بیوپسی روده چیست؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

تمام مواد غذایی در نهایت در روده تجزیه می شوند و به شکل ساده ای وارد بدن می شوند که می تواند وارد جریان خون شده و به عنوان مواد مغذی در بدن ما تحویل داده شود. این امر تنها با یک سیستم گوارشی سالم امکان پذیر است. روده سالم حاوی باکتری های سالم و سلول های ایمنی است که عوامل عفونی مانند باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها را دفع می کند. روده سالم همچنین از طریق اعصاب و هورمون ها با مغز ارتباط برقرار می کند که به حفظ سلامت عمومی و رفاه بدن کمک می کند.

بیوپسی در واقع یکی از روش های تشخیص بیماری است که به کمک نمونه برداری از بافت ها انجام می شود. در تشخیص به روش بیوپسی، پزشک مقداری از بافت بدن را خارج کرده و برای بررسی به آزمایشگاه بافت شناسی ارسال می نماید. در آزمایشگاه بافت شناسی یا پاتولوژی لازم است تا پزشک متخصص پاتولوژیست بافت های ارسالی را بررسی و معاینه نماید و بیماری یا بیماری های موجود را به خوبی شناسایی نماید و به پزشک ارائه نماید.

بیوپسی در موارد مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد و البته باید به این نکته دقت داشته باشید که ممکن است این نمونه گیری در روده ها، کبد، معده و سایر اعضای بدن مورد انجام واقع شود، بنابراین بیوپسی نسبت به عضو مشکوک متغیر خواهد بود و روش انجام آن نیز ممکن است با تفاوت هایی همراه باشد. بیوپسی از روده ابزاری مهم برای تعیین علل ناهنجاری های موجود در راست روده است و به تشخیص مشکلاتی که در آزمایش های غربالگری مانند کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی مشخص می شوند، کمک می کند.

کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی هر کدام از یک نوع دامنه متفاوت برای مشاهده پوشش داخلی روده بزرگ و راست روده استفاده می کنند. این آزمایش های می توانند وجود شرایطی مانند تومور، پولیپ، خونریزی یا التهاب را تشخیص دهند. با این حال این آزمایش ها در تعیین علل این ناهنجاری ها محدود هستند، بنابراین پزشک ممکن است مجبور باشد آزمایش های بیشتری را برای تشخیص دقیق تجویز کند.

روش های انجام بیوپسی روده

نمونه برداری از روده معمولاً در طی کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی انجام می شود. این آزمایش ها سرپایی هستند که توسط متخصص گوارش یا جراح گوارش انجام می شود.

سیگموئیدوسکوپی

در این روش پزشک از سیگموئیدوسکوپ استفاده می کند. این وسیله پزشک را قادر می سازد تا علاوه بر راست روده بیشتر، روده بزرگ را نیز ببیند. سیگموئیدوسکوپ یک لوله انعطاف پذیر و شفاف است که طول آن بیش از دو فوت می باشد. دوربینی به آن اتصال دارد که تصاویر ویدئویی از مناطق مورد نظر را به مانیتور منتقل می کند. این تصاویر به پزشک کمک می کند تا سیگموئیدوسکوپ را از طریق راست روده و روده بزرگ هدایت کند.

کولونوسکوپی

پزشک به کمک آزمایش کولونوسکوپی می تواند لایه پوشش دهنده ی داخلی روده بزرگ (کولون و راست روده) را معاینه کند. در این روش از لوله ی منعطف باریکی به نام کولونوسکوپ برای مشاهده روده بزرگ استفاده می شود و وجود زخم ، پولیپ روده بزرگ، تومور و ناحیه های ملتهب یا خونریزی دهنده بررسی می شود. همچنین طی انجام این عمل امکان گرفتن نمونه های بافتی (نمونه برداری) و خارج کردن توده های غیرطبیعی نیز وجود دارد. به علاوه از کولونوسکوپی می توان به عنوان یک تست غربالگری جهت بررسی بروز سرطان یا وجود توده های پیش سرطانی (پولیپ) در روده بزرگ یا راست روده بهره برد.

