی و ثابت مثل اسکولیوز و کیفوز (گوژپشتی) نیست می توان این مشکل را برطرف کرد. قوس کمر را می توان به وسیله کشش دادن قسمت تحتانی کمر، عضله جمع کننده لگن (هیپ فلکسور) عضلات همسترینگ (زردپی) و تقویت عضلات شکم رفع نمود.

درمان قوس کمر بر اساس رفع علت ایجاد کننده بیماری و تقویت عضله بالای کمر می باشد. در مراحل اولیه ضعیف شدن عضلات اسکلتی، پوشیدن کمربند طبی ضروری می باشد. متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر فرخانی از مجموعه ای از روش های کایروپراکتیک به منظور افزایش دامنه حرکتی مفاصل، افزایش انعطاف پذیری، برداشتن فشار از روی سیستم عصبی و بازیابی راستای طبیعی باسن و لگن و از روش تحریک الکتریکی و ماساژ درمانی جهت کمک به مدیریت درد از طریق این روش های درمانی، استفاده می کنند.

دلایل بروز قوس کمر یا لوردوز

بروز گودی کمر موجب عقب رفتن و برجسته شدن باسن می شود. وجود قوس کمر زیاد را زمانی می توان مشاهده کرد که فرد بر روی ستون فقرات خود بر روی یک سطح صاف یا سفت بخوابد که در این حالت فضای بسیار زیادی در زیر قسمت تحتانی کمر به وجود می آید. گودی کمر خوش خیم جوانان عارضه ای است که در کودکان روی می دهد اما این ناهنجاری با افزایش سن کودک به طور طبیعی اصلاح می شود. عارضه اسپوندیلولیستزیس (سرخوردگی مهرههای کمری) نیز می تواند موجب بروز قوس کمر شود. در این عارضه، مهره های کمری از جای خود سر می خورند و به مهره های کمری پایین تر تغییر مکان می دهند. در برخی موارد، اختلالات مادرزادی یکی از دلایل بروز گودی یا قوس کمر می باشد. فعالیت های ورزشی بیش از حد، خصوصاً حرکات ژیمناستیک موجب بروز قوس کمر می گردد. آرتروز شدید ستون فقرات نیز موجب بروز گودی کمر می شود. کمبود کلسیم که منجر به بروز پوکی استخوان می شود نیز یکی دیگر از دلایل بروز لوردوز میباشد. سرطان استخوان یا استئوسارکوما ممکن است سبب ابتلا به قوس کمر گردد. افزایش توده چربی بدن BMI به بیش از 30 درصد یکی از علائم چاقی می باشد که منجر به گودی کمر می شود.

عوامل نادری که می تواند موجب بروز قوس کمر در کودکان شود:

آكندروپلازی (نقص ژنتیکی) عارضه ای است که مربوط به اختلال در رشد استخوان می باشد و عامل بیماری کوتولگی است.

عوامل ژنتیکی دیستروفی (تحلیل) ماهیچه ای صافی کمر

شرایط زیر مسئول کاهش قوس طبیعی ستون فقرات (صافی کمر) هستند:

عوارض پس از عمل جراحی انحنای ستون فقرات یا اسکولیوز می تواند موجب بروز قوس کمر یا لوردوز شود. بی دقتی در درمان جراحی در هنگام وسیله گذاری در ستون فقرات کمری یا ساکروم (استخوان خاجی) یکی از شناخته ترین علل بروز صافی کمر به حساب می آید.

دیگر شرایط جدی ایجاد کننده صافی کمر عبارتند از:

کیفوز توراکو لومبار (قوز مهره های سینه ای و کمری) کوتاه شدن مفصل ران قوز پشتی برگشت ناپذیر یا ثابت پسودوآرتروز (مفصل کاذب).

علائم عارضه قوس کمر

بسته به شدت بیماری، علائم لوردوز عبارتند از:

1. برجسته شدن و عقب رفتن باسن و انحنای ستون فقرات حالت حرف سی C انگلیسی پیدا می کند.
2. فضای میان کمر و سطح صاف در حالت خوابیدن بسیار زیاد باشد.
3. دشوار شدن صاف و مستقیم ایستادن کمردرد
4. مشکل بودن انجام بعضی حرکات خاص

