سونوگرافی داپلر رحم و ضمائم چه چیزی را نشان میدهد

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

سونوگرافی داپلر رحم و ضمائم علاوه بر بررسی رحم، اندومتر و تخمدان ها، که در سونوگرافی معمولی قابل انجام است؛ عروق این مناطق را نیز مورد پایش قرار می دهد. در این روش، با امکان پایش عروق خونی، می توان بسیاری از ضایعات و بیماری های دستگاه تناسلی بانوان را تشخیص داده و درمان نمود که در ادامه این مطلب به برخی از آنها اشاره خواهد شد.

سونوگرافی دپلر

سونوگرافی داپلر نوعی سونوگرافی است که با استفاده از اثر داپلر، تصاویری از حرکت خون در بدن فراهم می نماید. علاوه بر حرکت، سرعت نسبی خون را نیز با این روش می توان مورد بررسی قرار داد. در سونوگرافی داپلر با محاسبه شیفت فرکانسی ایجاد شده در اکوی دریافتی از نمونه توسط مبدل فراصوت، سرعت و جهت حرکت خون یا بافت متحرک اندازه گیری می شود.

سونوگرافی داپلر در بسیاری از حوزه ها قابل استفاده می باشد. به عنوان مثال، برای مطالعات قلبی-عروقی (سونوگرافی سیستم عروقی و قلب)، اندازه گیری جریان خون معکوس سیستم عروقی در بیماری پرفشاری ورید باب در کبد و بررسی رحم، تخمدان و اندومتر می توان از این روش استفاده کرد.

سونوگرافی رحم و ضمائم

سونوگرافی رحم کاربردهای فراوانی دارد که انجام آن لزوما مربوط به تشخیص بیماری نیست. بلکه گاهی برای تشخیص بارداری و تعیین جنسیت جنین هم استفاده می شود. سونوگرافی یکی از روش های تشخیص بیماری و وضعیت رحم است که می تواند در بسیاری مواقع در پیشگیری از مشکلات بزرگتر، موثر واقع شود. سونوگرافی رحم و ضمائم روش کاملا تشخیصی است و نتیجه درمانی با خود به همراه ندارد.

سونوگرافی رحم و تخمدان یک روش تشخیصی است که غالبا از روی شکم صورت می گیرد. اما در برخی موارد برای دستیابی به روش تشخیصی دقیق تر، به سونوگرافی واژینال هم نیاز می باشد. در روش واژینال یک ابزار سونوگرافی به نام ترانس (ابزاری بسیار نازک و بلند)، داخل واژن فرستاده می شود تا بتواند از مشکلات رحم و محدوده لگن را تشخیص دهد.

لازم به ذکر است در سونوگرافی تخمدان و رحم، به هیچ وجه از اشعه های مضر استفاده نمی شود. بلکه در این روش تشخیصی از امواج صوتی استفاده می شود تا به تصاویر قابل بررسی تبدیل شوند. سپس این تصاویر بر روی یک مانیتور می رود و از آنجا تکنیسین قادر به تشخیص بیماری و وضعیت رحم بیمار خواهد بود. بنابراین از این جهت ریسکی برای انجام سونوگرافی رحم و تخمدان در زنان وجود ندارد و هیچ خطری سلامت بانوان را تهدید نمی کند.

البته در خصوص سونوگرافی واژینال، ممکن است شخص تحت سونوگرافی، مقداری درد جزئی را تجربه کند که در اغلب مواقع با مهارت سونولوژیست قابل پیشگیری خواهد بود.

سونوگرافی داپلر رحم و ضمائم

سونوگرافی داپلر رحم و ضمائم در شرایطی در خواست می شود؛ که نیاز به بررسی عروق خونی دستگاه تناسلی وجود داشته باشد. برای انجام این عمل از بیمار خواسته می شود که مثانه خود را خالی کند، این کار به منظور عادی کردن فشار خون و میزان ضربان قلب است .

چه زمانی سونگرافی داپلر رحم و ضمائم درخواست می شود؟

برخی از مواردی که ممکن است به درخواست پزشک سونوگرافی داپلر رحم انجام شود؛ عبارتند از:

1. بررسی چرخش یا تورشن در تخمدانها

گاهی ضایعات بزرگ مانند برخی از کیست ها، می توانند موجب چرخش عروق شوند که این چرخش، قطع یا کاهش خونرسانی را سبب می شود.

2. در صورت وجود بقایای بارداری

زمانی که بقایایی از جفت در اندومتر به مقدار زیاد باقی مانده است؛ ممکن است دارای عروق نیز باشد؛ که تشخیص این امر، در تعیین روشهای درمانی بسیار موثر خواهد زیرا اگر این بقایا داری عروق خونی باشند؛ درمان به مراتب سخت تر و پیچیده تر می شود.

3. بررسی برخی از ضایعات اندومتر مانند پولیپ ها

با استفاده از سونوگرافی داپلر می توان به تشخیص درست ضایعاتی مانند پولیپ های رحمی نیز دست یافت.

4. بررسی ضایعاتی که مشکوک به بدخیمی هستند

با سونوگرافی داپلر می توان از طریق بررسی خون رسانی یک ضایعه، به خوش خیمی یا بدخیمی آن پی برد. زیرا خصوصیات خونرسانی ضایعات رحمی، در صورت بدخیمی و خوش خیمی مشخصات خاصی دارد که با هم متفاوت است. یعنی خون رسانی در ضایعات خوش خیم متفاوت از خون رسانی در ضایعات بدخیم می باشد. و از این وجه افتراق می توان به نفع تشخیص ماهیت واقعی ضایعه استفاده کرد.

5. تعیین وضعیت جنین

از این سونوگرافی در زنان باردار برای بررسی رابطه جریان خون در رحم و بند ناف جنین استفاده می شود که در صورتی که جنین معیوب باشد با این روش تشخیص داده می شود .

6. بررسی نازایی در زنان

بررسی سونوگرافی داپلر از رحم وجریان خون تخمدان به تشخیص زودهنگام ناباروری کمک می کند . به طور عمده برای تعیین جریان خون در تومور تخمدان با ویژگی های نئوپلاستیکی از این سونوگرافی استفاده می شود.