نحوه انجام بیوپسی روده

بیمار در حالت خوابیده به پهلوی سمت چپ بر روی تخت معاینه قرار خواهد گرفت و زانوهای خود را به درون شکم جمع می کند. پزشک معاینه را انجام می دهد. برای این کار دست خود را با دستکشی که حاوی روان کننده است، پوشانده و انگشت خود را به آرامی داخل مقعد بیمار فرو می برد تا بررسی اولیه انسدادهایی که ممکن است در روش کار اختلال ایجاد کنند را برطرف کند. پس از آن سیگموئیدوسکوپ یا کولونوسکوپ که با روان کننده پوشیده شده اند را به مقعد بیمار وارد می کند و هوا به راست روده وارد می شود. این کار روده بزرگ را متورم می کند تا پزشک بتواند منطقه را با وضوح بیشتری ببیند. در صورتی که مایعات یا مدفوع و در راه باشند پزشک ممکن است از مکش برای از بین بردن آنها استفاده کند. در صورتی که پزشک هرگونه بافت غیرطبیعی را در رکتوم مشاهده کند آن را برداشته و بیوپسی با برس، سواب، کاتتر مکش یا پنس استخراج می شود که این کار بدون درد انجام می گیرد. پزشک برای جلوگیری از هرگونه خونریزی ناشی از برداشتن بافت از الکتروکوتراسیون یا گرما استفاده می کند.

آمادگی جهت انجام بیوپسی روده

قبل از کولونوسکوپی نیاز به پاکسازی روده بزرگ هست. هرگونه باقی مانده در روده بزرگ ممکن است مانع از دیدن روده و رکتوم در طول آزمایش شود. برای اینکه روده خود را خالی کنید، پزشک ممکن است از شما بخواهد موارد زیر را انجام دهید:

1. یک روز قبل از آزمایش، از رژیم غذایی خاصی پیروی کنید. معمولاً یک روز قبل از آزمایش نباید از مواد جامد استفاده کرده باشید. نوشیدنی ها نیز باید به مایعات سبک همچون آب، چای و قهوه ی بدون شیر و یا خامه محدود شود. از نوشیدن مایعاتی که رنگ قرمز دارند و در طول آزمایش با کولونوسکوپی تداخل خواهد داشت نیز اجتناب کنید. شب قبل از آزمایش نیز، بعد از نیمه شب نباید چیزی بخورید.
2. ملین مصرف کنید. پزشک ممکن است از شما بخواهد یک ملین مصرف کنید. شما می توانید از قرص های ملین و یا مایعات استفاده کنید. می توانید ملین را شب قبل از آزمایش و یا در شب و صبح روز آزمایش استفاده کنید.
3. داروهای خود را تنظیم کنید. حداقل یک هفته قبل از آزمایش، در مورد داروهایی که استفاده می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. به خصوص اگر دیابت، فشار خون و یا مشکلات قلبی دارید و از داروهای خاصی استفاده می کنید باید در این مورد با پزشک متخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی خود صحبت کنید.
4. اگر از داروهایی استفاده می کنید که محتوای آهن دارند و یا اینکه از آسپرین، وارفارین و داروهای ضد انعقاد خون مانند dabigatran استفاده می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است نیاز باشد مقدار مصرفی داروها را تنظیم کنید یا اینکه مصرف آن را به صورت موقت متوقف نمایید.

زمان مراجعه به پزشک

اگر فرد متوجه علامتی شود که برای مدت طولانی وجود دارد و باعث نگرانی او شده است، بهتر است به پزشک مراجعه کند. فرد باید در مورد زمان انجام آزمایش های تشخیصی سرطان با پزشک خود صحبت کند. معمولاً این آزمایش ها در سن ۵۰ سالگی انجام می شوند. اگر فرد سایر عوامل خطر یا ریسک فاکتورها را داشته باشد، برای مثال دارای سابقه ی خانوادگی سرطان باشد، این آزمایش ها چندین بار و در سنین پایین تر انجام می شوند.

عوارض جانبی بیوپسی روده

• عوارضی همچون حساسیت به داروهایی که بیمار قبل و بعد از انجام آزمایش کولونوسکوپی مصرف می کند.
• یکی از نادرترین و خطرناک ترین اتفاقی که ممکن است در انجام کلونوسکوپی رخ دهد پاره شدن روده ی فرد مورد آزمایش است که باعث می شود محتویات روده به درون شکم منتقل شود که در این شرایط لازم است بیمار سریعاً تحت عمل جراحی قرار بگیرد و روده را ترمیم کنند.

زمانی که فرد مورد آزمایش دارای زخم در روده است لازم است کلونوسکوپی با احتیاط و در مدت زمان به نسبت کوتاهتری انجام شود که خطر خونریزی کاهش یابد.