عوارض قوس و گودی زیاد کمر

اگر چه کشیدگی مزمن عضلات و نقاط ماشه ای موجب بروز درد و خستگی می شود اما صدمه اصلی به مفصل فاست (مهره ای) وارد می شود. انحنای بیش از حد کمر موجب تخریب کپسول مفصل و آرتروز کمر، ایجاد خار استخوانی و کمردرد شدید و مزمن می گردد. اثرات طولانی مدت این عارضه شامل انسداد (تنگی) سوراخ بین مهره ای است که محل خروج ریشه های عصبی میباشد. این مسئله موجب فشردگی ریشه عصب می شود که می تواند منجر به بروز سیاتیک، علائم و نشانه های عصبی نظیر از دست دادن قدرت کنترل ادرار و مدفوع، بی حسی، ضعف عضلانی و کمردرد مزمن و ناتوانی گردد. وارد شدن هر گونه ضربه به بدن موجب آسیب دیدگی و از بین رفتن میزانی از تعادل و توانایی های بدن می شود. ضربات جزئی نیز استثناء نیستند و فقط زمان بیشتری طول می کشد تا بر روی سطح تأثیر بگذارند. تأثیرات مخرب ضربه روی هم انباشته می شوند بنابراین جهت کاهش و پیشگیری از بروز درد در آینده، تحمل رنج و هزینه های پزشکی و مهم تر از همه ناتوانی، لازم است که گودی بیش ازحد کمر را اصلاح و برطرف نمایید.

تشخیص گودی و قوس کمر

تشخیص اولیه قوس کمر با معاینه جسمانی شروع می شود. معمولاً پزشک جهت ارزیابی ستون فقرات در موقعیت های مختلف، وضعیت خم شدن به جلو، وضعیت خم شدن به پهلو و حالت خوابیدن بر روی سطح صاف را بررسی می کند. اگر قوس کمر کاملاً انعطاف پذیر باشد جای نگرانی برای آن وجود ندارد و برای سلامتی فرد مشکلی ایجاد نمی شود، ولی اگر قوس کمر حرکتی نداشته باشد بسته به علت ایجادکننده قوس کمر، نیاز به درمان مناسب آن می باشد.

جهت تعیین علت اصلی بروز قوس کمر، تست های زیر انجام می شوند:

• عکسبرداری با اشعه ایکس از ستون مهره ها: پرتونگاری (رادیوگرافیک) جهت ارزیابی تعادل در صفحه ساژیتال (محور نیمرخ) عکسبرداری با اشعه ایکس از ستون مهره های C7-S1
• لومبوساکرال ام آر آی ستون مهره ها تست های
• آزمایشگاهی که شامل انواع مختلف آزمایش خون می باشد.

درمان گودی کمر

به علت اینکه گودی کمر مشکلی ایجاد نمی کند معمولاً به هیچ گونه درمانی نیاز نمی باشد؛ اما در حالات شدید گودی کمر، ممکن است پزشک پوشیدن بریس (کمربندهای طبی) را توصیه کند.

بسته به شدت گودی کمر، بیشتر به گزینه های درمانی زیر عمل می شود:

دارو درمانی

• مصرف داروهای مسکن جهت کاهش درد و داروهای ضدالتهاب جهت رفع التهاب

بریس (کمربند طبی)

• بریس (کمربند طبی) قوس کمر، نوعی کمربند بیرونی از جنس پلاستیک است که با پوشیدن آن از کمر محافظت می شود و می تواند فشار بر روی دیسک هایی که دچار فتق شده اند را به حداقل برساند.
• در حالتی که سندروم اهلرز دانلس علت بروز عارضه قوس کمر است ممکن است استفاده از بریس های سفارشی ساخته شده، راه حلی برای جلوگیری از کشیدگی باشد و احتمال عود مجدد ناپایداری ستون فقرات را کاهش دهد.

فیزیوتراپی

• جهت بهبود قدرت و انعطاف عضلات انجام تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی مؤثر است. فیزیوتراپی شامل تحریک الکتریکی و ماساژ درمانی می باشد.

کایروپراکتیک

• اگر دچار گودی کمر هستید برنامه درمانی به شما توصیه می شود که شامل درمان دستی و کشش چند وضعیتی باشد.
• این روش های درمانی کمک می کنند تا عضلات سفت و سخت منبسط شوند و انحنای ستون فقرات را اصلاح می کنند.
• این روش ها بدون درد هستند و بسیاری از بیماران پس از هر جلسه احساس راحتی بیشتر و افزایش قد می کنند.
• این امر به این دلیل است که زمانی که ستون فقرات تنظیم شود و عضلات بدنتان شل شوند شما قادرید بدون احساس درد صافتر بایستید.

تمریناتی جهت اصلاح گودی کمر

تمریناتی وجود دارند که در کاهش قوس کمر مؤثرند و عبارتند از:

هر روز 5 تا 10 بار گردن را به سمت جلو، عقب و سمت چپ و راست خم کنید.

حرکات کشش ران، عضلات ران را به مدت 15 ثانیه کشش دهید و سپس این عضلات را شل نمایید.

کشش اندام های بالاتنه: به هم فشردن منظم تیغه مفصل شانه نیز جهت کاهش قوس کمر مفید می باشد.

بر روی یک سطح صاف بخوابید و گردن را به آرامی به سمت عقب فشار دهید سپس گردن را به اندازه 1 اینچ (54/2 سانتی متر) از روی سطح بردارید.

این وضعیت را به مدت 5 ثانیه حفظ کنید و سپس گردن را به حالت اول رها کنید.