تشخیص تنبلی تخمدان با سونوگرافی

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

به طور کلی عارضه تنبلی تخمدان زمینه ژنتیکی دارد؛ اما هنوز ژن شناخته شده ای در آن کشف نشده است. در افرادی که مادر و خواهر آنها این اختلال وجود دارد، این بیماری بیشتر دیده می شود. یکی دیگر از مواردی که موجب بروز عارضه تنبلی تخمدان می شود، شرایط زندگی افراد می باشد. مصرف غذاهای پرکالری و چرب و عدم تحرک کافی دیگر عوامل ابتلا به تنبلی تخمدان می باشد. نشانه دیگر ابتلا به بیماری تنبلی تخمدان مشاهده نمای PCO، تخمدان های حجیم و بزرگ در سونوگرافی می باشد.

به غیر از آزمایش خون، سونوگرافی از لگن، تخمدان و رحم نیز انجام می شود تا مشخص شود آیا تخمدان بزرگ شده است یا خیر و به تجسم تغییرات تخمدان ها کمک می کند.در تنبلی تخمدان، تخمدان ها می توانند 3 برابر بزرگتر از حد نرمال شوند و در هر تخمدان می تواند 12 یا بیشتر از 12 فولیکول وجود داشته باشد. ضخامت رحم در این بیماری بیشتر از حد نرمال می باشد و کیست ها اغلب بر روی سطح تخمدان چیده شده و مانند یک رشته مروارید ظاهر می شوند.

علل تنبلی تخمدان

در بیماران مبتلا به تنبلی تخمدان، اختلالات هورمونی وجود دارد و کارکرد هورومون ها طبیعی نیست. در این افراد هورمون تستوسترون بیش از حد تولید می شود. تستوسترون هورمون مردانه است که در زنان نیز وجود دارد؛ اما به طور طبیعی، تخمدان زنان مقادیر اندکی از آن را ترشح می کنند که در این بیماری تولید آن افزایش می یابد.

حدود یک بار در ماه، تخمدان زنان ساختمانی را می سازد که تخمک نارس یا فولیکول نام دارد. زمانی که فولیکول رشد می کند، منجر به آزادی هورمون می شود و سپس تخمک رسیده را آزاد می کند که به این روند تخمک گذاری گفته می شود. در زنانی که دچار تنبلی تخمدان هستند، تخمدان ها به جای تولید یک تخمک رسیده، تعداد زیادی فولیکول ریز (کیسه های پر از مایعات)، خواهند ساخت. هرکدام از فولیکول ها حاوی تخم نابالغ است. این تخم ها هرگز به اندازه کافی رشد نمی کنند تا تخمک گذاری را تحریک کنند.

عدم تخمک گذاری میزان استروژن، پروژسترون، FSH و LH را تغییر می دهد و سطح استروژن و پروژسترون پایین تر از حد معمول می شود، در حالی که میزان آندروژن بالاتر از حد معمول خواهد بود. هورمون های اضافی مرد (آندروژن)، چرخه قاعدگی را مختل می کنند. بنابراین زنان مبتلا به PCOS یا تنبلی تخمدان، دوره ی قاعدگی کمتری از حد معمول دارند. عوامل دیگری در ابتلا به این بیماری نقش دارند مانند:

مشکل ژنتیکی

طی تحقیق های انجام شده این بیماری را یک بیماری ارثی شناسایی کرده و ژن هایی زیادی ممکن است باعث ابتلا به این بیماری شوند.

مقاومت به انسولین

در میان بیمارانی که به تنبلی تخمدان مبتلا شده اند بالای ۷۰ درصد مقاومت نسبت به انسولین دارند. در واقع سلول های این افراد نمی توانند به خوبی از انسلولین استفاده نمایند.

التهاب

التهاب از دلایل دیگر تنبلی تخمدان به شمار می آید. زنانی که به تنبلی تخمدان دچار می شوند، غالباً التهاب زیادی برخوردار هستند. چاقی نیز می تواند عاملی در تنبلی تخمدان باشد.

تنبلی تخمدان اختلالی است که با یک سری از علائم خودش را نشان می دهد. معمولاً با سونوگرافی های انجام شده یک سری کیست های کوچک در تخمدان در قسمت پریفرال یعنی در قسمت محیطی تخمدان مشاهده می شود. در واقع آنها کیست نیستند بلکه فولیکول هایی هستند که در زمان قاعدگی قرار بوده به فولیکول های بالغی تبدیل شوند و به دلیل اینکه سیکل قاعدگی منظم نبوده به صورت فولیکول های کوچک باقی ماندند و در حین سونوگرافی تخمدان مشاهده می شوند.

نحوه انجام سونوگرافی تنبلی تخمدان

روش انجام سونوگرافی رحم و تخمدان بسته به اینکه چه نوعی از سونوگرافی نیاز باشد متفاوت است.

سونوگرافی رحم و تخمدان ترانس واژینال

1. از شما خواسته می شود لباس خود را خارج کنید و گان مخصوص پزشکی بپوشید.
2. روی تخت سونوگرافی دراز می کشید و پاهای خود را در موقعیت مناسب برای سونوگرافی قرار می دهید.
3. یک روکش پلاستیکی یا لاتکس روی مبدل صوتی کشیده می شود و مبدل به آرامی وارد واژن می شود.
4. متخصص سونوگرافی به آرامی مبدل را در زوایای مختلف درون واژن حرکت می دهد.
5. تصویر اعضای درون لگن شامل رحم و تخمدان ها روی صفحه کامپیوتر به نمایش گذاشته می شود و این تصاویر ضبط می شوند.

سونوگرافی رحم و تخمدان از روی شکم

1. باید مثانه پر باشد.
2. روی تخت سونوگرافی به پشت دراز می کشید.
3. یک ماده ژل مانند روی ناحیه شکم شما مالیده می شود.
4. تکنسین سونوگرافی مبدل صوتی سونوگرافی را روی پوست بدن شما فشار می دهد و در ناحیه مورد نظر حرکت می دهد.
5. تصویر ساختارها و اعضای ناحیه لگن روی مانیتور کامپیوتر به نمایش گذاشته می شود. این تصاویر برای بررسی دقیق تر پزشک ثبت و آرشیو می شوند.
6. پس از انجام سونوگرافی شکمی رحم و تخمدان ژل از روی ناحیه پاک می شود و شما می توانید ادرار خود را پس از آزمایش تخلیه کنید.

عوارض سونوگرافی تنبلی تخمدان

هنوز هیچ خطری ناشی از سونوگرافی تنبلی تخمدان دیده نشده است. در این روش از امواج صوتی برای گرفتن تصویر استفاده می شود و هیچ گونه پرتویی وجود ندارد. اگر باردار هستید، خطری جنین را تهدید نمی کند.