نحوه انجام سونوگرافی کالر داپلر

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

سونوگرافی داپلر یک روش تصویربرداری است که برای نشان دادن حرکت خون در رگ های خونی مورد استفاده قرار می گیرد و برای این کار از امواج صوتی استفاده می شود. سونوگرافی داپلر به پزشکان کمک می کند تا بدون استفاده از اشعه ی ایکس یا هرگونه تزریق، بتوانند از آنچه درون رگهای بیمار در حال روی دادن است اطلاعات لازم را به دست بیاورند.سونوگرافی داپلر یک روش غیرتهاجمی و بدون درد است که بیمار را در معرض تابش مضری قرار نمی دهد.

هیچ گونه خطری در ارتباط با این نوع آزمایش وجود نداشته و افراد در طول انجام این آزمایش، احساس ناراحتی نخواهند داشت. با انجام سونوگرافی داپلر می توان از مشکلاتی مانند لخته شدن خون، نارسایی وریدی، انسداد شریانی، بیماری های مادرزادی قلبی و تنگی شریان کاروتید و نقص دریچه قلب و ... اطلاعات مفید و مورد نیاز پزشکان را به دست آورد

نحوه انجام سونوگرافی کالر داپلر

برای انجام این روش بیمار بر روی یک تخت معاینه دراز می کشد، سپس پزشک سونوگرافیست یک ژل محلول در آب را بر روی مبدل قرار داده و امواج صوتی با فرکانس بالا را به داخل عروق یا رگ های مورد مطالعه هدایت می کند.

برای بررسی شریانها، سونوگرافیست ممکن است کاف فشار خون را در اطراف مناطق مختلف بدن قرار دهد. این کاف ها به طور معمول روی ران پا، ساق پا، مچ پا یا نقاط مختلف در امتداد بازو قرار می گیرند و به مقایسه فشار خون در قسمت های مختلف پا یا دست کمک می کنند. تصاویر درحالی که مبدل به پوست فشار وارد می آورد و در امتداد دست یا پا حرکت می کند، ایجاد می شوند. مبدل، امواج صوتی را از طریق پوست و سایر بافت های بدن به رگ های خونی می فرستد. امواج صوتی از رگ های خونی خارج شده و اطلاعات را برای پردازش و ضبط به رایانه ارسال می کند. رایانه نمودارها یا تصاویری تولید می کند که جریان خون از طریق عروق و رگ ها را نشان می دهد. مبدل برای مقایسه به مناطق مختلف منتقل می شود و با تشخیص جریان خون ممکن است صدای خاصی را در حین انجام این روش تصویربرداری بشنوید.

زمان انجام سونوگرافی کالر داپلر

در صورت بروز علائم کاهش جریان خون یا بیماری قلبی ممکن است به سونوگرافی داپلر نیاز داشته باشید. علائم بسته به شرایط ایجاد کننده مشکل در بیماران مختلف متفاوت است.

برخی از شرایط و علائم جریان خون فهرست معرفی می گردد.

1- علائم بیماری شریانی محیطی (PAD):

• تهوع یا ضعف در پاها
• گرفتگی دردناک در باسن یا عضلات ساق پا به هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها
• احساس سرما در ناحیه پا
• تغییر رنگ و یا براق شدن پوست پا

2- علائم مشکلات قلبی:

• تنگی نفس
• تورم در پاها یا شکم
• خستگی

3- درصورتی که یکی از این موارد را داشته باشید:

• فرد سکته کرده باشد.
• بعد از سکته مغزی پزشک ممکن است نوع خاصی از سونوگرافی داپلر به نام ترانس کرانیال داپلر (transcranial Doppler) برای بررسی جریان خون به مغز را درخواست دهد.
• اگر صدمه ای به رگ های خونی شما وارد شده باشد.
• چنانچه در حال درمان یک اختلال جریان خونی هستید.
• اگر باردار هستید و پزشک شما تشخیص دهد که شما یا نوزاد متولد نشده ممکن است مشکل جریان خون داشته باشید.
• اگر باردار هستید در صورتی که کودک متولد نشده شما کوچک تر از آنچه در این مرحله از بارداری است، باشد و یا اگر از نظر سلامتی مشکل خاصی داشته و پزشک شما مشکوک شود نیاز به سونو داپلر احساس می شود که از جمله این موارد می توان به بیماری فشار خون بالا اشاره کرد که بر روی زنان باردار و جنین تأثیر می گذارد.

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی کالر داپلر

• بهتر است که برای انجام این سونوگرافی لباسی گشاد به تن کنید، اگرچه ممکن است پزشک از شما بخواهد که لباستان را دربیاورید و روپوش مخصوص را بپوشید. همچنین بهتر است که زیورآلات و جواهرات خود را در منزل بگذارید؛ زیرا در حین انجام فرایند از شما خواسته می شود تا تمام زیورآلاتی که در ناحیه ی مورد آزمایش بدن قرار دارند را دربیاورید.
• اگر این سونوگرافی برای آزمایش DVT روی پاهایتان است نیاز نیست که کار دیگری انجام دهید؛ اما اگر سونوگرافی داپلر روی شکم انجام گیرد، پزشک از شما می خواهد که بین 6 تا 12 ساعت قبل از سونوگرافی چیزی نخورید و نیاشامید. در این بازه ی زمانی فقط می توانید برای مصرف داروهایتان مقدار بسیار کمی آب بنوشید.
• افرادی که قرار است سونوگرافی داپلر روی لگنشان انجام گیرد باید یک ساعت قبل از سونوگرافی، حدود یک لیتر آب بنوشند. برای اینکه سونوگرافی کارایی لازم را داشته باشد باید مثانه پر باشد.

نتایج سونوگرافی کالر داپلر

پزشک، معنای تصاویر به دست آمده را توضیح می دهد. اگر این سونوگرافی را به منظور تشخیص DVT انجام داده باشید، آنچه را که تصاویر در مورد جریان خونتان نشان می دهند را توضیح می دهد و شما را در مورد قدم بعدی و اقداماتی که باید انجام دهید، راهنمایی می کند.

عوارض سونوگرافی کالر داپلر

سونوگرافی داپلر خطری برای مادر و جنین ندارد و برعکس در صورت نیاز، عدم انجام سونوگرافی در تمام دوران بارداری می تواند خطرناک باشد. همچنین سونوگرافی داپلر خطر بارداری های پرخطر را کاهش می دهد.