آیا با رادیولوژی میتوان سن استخوان را حدس زد؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

همانطور که کودکان رشد می کنند، ظاهر صفحات رشد منعکس شده در تصاویر اشعه ایکس آنها نیز تغییر کرده و نازک تر می شوند تا جایی که به مرور و در نهایت ناپدید می گردند. این همان چیزی است که« بسته شدن صفحات رشد» نامیده می شود. بنابراین از آنجایی که این تصاویر در هر سنی متفاوتند، پزشک می تواند سن استخوانی را بر اساس ظاهر استخوانها و صفحات رشد تعیین کند. سن استخوانی کودک که همچنین سن اسکلتی نیز نامیده می شود با تعیین اینکه ظاهر استخوان های موجود در اشعه ایکس کودک با کدام یک از تصاویر استاندارد اشعه ایکس بیشتر مطابقت دارد، تعیین می شود.

پزشکان مجرب با استفاده از سن استخوانی می توانند بیماری های هورمونی و ژنتیکی را تشخیص داده و نیز برای تشخیص برخی مشکلات و اختلالات در رشد کودکان از آن استفاده کنند. انجام آزمایش و تحقیقات روی سن استخوانی کودک، به پزشکان کمک می کند تا میزان رشد و بلوغ سیستم استخوانی و اسکلتی کودک را برآورد کنند. این کار معمولاً با گرفتن یک اشعه ایکس از مچ، کف و انگشتان دست چپ انجام میشود. این متد یک روش بی خطر و بی درد است که از مقدار کمی از اشعه استفاده می کند. استخوان ها در تصویر اشعه ایکس حاصله، با تصاویر پرتو ایکس در یک نمونه استاندارد استخوان که بر اساس داده های تعداد زیادی از کودکان دیگر از همان جنسیت و سن به دست آمده اند، مقایسه می شوند و بدین سان سن استخوانی با مقیاس سال اندازه گیری و تعیین می شود.

استخوانهای مختلف اندام کودک مانند انگشتان و مچ دست، از هر دو سو حاوی مناطق رشدی موسوم به صفحات رشد هستند. این صفحات شامل سلول های خاصی می باشند که در رشد طولی استخوان دخیل میباشند. صفحات رشد به راحتی در یک نمونه اشعه ایکس متمایز و قابل تشخیص هستند؛ زیرا نرمتر بوده و حاوی مواد معدنی کمتری هستند و این باعث می شود که آنها در یک تصویر اشعه ایکس نسبت به بقیه استخوانها تیره تر به نظر برسند.

سن استخوانی

سن استخوانی یک روش است که با استفاده از رادیوگرافی استخوان مچ دست انجام می شود و پزشک با مشاهده عکس مچ دست می فهمد که آیا رشد استخوان ها در فرد باز است و هنوز جای رشد دارد یا خیر و عبارت سن استخوانی به معنای میزان رشد استخوان های یک کودک است که می تواند برای برخی کودکان بیشتر و برای برخی کمتر از سن واقعی باشد و کمتر یا بیشتر بودن آن لزوماً به معنای بیماری نیست. اگرچه تفاوت بیشتر از یک الی دو سال میان این دو عدد می تواند نتیجه اخلال در فرایند رشد باشد و نیازمند پیگیری و درمان، پیش از بسته شدن صفحه های استخوانی می باشد.

مزایای رادیولوژی تشخیص سن استخوانی

• رادیولوژی به پزشک این امکان را می دهد که با کمترین عارضه ای، به داخل بدن بیمار راه پیدا کند و از آن اطلاعات بگیرد.
• صرف کمترین زمان
• افزایش دقت: ارائه تصویری دقیق از چند نقطه بدن، اطلاعات زیادی را در خصوص عملکرد اندام های بدن در اختیار پزشک قرار می دهد.

نحوه آماده شدن جهت انجام رادیولوژی

آزمایش اشعه ایکس برای تعیین سن استخوانی، توسط یک تکنسین اشعه ایکس در بخش رادیولوژی یک بیمارستان، یک مرکز رادیولوژی یا مطب دکتر انجام خواهد شد. این کار نیازی به آماده سازی خاصی ندارد. از کودک خواسته خواهد شد که لباس و زیورآلات موجود در منطقه ای که اشعه ایکس گرفته می شود را در بیاورد؛ زیرا آنها می توانند مانع تصویربرداری صحیح شوند.

پروسه انجام رادیولوژی تشخیص سن استخوان

کودک باید وارد اتاق خاصی شود که یک میز و یک دستگاه بزرگ رادیولوژی درآن می باشد. تکنسین از کودک می خواهد که روی یک صندلی بنشیند و دست چپش را روی میز بگذارد، با انگشتان باز و یک محافظ هم به او داده می شود. تکنسین سپس به یک دیوار پشتی می رود و دستگاه را راه اندازی می کند.

عوارض جانبی رادیولوژی

مقدار تابش حاصل از اشعه ایکس بسیار پایین است. این مقدار حتی پایین تر از مقدار تابشی است که از محیط اطراف وارد می شود. اگرچه مزیت رادیولوژی بیشتر از خطرات آن است، ممکن است یک پیش بند محافظ داده شود.