مصرف مکملهای دوران بارداری

دکتر عنایت الله ایزدی [ متخصص کلیه و مجاری ادراری ]آدرس وب سایت : www.izadidr.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خ شمس آبادی ، روبروی بیمارستان سینا ، اول کوچه 32 تلفن مطب : 32363136 - 031

دوران بارداری بعلت پر فراز و نشیب بودن ، مهم ترین دورانی است که باید به تغذیه و وضعیت روحی مادر ومواد مورد نیاز جنین و مادر توجّه شود . نظر به اینکه در طی دوران بارداری جنین به تکامل می رسد و برای ورود به این جهان آماده می شود ، وظیفۀ مادراین است که به تغذیه و مواد مورد نیازخودش و جنین داخل شکمش توجه کافی نماید . پزشکان همگی بر این باورند که اگرمواد مغذّی موردنیاز به جنین نرسد خطر بروز نقایص مادرزادی بالامی رود و احتمالا دارای فرزندی می شوید که بجای لذّت بردن از وجود بچه ، دائم باید او را به مراکز درمانی ببرید و از اینکه می بینید فرزند شما با هم سن و سالهایش نمی تواند ارتباط برقرار کند و بازی کند زجر می کشید . اگر به سلامت نوزاد دلبندتان علاقه فراوان دارید که حتما جواب مثبت است بهتر است قبل از باردار شدن اقدامات لازم را با مصرف یک مولتی ویتامین مناسب شروع کنید .
درست است که شاید بتوان با یک رژیم غذایی مناسب نیازهای ویتامینی روزانه خود را تامین کنید ولی اغلب پزشکان ترجیح می دهند که علاوه بر داشتن رژیم غذایی مناسب ( مصرف سبزیجات میوه جات و گوشت و عدم مصرف قهوه الکل چای فست فود و ... ) مولتی ویتامین نیز مصرف شود .

بهترین زمان مصرف مکمل های بارداری

بهترین زمان شروع مصرف مولتی ویتامین طبق نظر اکثر پزشکان 2-3 ماه قبل از حاملگی است .
مولتی ویتامین باید همراه غذا و با یک لیوان آب مصرف شود . از دو ساعت قبل تا دو ساعت بعداز مصرف مولتی ویتامین آنتی اسید ( شربت معده ) نباید بخورید .

دلایل مصرف مکمل قبل از بارداری

• مصرف مولتی ویتامین قبل از بارداری و در اوایل حاملگی باعث کاهش و بهبود چشمگیر ویار حاملگی می شود.
• مصرف مکمل قبل از بارداری شانس حاملگی و سلامت کودک را افزایش می دهد .
• احتمال بروز ناهنجاری های مادرزادی نوزاد با مصرف مولتی ویتامینها کاهش می یابد که بیشترین نقش را در این مورد فولیک اسید دارد .

ریزمغذیها و ویتامینهای مورد نیاز خانم باردار

مواد مورد نیاز روزانه برای خانمها قبل وبعد از بارداری عبارتست از کلسیم- آهن- ید - فلوراید- بیوتین- فسفر- امگا3 و ویتامین های ( B1- B2- B6- A - D ) .

1- کلسیم

را از لبنیات و انواع کلم ها میتوان دریافت کرد ولی بقیه ی مواد مورد نیاز را نمیتوان بطور کامل از غذا ها بدست آورد ولازمست که آنها را از داروخانه دریافت کنید و مصرف کنید . کلسیم در رشد استخوانها و دندانها وقلب و ماهیچه های جنین نقش اساسی دارد .
مقدار مورد نیاز کلسیم برای یک مادر باردار حدود 1000 میلی گرم در روز می باشد . چنانچه کلسیم کافی دریافت نکنید ، بدن برای تامین قسمتی از کلسیمِ مورد نیاز جنین ( نه همۀ آن ) ، کلسیم را از استخوانهای مادر برداشت کرده و به جنین می رساند . این کار واکنشیِ بدن علاوه بر اینکه کلسیم مورد نیاز جنین را بطور کامل تامین نمی کند ، موجب پوکی استخوان مادر هم می شود .

2- آهن

نیزاز عناصری است که مصرف آن برای مادر و جنین لازمست . کافی بودن آهنِ خونِ مادر از بروز افسردگی پس از زایمان جلوگیری می کند . آهن در گوشت قرمز و حبوبات ( عدس و لوبیا ) و اسفناج موجود است ، ولی بهتر است که علاوه بر غذاهای حاوی آهن ، قرص آن نیز مصرف شود . قرص آهن در سه ماهه اول بارداری تجویز نمی شود واز ماه چهارم ببعد نسخه می شود .

3- امگا 3

را هم با مصرف 3-2 وعده ماهی در هفته میتوان بدست آورد . امگا3 در رشد وتکامل مغز و چشم های جنین نقش زیاد دارد .
روغنهای جامد و شیرینیهای موجود در شیرینی فروشیها و فست فودها ، بعلت داشتن مقادیر قابل توجّه اسیدهای چرب ترانس مضّر هستند .
رژیمهای غذائی این دوره (قرن 21 ) نسبت به رژیمهای غذائی 100 سال قبل حاوی مقادیر بسیاربیشتری اسید چرب ترانس می باشد .
اسیدهای چرب امگا 3 در تمام جانداران دریایی موجود است ولی بعلت اینکه تعداد زیادی از انواع ماهیها دارای جیوۀ قابل توجّه هستند و جیوه برای انسان مضّر است ، صلاح نیست که به هر نوع ماهی که دسترسی پیدا کردید مصرف کنید .
ماهیهایی که دارای جیوۀ مختصر هستند و یا فاقد جیوه هستند و مجاز به مصرف آن هستید عبارتند از : قزل آلا - گربه ماهی سالمون میگو تیلاپیلا و میگو . تخم مرغ وپرتقال نیز مقداری امگا3 دارد .
ماهیهایی که حاوی جیوۀ زیاد است و نباید مصرف شود عبارتند از : ارّه ماهی کوسه ماهی شاه ماهی ماهی سفید .

