تشخیص حاملگی خارج از رحمی

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

وقتی تخمک بارور در جایی خارج از رحم لانه گزینی و رشد کند، حاملگی خارج رحم شکل می گیرد. هیچ راهی برای جابه جا کردن و انتقال تخمک بارور به درون رحم وجود ندارد، بنابراین پایان دادن به بارداری تنها راه ممکن برای برطرف کردن مشکل در حاملگی خارج رحم است. درصد کمی از زنان دچار حاملگی خارج رحم می شوند، اگرچه برخی از عوامل می تواند احتمال حاملگی خارج رحم را افزایش دهد؛ اما این مشکل ممکن است برای هر کسی به وجود بیاید و از آنجا که می تواند برای مادر بسیار خطرناک باشد، لازم است علائم آن سریع تشخیص داده شود و تحت درمان قرار گیرد.

علل بارداری خارج از رحمی

علت اصلی بروز حاملگی خارج از رحمی بانوان همیشه مشخص نیست. در برخی از موارد، شرایطی که در ادامه آورده ایم می توانند به این موضوع مرتبط باشند:

• التهاب و زخم شدن لوله های فالوپ به دلیل وجود مشکلات و بیماری های پزشکی از قبل، عفونت یا عمل جراحی
• فاکتورهای هورمونی
• عوامل ژنتیکی غیر نرمال
• نقایص هنگام تولد
• مشکلات پزشکی که می توانند بر شکل و شرایط لوله های فالوپ و ارگان های تولید مثل اثر بگذارند.

علائم بارداری خارج رحمی

علائم بارداری خارج از رحمی عبارتند از:

• خونریزی غیر عادی: لکه بینی و یا خونریزی غیرعادی که با شرایط عادی پریود شخص تفاوت داشته باشد، همچنین ممکن است رنگ خون، تیره تر و روشن تر از حالت نرمال باشد.
• درد زیر شکم: ممکن است شما دچار درد ناگهانی در یک سمت از زیر شکم خود شوید و یا این نوع از درد هر چند وقت یک بار اتفاق بیافتد.
• درد در گوشه شانه: این نشانه معمولاً در شرایط خونریزی لکه ای در داخل بطن بروز می کند. درد در گوشه ای از شانه که معمولاً قطع نمی شود و حتی هنگامی که شما دراز می کشید شدیدتر می شود. همچنین با تغییر در حالت حرکت شدت درد کاهش نمی یابد و عموماً مسکن ها هم تأثیری در کاهش آن ندارند.
• اختلال مزاج: شما ممکن است دچار اسهال و یا درد در هنگام دفع مدفوع شوید.

تشخیص حاملگی خارج رحم

برای تشخیص بارداری خارج رحمی پزشک معالج، معاینه ی لگنی، سونوگرافی به همراه آزمایش خون را انجام می دهد که به صورت زیر می باشد:

• آزمایش خون: در این شرایط با انجام آزمایش خون سطح هورمون بارداری (hCG) اندازه گیری می شود. افزایش سطح این پارامتر در خون، نشان دهنده ی بارداری است؛ اما اگر افزایش این هورمون تا حد مورد نظر صورت نگرفته باشد، احتمالاً بارداری خارج رحمی اتفاق افتاده است. این تست به مدت 2 تا 3 روز تکرار می شود. در صورتی که سطح hCG به اندازه ی کافی افزایش پیدا نکند، احتمالاً بارداری خارج رحمی اتفاق افتاده و یا احتمال سقط جنین در یک بارداری طبیعی (در رحم) وجود دارد.
• سونوگرافی: برای تشخیص بارداری خارج رحم، پزشک سونوگرافی لوله های فالوپ و رحم را تجویز می کند. با مشاهده ی جنین در لوله ی فالوپ بارداری خارج رحمی تشخیص داده می شود. در بعضی موارد به علت مرگ جنین و یا کوچک بودن آن به وسیله ی سونوگرافی قابل شناسایی نیست؛ اما التهاب و لخته ی خون در لوله های فالوپ مشاهده می شود که بیانگر بارداری خارج رحم است. همچنین علی رغم مثبت بودن تست بارداری، عدم مشاهده ی جنین در رحم هنگام سونوگرافی بیانگر بارداری خارج رحمی، مراحل اولیه ی بارداری و یا سقط جنین است.

تدابیر درمانی برای بارداری خارج از رحم

• درصورت شک به بارداری خارج رحمی، بیمار در بیمارستان بستری شده و اقدامات لازم برای تشخیص شروع می شود. پزشک، تدارکات لازم برای احتمال جراحی فوری می اندیشد.
• درمان حاملگی خارج رحمی می تواند طبی و یا جراحی باشد و به سابقه بارداری فرد، زمان بارداری، سایز و مکان حاملگی خارج رحم بستگی دارد. درصورتی که تشخیص زود هنگام باشد، بیمار پایدار باشد و حاملگی نا به جا پاره نشده باشد و اندازه آن کوچک باشد می توان از درمان طبی و تزریق داروهای خاص استفاده نمود.
• در موارد دیگر انجام جراحی ضروری است که می توان به طریق لاپاراسکوپی و یا لاپاراتومی (جراحی باز) انجام شود.
• جراحی از طریق لاپاراسکوپی ارجح است؛ اما به امکانات و تجهیزات بیمارستان و تیم پزشک بستگی دارد. جراحی لاپاراسکوپی، مدت بستری را کاهش می دهد، فرد در زمان کمتری به فعالیت طبیعی بازمی گردد و نیاز به داروهای ضد درد کمتر دارد و همچنین می تواند احتمال ایجاد چسبندگی های لگنی بعدی را کمتر کند.
• در صورتی که افراد آگاهی بیشتری برای مراقبت های اولیه بارداری داشته باشند و دسترسی مادر به این مراقبت ها تسهیل شده باشد، می توان از تشخیص و درمان به موقع استفاده کرده و از عوارض بیماری و مرگ و میر مادران جلوگیری نماییم.

عوارض بارداری خارج از رحم

حاملگی خارج از رحمی می تواند منجر به باز شدن و پارگی لوله شود. بدون درمان پزشکی، لوله پاره شده میتواند منجر به بروز خونریزی خطرناک و مرگباری در بانوان شود.