استفاده از هوش مصنوعی در بیماریهای عصب و عضله

دکتر سید سلمان فاطمی [ متخصص داخلی مغز و اعصاب ]آدرس وب سایت : www.dr-salmanfatemi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول تلفن مطب : 32223328 - 031

بیماری موتور نورونی که به تدریج تمامی اعضای بدن را از کار انداخته و انسان را می کشد، اما استثناهایی نیز مانند فیزیکدان مشهور انگلیسی، استفان هاوکینگ وجود دارند که با این بیماری مقابله کرده و زنده مانده اند، با این همه برای چنین فردی که از برجسته ترین دانشمندان جهان به شمار می رود برقراری ارتباط و سخن گفتن با اطرافیان عاملی بسیار حیاتی به شمار می رود ، تا به حال به این فکر کرده اید که فردی مانند استفان هاوکینگ چگونه می تواند با افراد و محیط اطرافش ارتباط برقرار کند؟ ....

هاوکینگ نمونه بسیار ویژهای از مبتلایان به بیماری موتور نورونی است که علاوه بر حفظ ارتباط با اطرافیانش توانسته به مطالعات پیچیده فیزیکیاش نیز ادامه داده و تفکراتش را انتقال دهد.با این همه برقراری ارتباط برای بسیاری از افراد مبتلا به بیماری مشابه با هاوکینگ یا دیگر انواع بیماریهای فلج کننده بسیار دشوار است، تصور کنید روزی برسد که توان حرف زدن را از دست بدهید و تنها بخشی از بدنتان که قابلیت حرکت کردن دارد، ماهیچه کوچکی بر روی صورتتان، یکی از انگشتان دستتان و یا تنها چشمهایتان باشد در این صورت چه راهی برای برقراری ارتباط با محیط اطراف باقی خواهد ماند؟

راه حلی که برای استفان هاوکینگ در نظر گرفته شده، ابزاری است که به صفحه الفبا شهرت دارد، این صفحه جدولی از حروف مختلف الفبا است که فرد بیمار باید با کمک یک نفر دیگر حروف مورد نظر خود را برای بیان کردن از میان آنها انتخاب کرده و به این شکل سخن بگوید،برای مثال پرستاری باید به حروف اشاره کند و زمانی که به حرف مورد نظر بیمار اشاره کرد، بیمار با فشردن کلید یا به صدا درآوردن زنگی اعلام کند که پرستار به حرف مورد نظرش اشاره کرده است. به این ترتیب با کنار هم قرار گرفتن این حروف فرد می تواند سخن بگوید. با این همه این روند بسیار خسته کننده به نظر میآید.

از این رو امروزه نمونه های الکترونیکی این صفحات نیز ارائه شده اند تا بیماران بتوانند بدون نیاز به کمک فردی دیگر، از صفحه الفبا استفاده کنند.نمونهای که در اختیار هاوکینگ قرار دارد، رایانهای پیچیده است که به نمونه نرمافزاری صفحه الفبا و نرمافزار ترکیب صدا مجهز است، "سم بلکبرن" تکنسین فنی سیستم ارتباطی استفان هاوکینگ پیش از این درباره نحوه برقراری ارتباط وی با دیگران اینگونه توضیح داده بود:

"استفان از حدود سال 1986 تا به امروز برای صحبت کردن از فهرستی استفاده میکند که در کنترل یک سیستم رایانهای است. در اصل یک رایانه سلولهایی را در شبکهای بزرگ از حروف و واژه روشن میکند و زمانی که واژه درست روشن شد، کاربر نوعی سوئیچ را فشار میدهد. از زمانی که استفان حرکت دستهایش را از دست داد و دیگر نتوانست سوئیش را بفشارد، از حسگر فروسرخی که بر روی عینکش کار گذاشته شده و میتواند حرکات ماهیچههای گونهاش را رصد کند، استفاده شد،این حسگر به واسطه رصد حرکات ماهیچه گونه هاوکینگ، حروف درست را تعیین کرده و واژههای مورد نظر وی را تعیین میکنند.

سپس جعبه خاکستری کوچکی که در این دستگاه قرار داشته و نسخه سخت افزاری از صدای ترکیبی استفان را در خود دارد، با استفاده از پردازشگری ویژه، متن به دست آمده را به صدایی تبدیل میکند که شباهت زیادی به صدای استفان هاوکینگ دارد."البته تمامی بیماران به چنین تجهیزاتی دسترسی ندارند زیرا این تجهیزات بسیار گرانقیمت هستند. مدلهای ابتدایی این ابزارهای الکترونیک قیمتی در حدود چهاز هزار تا 10 هزار دلار دارند در حالیکه مدلهای پیشرفته تری که مشابه سیستم ارتباطی هاوکینگ به ردیاب حرکت چشم نیز مجهز است، 10 هزار تا 25 هزار دلار قیمت دارد.