4- ید

از عناصری است که کمک به رشد سیستم عصبی جنین می میکند و ید مورد نیاز را با مصرف نمک یددار وشیر و غلات و ماهی ها میتوان بدست آورد .
کمبود شدید ید باعث کاهش رشد جنین ومرگ جنین می شود .

کلاژنی که برای پیشگیری از ترکهای شکمی و سلامتی ناخن و مو تجویز می شود ، زن باردار نباید مصرف کند . ویتامین Cو E موجود در غذاها و مولتی ویتامینی که مصرف می کنید موجب ساخت کلاژن لازم برای مادر و جنین می شود .

در مورد هر یک ازبقیۀ ریزمغذّیها و ویتامینهایی که در بالا نام بردیم (ویتامین های B1- B2- B6- D- A وفلوراید- بیوتین- فسفر) می توان توضیحات و دلائلی بیان کرد ، چون برای شما خوانندۀ گرامی خسته کننده می شود از بیان آنها صرفنظر می کنیم ، ولی آگاه باشید که مصرف همۀ آنها ضروریست .

مکملهای سه ماهه اول بارداری

مکملهای سه ماهه اول نسبت به بقیه مکملها حاوی فولیک اسید بیشتری باید باشد . مثلا اگر در این دوره مولتی ویتامین را یک روز نخوردید یا یکروز در میان خوردید ، فولیک اسید را در آن روز حتما بخورید .
همینقدر بدانید که محققین و پزشکان کشورهای پیشرفته پس از سالها تلاش و تحقیق به این نتیجه رسیده اند که مصرف املاح و ویتامینهای فوق برای زن باردار ضروریست و آنها را بشکل قرص یا کپسولی که حاوی مقدار لازم از هریک ازعناصر و ویتامینهاست در کارخانجات داروسازی تهیه کرده اند و در دسترس شما قرار داده اند ، تا با مصرف یکعدد قرص یا کپسول تمام عناصر موردنیاز شما و جنین داخل شکمتان تامین شود و فرزند سالمی بدنیا آورید . بجاست که شما قدر زحمات آنها را بدانید وسپاسگزار آنها باشید .
تا 50 سال قبل که این مکملها به بازار نیامده بود در صد قابل توجهی از بچه ها با نقص مادر زادی بدنیا می آمدند . شایعترین آنها که در معرض دید آدم بود لب شکری و پاچمبری بود . ولی الآن دیگر شاهد تولد نوزادی با لب شکری یا ... نیستیم .

مکملهای سه ماهه دوم بارداری

در سه ماهه دوم اگر مولتی ویتامین را یکروز در میان بخورید بشرطی که تغذیۀ خوب داشته باشید اشکالی ندارد . مکمل سه ماهه دوم همان مکمل های رایج بارداریست .
پیاده روی و فعالیت روزمره را هم داشته باشید و مراقب وضعیت روحی خود نیز باشید . بدلائل واهی و کم اهمیت حرص نخورید . بهم خوردن تعادل روحی روانیتان مستقیما روی جنین اثر سوء بجا می گذارد .

نام مکملهای دوران بارداری

شرکتهای داروئی ایرانی و خارجی تعداد بسیار زیادی مکمل تولید و روانۀ بازار داروئی کرده اند که تعداد آنها بیشمار است . بعلت بیشمار بودن هیچ پزشک یا داروسازی اسم همۀ آنها را نمی داند . نام برخی مکملهای موجود در بازار داروئی ایران عبارتست از : سوپرا بیون پره ناتال - پرگناکیر- مولتی پره ناتال - فموبرا - مولتی دیلی - پره نامکس و ولومن و ...

مصرف زیاد بعضی ویتامینها مثل A و D و E ضرر دارد . مثلا ویتامین D 50000 واحد نباید بخورید ، بلکه ویتامین D 1000 یا 2000 واحدی روزانه طبق نظر پزشکتان مصرف می کنید .

عوارض مصرف مکمل های بارداری

اگر با مصرف مکمل دچار تهوع یا سوء هاضمه شدید باید آنرا همراه غذا میل کنید ، یا موقع خواب میل کنید .
اگر با مصرف مکمل دچار یبوست شُدید ، بخاطر داشتن آهن زیاد موجود در مکمل است در این طور مواقع نباید مصرف مکمل را قطع کنید بلکه باید آنرا عوض کنید یا با رعایت رژیم غذایی بر طرف کردن یبوست ( مصرف آب زیاد و سبزیجات و میوه جات و پیاده روی ) مشکل را حل کنید .در بین میوه ها کیوی و انجیرتاثیر بیشتری در رفع یبوست دارد .

اگر شما گیاه خوار هستید و یا بعلتی از جمله اضافه وزن قسمتی از معده یا روده تان برداشته شده ، بسیار دقیقتر و حتما تحت نظر پزشک زنان باید میزان و نوع مکمل مصرفیتان مشخص گردد .
اغلب زنان تهوع صبحگاهی دارند .توصیه می شود که ضمن مصرف قرص ویتامین ب6 ، بیسکویت خشک بخورید وتعداد وعده های غذایتان را زیاد کنید . مصرف زنجبیل هم برای تهوع مفید است .